Pytanie z dnia 12 października 2017
Przedstawiony problem: Niewykonanie umowy.
Odpowiedź na problem prawny:
Do niewykonania umowy dochodzi w sytuacji, gdy strona zobowiązana (dłużnik) nie wykona zobowiązania, które jest przedmiotem umowy na rzecz drugiej strony (wierzyciela) w umówiony sposób lub w umówionym terminie. Zgodnie z art. 471 kodeksu cywilnego osoba, która nie wykonała umowy jest obowiązana do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Takiego naprawienia można żądać tylko wtedy, gdy została skutecznie zawarta umowa, ustalająca treść zobowiązania, pomiędzy stronami oraz pod warunkiem, że niewykonanie to nie jest następstwem okoliczności, za które osoba obowiązana do wykonania zobowiązania, nie ponosi odpowiedzialności.
Podstawowym uprawnieniem wierzyciela jest żądanie wykonania świadczenia należnego, stosownie do treści umowy lub odszkodowanie. Odszkodowanie za niewykonanie umowy, dochodzone na podstawie art. 471 kodeksu cywilnego, jest świadczeniem którego zadaniem jest zadośćuczynienie wierzycielowi szkody, jaką poniósł w wyniku niewykonania przez dłużnika zobowiązania. Szkoda to straty, które wierzyciel poniósł i korzyści, które utracił (art. 361 kodeksu cywilnego).
Należy pamiętać, że roszczenie o wykonanie zobowiązania, a dochodzenie odszkodowania są dwoma różnymi roszczeniami. Celem odszkodowania jest powetowanie szkody poniesionej przez wierzyciela na skutek niewykonania umowy przez dłużnika, a nie wymuszenie na nim wykonanie zobowiązania zgodnego z treścią zawartej umowy.
Nawet wtedy, gdy wierzyciel uzyska należne mu świadczenie, ale nastąpi to w niepełnym zakresie, czy w innym terminie niż określono w umowie, to nie będzie zaspokojenia wierzyciela zgodnego z umową. W takiej sytuacji wierzycielowi, także przysługuje odszkodowanie z tytułu szkody, którą poniósł w wyniku takiego niewłaściwego wykonania zobowiązania.
Ciężar udowodnienia faktu, iż między stronami została zawarta umowa, będzie spoczywał na wierzycielu występującym z roszczeniem dotyczącym terminu spełnienia świadczenia (wykonania zobowiązania). Jeżeli umowa nie zawiera odmiennych uregulowań, to do obliczenia terminu stosuje się przepisy art. 110 – 116 kodeksu cywilnego.
W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać od niego, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.
Zgodnie z art. 491 § 1 kodeksu cywilnego, można wyznaczyć dłużnikowi dodatkowy termin do wykonania zobowiązania z zastrzeżeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu, wierzyciel będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Można również, bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki na podstawie art. 471 kodeksu cywilnego.
W przypadku odstąpienia firma, która nie wykonała zobowiązania, a pobierała z tego tytułu świadczenie pieniężne, będzie obowiązana do zwrotu całej kwoty tego świadczenia.
Serwis mikroporady.pl dokonał jedynie przedstawienia obowiązujących, istotnych dla zagadnienia przepisów, gdyż nie przedstawiono podstawowego stanu faktycznego tj. treści zobowiązania zawartej między stronami.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. 2017, poz. 459)
