Działalność a akcje

Użytkownik serwisu zdał pytanie czy można prowadzić działalność nierejestrowaną, jeżeli posiada się akcje i dostaje dywidendy oraz czy akcjonariusz jest przedsiębiorcą, jeżeli nie jest wpisany do CEIDG?

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów!

1. Definicja przedsiębiorcy

Na wstępie należy wskazać, że pojęcie przedsiębiorcy jest zdefiniowane w wielu aktach prawnych co utrudnia klarowne określenie zakresu tego pojęcia. Definicje znajdują się w aktach prawnych, takich jak:

• art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej;
• art. 2 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
• art. 4 pkt 1 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów;
• art. 2 pkt 1 ustawy z 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Każda z wyżej wymienionych definicji legalnych akcentuje trochę inne kwestie, jednak definicje te mają zastosowanie w odniesieniu do szczegółowych regulowanych daną ustawą kwestii. Definicje o szerszym zakresie zastosowania zawiera kodeks cywilny zawierający definicję o uniwersalnym znaczeniu w ramach stosunków cywilnoprawnych oraz zwłaszcza Ustawa prawo przedsiębiorców, która zgodnie z poglądami doktryny zawiera definicję o stosunkowo szerokim zakresie zastosowania w zakresie stosunków publicznoprawnych, o ile brak jest innej szczegółowej regulacji.^[1] Z tego względu w niniejszej analizie podstawą będą te dwie definicje o szerszym zakresie stosowania.

Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 4 Ustawy prawo przedsiębiorców (i) przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą oraz (ii) przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Definicja ta w znacznym stopniu powiela wcześniej obowiązującą definicję pochodzącą z uchylonej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Z kolei kodeks cywilny w art.  43¹ wskazuje że „Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.”.

Z obu przytoczonych definicji wynika, że kluczowe dla oceny czy dany podmiot jest przedsiębiorcą konieczne jest zbadanie czy wykonuje działalność gospodarczą, przy czym Kodeks cywilny nie zawiera jej definicji legalnej.

Zgodnie z art. 3 Ustawy prawo przedsiębiorców działalnością gospodarczą jest działalność będąca działalnością (i) zorganizowaną, (ii) zarobkową, (iii) wykonywaną we własnym imieniu i (iv) wykonywaną w sposób ciągły.

Przez działalność zorganizowaną, zgodnie z uzasadnieniem projektu Prawa przedsiębiorców, należy rozumieć działalność wykorzystującą konkretne składniki materialne (np. nieruchomości lub ruchomości) lub składniki niematerialne (np. know-how, dobre imię, prawa na dobrach niematerialnych), które są przez daną osobę uporządkowane i połączone w jeden uporządkowany funkcjonalno-gospodarczy kompleks, umożliwiający uczestnictwo w obrocie gospodarczym^[2].

Działalność taka musi być nastawiona na generowanie zysku, nawet jeśli faktycznie zysk ten nie zawsze będzie się realnie pojawiał. Aktywność pozbawiona aspektu zarobkowego (np. charytatywna, społeczna, kulturalna) nie może być uznana za działalność gospodarczą

Wykonywanie działalności we własnym imieniu oznacza z kolei, że podmiot prowadzący taką działalność wykonuje ją na swoją rzecz i jednocześnie ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte w związku z tą działalnością zobowiązania.

Ostatnia z przytoczonych przesłanek dotyczy ciągłości działalności. Ciągłość wiąże się z powtarzalnością, regularnym występowaniem i w szczególności trwaniem danej aktywności. Do zaistnienia ciągłości działania konieczny jest ich określony ciąg, a nie tylko pojedyncze czynności.

2. Akcjonariusz jako przedsiębiorca

Pytanie użytkownika nie wskazuje na to wprost, ale z kontekstu wynika, że dotyczy ono akcjonariusza który jest osobą fizyczną. W wypadku akcjonariuszy będących spółkami prawa handlowego wykonywanie przez nich działalności gospodarczej zwykle nie budzi większych kontrowersji, ponieważ celem powołania spółek zwykle jest właśnie prowadzenie działalności gospodarczej.

W świetle przytoczonych definicji należy wskazać, że sam fakt bycia akcjonariuszem spółki w tym pobierania dywidendy nie może być rozumiany jako prowadzenie działalności gospodarczej, a w konsekwencji nie przesądza o zakwalifikowaniu danej osoby fizycznej jako przedsiębiorcy. Wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nie ma znaczenia konstytutywnego w zakresie uzyskania statusu przedsiębiorcy (to znaczy przedsiębiorcą nie „staje się” z chwilą i ze względu na wpis do rejestru) na co wskazuje między innymi art. 17 ust 1 Prawa przedsiębiorców, który wskazuje, że „Działalność gospodarczą można podjąć w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.”

W odniesieniu do akcjonariusza należałoby zatem rozważyć, czy nie prowadzi on działalności związanej z regularnym obrotem akcjami wielu spółek, w sposób zorganizowany i ciągły tak, aby zostały spełnione wymienione wyżej przesłanki prowadzenia działalności gospodarczej. Trudno za taki przypadek uznać posiadania przez osobę fizyczną akcji jednej spółki i wykonywania praw z tych akcji.

3. Działalność nierejestrowana

Wskazana przez użytkownika działalność nierejestrowana stanowi instytucję wskazaną w art. 5 ust 1 Prawa przedsiębiorców. Regulacja ta pozwala nie uznawać za działalność gospodarczą takich czynności osoby fizycznej, które rodzajowo mieściłyby się w definicji działalności gospodarczej (zgodnie z wyżej wskazanymi przesłankami), ale (i) przychód z działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i (ii) dana osoba fizyczna w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Przekroczenie ww. progu przesądza o uznaniu danej działalności za działalność gospodarczą, ze wszystkimi związanymi z tym obowiązkami.

W tym świetle należy podkreślić, że pojęcie działalności nierejestrowanej nie wpływa na rodzajowe uznanie danego akcjonariusza za przedsiębiorcę i może mieć zastosowanie jedynie, jeżeli prowadzona przez niego działalność już mieści się w definicji działalności gospodarczej ale nie przekracza wskazanych progów przychodu.

Podstawa prawna(stan na dzień 16.04.2021):

• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2296).

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT w 2021.