Rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej w spółce cywilnej

Użytkownik naszego portalu wraz ze swoim przyjacielem chcieliby rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej. Obaj pracują na umowach o pracę i nie wiedzą jakie kroki podjąć w celu realizacji założonego planu. Użytkownik zwrócił się zatem z prośbą o wskazanie czynności, których powinni w związku z tym dopełnić.

Odpowiedź poniżej:

Użytkownik, podobnie jak jego przyszły wspólnik, aktualnie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasowym. Nie mają oni doświadczenia jako przedsiębiorcy, ale w odniesieniu do planowanej działalności gospodarczej, otrzymują już pierwsze zapytania od klientów. W myśl powiedzenia, że trzeba kuć żelazo póki gorące wskazujemy jakie kroki powinni podjąć  w celu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w ramach spółki cywilnej.

Na początku wyjaśnijmy kim jest przedsiębiorca. Kwestię tę reguluje art. 4 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (dalej jako: „Prawo przedsiębiorców”):

• „przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą;
• przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.

Zatem już na tym etapie mamy jasność, że to nie spółka cywilna jest przedsiębiorcą, ale jej wspólnicy, prowadzący działalność gospodarczą. Ta zaś została zdefiniowana w art. 3 Prawa przedsiębiorców jako „zorganizowana działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. Spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, ponieważ jest ona kwalifikowana jako umowa. Podstawą prawną istnienia spółek cywilnych są przepisy art. 860 – 875 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako „k.c.”). Wspólnicy spółki cywilnej dążą do wspólnego celu gospodarczego, zwłaszcza przez wniesienie wkładów, którymi stosownie do treści art. 861 k.c. mogą być: prawo własności lub inne prawa albo świadczenie usług. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem. Każdy ze wspólników ma prawo i jednocześnie obowiązek prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej w takim samym zakresie. Sprawy spółki dzielą się na:

a) zwykłego zarządu – mogą być one podejmowane przez każdego ze wspólników bez uprzedniej uchwały wspólników. Jeżeli jednak danej czynności przed jej zakończeniem sprzeciwi się przynajmniej jeden ze wspólników, uchwała będzie konieczna;

b) przekraczające zakres zwykłego zarządu – wymagają uprzedniej uchwały wspólników, są to np. czynności polegające na zbyciu lub obciążeniu nieruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Jednak w przypadku czynności nagłej, której zaniechanie spowodowałoby niepowetowane szkody dla spółki każdy wspólnik może  dokonać jej bez uprzedniej uchwały.

Zarówno Użytkownik jak i jego przyszły wspólnik mają prawo do równego udziału w zyskach i w takim samym stosunku ponoszą straty z działalności. Umowa spółki może modyfikować tę zasadę w ten sposób, że wspólnicy mogą:

• ustalić inny stosunek udziału w zyskach i stratach,
• zwolnić niektórych wspólników z udziału w stratach,

Należy mieć na uwadze, że zakazane jest pozbawienie wspólnika prawa do udziału w zyskach. Niezwykle ważny jest również art. 864 k.c.: „za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie”. Innymi słowy – wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku każdego ze wspólników wedle własnego wyboru. Wspólnikowi, który spłacił zobowiązanie przysługuje roszczenie do pozostałych wspólników. Za zobowiązania spółki cywilnej jej wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem (także prywatnym) bez ograniczenia. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na majątek małżonków, będących we wspólności majątkowej małżeńskiej.

Po teoretycznym wstępie do spółki cywilnej, przejdźmy do poszczególnych kroków, które powinien przejść Użytkownik wraz ze swoim przyszłym wspólnikiem:

1. Zawarcie umowy spółki cywilnej.

Zgodnie z art. 860 §2 k.c. umowa spółki cywilnej powinna być stwierdzona pismem. W jej treści powinny znajdować się następujące informacji:

• oznaczenie wspólników (imię, nazwisko, dane identyfikacyjne i teleadresowe);
• data i miejsce zawarcia spółki;
• okres na jaki zostaje zawarta;
• nazwa spółki (nazwisk wspólników – co najmniej dwóch – oraz oznaczenie spółka cywilna/ s.c.; możliwe są także dodatkowe określenia fantazyjne);
• siedziba spółki;
• cel gospodarczy oraz sposób jego osiągnięcia, oznaczenie wkładów i ich wartości;
• przedmiot działalności – wg. kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD);
• sposób prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji (jeśli jest inny niż ustawowy);
• sposób udziału w zysku i w stratach wspólników;
• sposób dokonywania zmian oraz wypowiedzenia i rozwiązania umowy

2. Uzyskanie wpisu w CEIDG

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga ujawnienia jej we właściwym rejestrze. Dla jednoosobowych działalności gospodarczych oraz wspólników spółki cywilnej jest to Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wniosek w tej sprawie składa każdy ze wspólników w sposób tradycyjny – na formularzu dostępnym w urzędzie gminy lub z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego Rejestru. Drugi ze sposobów wymaga posiadania narzędzia do potwierdzania tożsamości np. kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Za rejestrację nie pobiera się opłaty. Wniosek do CEIDG zastępuje zgłoszenia z punktów 3-5, które funkcjonowały odrębnie w poprzednim stanie prawnym. Oprócz formalności z zaprezentowanych i powołanych powyżej punktów, przy dokonywaniu rejestracji należy wskazać wybraną formę opodatkowania: (i) na zasadach ogólnych, (ii) ryczałtowo lub (iii) podatek liniowy. 

3. Zgłoszenie do Głównego Urzędu Statystycznego 

Ten etap jest niejako pochłaniany przez etap poprzedni. Składając wniosek do CEIDG następuje automatyczne zgłoszenie do GUS i nadanie numeru REGON. Czynność ta również jest wolna od opłat.

4. Zgłoszenie do Urzędu Skarbowego

Dokonując rejestracji w CEIDG następuje również darmowe zgłoszenie do Urzędu Skarbowego w przedmiocie nadania Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP). Zawarcie umowy spółki cywilnej powoduje powstanie obowiązku podatkowego – zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, którego stawka wynosi 0,5% wartości wnoszonego wkładu. Należy jej dokonać w ciągu 14 dni od zawarcia umowy posługując się formularzem PCC-3.

5. Rejestracja w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych

Każdy ze wspólników jest osobnym przedsiębiorcą, a zatem również płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne. Podczas rejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG zostaje on automatycznie zarejestrowany także w ZUS. Nie musi w tym celu czynić zadość żadnym innym formalnościom.

6. Na tym etapie należy założyć rachunek bankowy dla prowadzonej działalności gospodarczej oraz nabyć kasę rejestrującą.

Po spełnieniu wszystkich wyżej wskazanych formalności można przystąpić do działania.

W ten właśnie sposób przedstawiliśmy etapowo rozpoczynanie prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej. Po wejściu konstytucji dla biznesu – czyli pakietu ustaw regulujących prowadzenie działalności gospodarczej panuje tzw. zasada jednego okienka. Przyszły przedsiębiorca nie musi załatwiać spraw w wielu urzędach – ten przykry obowiązek został zastąpiony złożeniem wniosku w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Stan prawny na dzień: 15.10.2021 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.);
2. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162);
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2296 ze zm.)

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.