Obowiązkowe składki społeczne i zdrowotne z tytułu zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę oraz z tytułu równoległej umowy zlecenia - mikroPorady.pl

W sytuacji, gdy pracownik zatrudniony jest u jednego lub więcej niż jednego pracodawcy, to powstaje tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń. Oznacza to, że w pracodawca lub pracodawcy (płatnik lub płatnicy) są obowiązani do opłacania składek z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, mimo, że dany pracownik ma już opłacane powyższe składki u innego pracodawcy. Poniżej przedstawiamy opisane przypadki, kiedy obowiązkowe jest opłacanie przez pracodawców wszystkich składek w sytuacji zbiegu tytułów ubezpieczeń z umowy o pracę i umowy zlecenie.

Składki na ubezpieczenie społeczne

Co do zasady, każdy pracownik obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym, tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym oraz chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku, z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych (umowa o pracę).

Ubezpieczeniom społecznym nie podlegają jedynie osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, jeżeli osoby te są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami – do ukończenia 26 roku życia.Tak więc osoba, która jest uczniem lub studentem i nie ukończyła 26 roku życia, zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej – umowy zlecenia, nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, czyli zleceniodawca nie ma obowiązku odprowadzać składek z tytułu ubezpieczenia społecznego od przychodu uzyskanego z tej umowy.

Jednak w powyższej sytuacji, gdy dodatkowo taki zleceniobiorca jest zatrudniony również na podstawie umowy o pracę u tego samego pracodawcy, to nie wyklucza to opłacania za niego składek z tytułu którejkolwiek z umów. Umowa o pracę i umowa zlecenia zawarta z tym samym pracodawcą obligują do zapłaty składek społecznych z obu tytułów, gdyż w takim wypadku ZUS traktuje obie umowy, w zakresie dotyczącym ubezpieczeń społecznych, jako umowę o pracę.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne

Natomiast jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, to niezależnie od tego, czy jest to umowa o pracę, czy umowa zlecenia – pracodawca jest zobligowany do jej odprowadzania zawsze jeśli chodzi o stosunek pracy z tytułu umowy o pracę, jak i z tytułu umowy cywilnoprawnej – zlecenia, chyba że zleceniobiorcą jest uczeń lub student do ukończenia 26 roku życia (wtedy składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest obligatoryjna).

Innymi słowy, zatrudnienie na umowę zlecenie osoby, która u innego pracodawcy jest zatrudniona na pełny etat w ramach umowy o pracę (więc są za nią odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu), wiąże się z koniecznością zgłoszenia jej wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego (o ile nie jest uczniem lub studentem – wtedy nie jest to obligatoryjne).

Ważne:

Dotyczy to tylko sytuacji, gdy w ramach umowy o pracę opłacane są składki od kwoty równej lub wyższej minimalnemu wynagrodzeniu.

Natomiast jeśli dana osoba jest zatrudniona w niepełnym wymiarze etatu (np. ½) na podstawie umowy o pracę, nie otrzymując przy tym wynagrodzenia równego lub wyższego niż minimalne, a jednocześnie osiąga przychód z tytułu umowy zlecenia, wykonywaną na rzecz innej osoby niż pracodawca, u którego jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, to osoba taka podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu z tytułu obu umów, gdyż z tytułu umowy o pracę nie osiąga minimalnego wynagrodzenia miesięcznego.

Przykład:

Kasia jest zatrudniona od 1 stycznia 2019 roku na podstawie umowy o pracę w spółce X, w wymiarze ½ etatu i z tego tytułu osiąga przychód w wysokości 3000 zł. Jednocześnie ma zawartą umowę zlecenia z Danutą od 1 stycznia 2019 roku, z tytułu której osiąga przychód w wysokości 1000 zł. Kasia nie jest uczennicą ani studentką. Z tytułu umowy o pracę są odprowadzane wszystkie składki, zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne. Z tytułu umowy zlecenia u innego pracodawcy nie ma obowiązku odprowadzania składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, jednak należy opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż Kasia nie jest już studentką ani uczennicą.

