Rezydencja podatkowa

Użytkownik naszego portalu zwrócił się z zapytaniem dotyczącym rezydencji podatkowej. Pracownik jego przedsiębiorstwa, na własny wniosek, pracuje zdalnie pozostając w kraju nienależącym do Unii Europejskiej (Turcja) i przebywa tam mniej niż 183 dni w roku. Użytkownik podnosi, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych utrzymuje, że właściwym będzie ustawodawstwo podatkowe kraju trzeciego. W związku z tym zainteresowany prosi o wyjaśnienie, gdzie zgodnie z prawem powstaje obowiązek podatkowy.

Poniżej odpowiedź:

Odpowiedź na zapytanie Użytkownika należy wyprowadzić z dwóch aktów prawnych. Pierwszym z nich jest ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej również jako: „Ustawa o PIT”). Uregulowano w niej, mającą zasadnicze znaczenie, kwestię rezydencji podatkowej. Zgodnie z art. 3 ust 1 Ustawy o PIT osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów – jest to nieograniczony obowiązek podatkowy. Ustawodawca wskazał również w jaki sposób należy rozumieć miejsce zamieszkania w RP:

centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Niestety literalne rozumienie tego przepisu nie jest wystarczające. Trafnie jego wykładni dokonał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 24 maja 2016 r. sygn. I SA/Gd 325/16: „jeżeli osoba fizyczna nie przebywała na terytorium Polski dłużej niż 183 dni, ale ma na terytorium Polski ośrodek interesów życiowych, jest uważana w myśl polskiej ustawy za polskiego rezydenta podatkowego. Odwrotnie również w sytuacji, gdy osoba fizyczna posiada centrum interesów życiowych poza terytorium Polski, ale jej pobyt na terytorium Polski przekroczy liczbę 183 dni, to w rozumieniu polskiej ustawy ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej”.

Z kolei ośrodek interesów życiowych zdefiniował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wydając wyrok z dnia 5 października 2017 r. sygn. I SA/Łd 493/17: „oceniając, w którym z państw znajduje się centrum życiowych i zawodowych interesów osoby fizycznej, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna i wszelka inna działalność, miejsce wykonywania działalności gospodarczej i miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem”.

Podsumowując polskim rezydentem podatkowym, podlegającym podatkowi PIT od całości swoich dochodów jest osoba fizyczna, przebywająca na terytorium RP krócej niż 183 dni w roku, jeśli ma w kraju ośrodek interesów życiowych.

Drugim z aktów prawnych, o których mowa była na wstępie, jest Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Tureckiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 3.11.1993 r. (dalej również jako: „Umowa”). W dokumencie tym wskazano czterostopniowy sposób ustalania podlegania opodatkowaniu – osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania:

w państwie, w którym ma ona stałe miejsc zamieszkania, a jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu tych państwach, to uważa się ją za mająca miejsc zamieszkania w Państwie, w którym ma ona ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze – ośrodek interesów życiowych;
miejsce zwykłego przebywania (jeśli nie można ustalić miejsca zamieszkania wg punktu poprzedzającego);
jeżeli osoba przebywa zazwyczaj w obu tych państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich – wówczas miejscem zamieszkania jest kraj jej obywatelstwa;
jeżeli osoba taka posiada dwa obywatelstwa lub nie jest obywatelem żadnego z nich, władze Polski i Turcji rozstrzygną tę sprawę wzajemnym porozumieniem.

Zgodnie z art. 23 tej Umowy, unikanie podwójnego opodatkowania odbywa się w ten sposób, że:

1. Polska:

a) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Turcji, to Polska z zastrzeżeniem postanowień lit. b) zwolni od podatku taki dochód lub majątek;

b) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami artykułów 10, 11 i 12 (dywidendy, odsetki, należności licencyjne) może być opodatkowany w Turcji, to Polska zezwoli na odliczenie od podatku dochodowego tej osoby kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w Turcji;

2. Turcja:

- jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Turcji osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Polsce, to Turcja zezwoli, z zastosowaniem tureckiego prawa podatkowego odnośnie do zaliczania podatków zagranicznych, na odliczenie od podatku dochodowego lub od majątku danej osoby kwoty równej podatkowi od dochodu lub od majątku zapłaconemu w Polsce.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaprezentował prawidłowe stanowisko. Zgodnie z Umową osoba, która ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Turcji, to Polska zwolni od podatku taki dochód lub majątek (z zastrzeżeniem lit. b powyżej). Zdalna praca w tym przypadku nie „przełamuje” twierdzenia o tym, że ośrodek interesów życiowych pracownika znajduje się w jego kraju. Wpisuje się to zarówno w definicję zawartą w Ustawie o PIT i właściwym orzecznictwie oraz w Umowie.

Stan prawny na dzień: 22.09.2021 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm.);
Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Tureckiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 3 listopada 1993 r. (Dz. U. z 1997 nr 11 poz. 58).

Źródła:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku w wyroku z dnia 24 maja 2016 r. sygn. I SA/Gd 325/16;
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wydając wyrok z dnia 5 października 2017 r. sygn. I SA/Łd 493/17

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT w 2021.

Obciążenia publiczno-prawne, świadczenia podatku, składki – zestawienie

Przedsiębiorco, prezentujemy zestawienie obciążeń publiczno-prawnych zawierające podstawowe i najważniejsze informacje, dotyczące podatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Z przedstawionego zestawienia dowiesz się, jakie podatki, czy składki na ubezpieczenie społeczne powinieneś opłacić za siebie lub pracowników, kiedy powstaje obowiązek podatkowy oraz jakie formularze należy wypełnić.

Zestawienie powinno służyć zarówno przedsiębiorcom prowadzącym osobiście działalność gospodarczą, jak i menadżerom spółek kapitałowych, czy też osobowych, a także szefom działów inwestycji lub HR, szefom finansowym do planowania oraz realizacji polityki zatrudnienia i zarządzania „kadrami" w sposób efektywny, tzn. racjonalny finansowo i gospodarczo przy uwzględnieniu interesów pracowników.

Pobierz poradnik