Przykład:

Kasia jest zatrudniona od 1 stycznia 2019 roku na podstawie umowy o pracę w spółce X, w wymiarze ½ etatu i z tego tytułu osiąga przychód w wysokości 3000 zł. Jednocześnie ma zawartą umowę zlecenia ze spółką X od 1 stycznia 2019 roku, z tytułu której osiąga przychód w wysokości 1000 zł. Kasia nie jest uczennicą ani studentką. Z tytułu umowy o pracę są odprowadzane wszystkie składki, zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne. Z tytułu umowy zlecenia nie ma obowiązku odprowadzania składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, gdyż są one odprowadzane od podstawy wyższej niż minimalne wynagrodzenie, jednak należy opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład:

Kasia jest zatrudniona od 1 stycznia 2019 roku na podstawie umowy o pracę w spółce X, w wymiarze ¼ etatu i z tego tytułu osiąga przychód w wysokości 1000 zł. Jednocześnie ma zawartą umowę zlecenia ze spółką X od 1 stycznia 2019 roku, z tytułu której osiąga przychód w wysokości 1000 zł. Kasia nie jest uczennicą ani studentką. Z tytułu umowy o pracę są odprowadzane wszystkie składki, zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne. Z tytułu umowy zlecenia również istnieje obowiązek opłacania składek z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, gdyż są one odprowadzane od podstawy niższej niż minimalne wynagrodzenie z umowy o pracę, jak i po dodaniu kwoty z umowy zlecenia. Ponadto ZUS traktuje umowę o pracę i umowę zlecenia, zawarte z tym samym podmiotem, w zakresie ubezpieczeń społecznych, jako umowę o pracę, z której należy odprowadzać wszystkie składki.

W związku z powyższym, okoliczność, w której zleceniobiorca pozostaje jednocześnie w dwóch lub więcej stosunkach pracy (umowa o pracę), celem ustalenia obowiązku podlegania do ubezpieczeń społecznych, należy zsumować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia z tytułu wszystkich umów o pracę. Jeśli po ich zsumowaniu kwota łączna wyniesie co najmniej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, to z umowy zlecenie obowiązkowa będzie tylko składka zdrowotna (o ile dana osoba nie jest studentem/uczniem), a gdy wynagrodzenie z umowy o pracę będzie niższe niż minimalne, to od umowy zlecenie opłacać należy także składki na ubezpieczenia społeczne.

Ulga PIT dla osób, które nie ukończyły 26 roku życia, a składka ZUS

Jednocześnie należy pamiętać o stosunkowo nowych regulacjach, dotyczących ulgi PIT obowiązującej od dnia 1 sierpnia 2019 roku dla osób, które nie ukończyły 26 roku życia. Zwolnienie podatkowe osób do 26 roku życia nie powoduje równolegle zwolnienia ze składki na ubezpieczenie zdrowotne. Obliczana przez płatnika składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być porównana z wysokością zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był zwolniony od podatku. Jeśli obliczona składka jest wyższa od tej potencjalnej „zaliczki”, to składka jest obniżana do jej wysokości. Jeśli natomiast obliczona składka jest niższa od kwoty tej „zaliczki”, składka potrącana jest w pełnej wysokości z dochodu ubezpieczonego.

Podsumowując, zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych nie wyklucza obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu - pomimo niepodlegania ubezpieczeniom społecznym. W określonych przypadkach należy, obligatoryjnie należy odprowadzać składki na ubezpieczenie zdrowotne z drugiego lub kolejnego tytułu. Trzeba jednak pamiętać o tym, że nie jest obligatoryjne opłacanie składek w pewnych wypadku, gdy zleceniobiorca jest uczniem lub studentem do ukończenia przez niego 26 roku życia.

Podstawy prawne:

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 300 ze zm.);
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. z 2019 r., poz. 1373 ze zm.);
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 1040);
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm.);
Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1394).

Stan prawny na dzień: 30 września 2019 r.

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik