Twój Przykład ten przedstawia zagadnienie dotyczące tajemnicy przedsiębiorstwa, wyjaśnia jaką informację można uznać za tajemnicę przedsiębiorcy. Znajdziecie w nim Państwo odpowiedź czy pracownik poniesie konsekwencje w związku z rozpoczęciem nowej działalności, w której wykorzystuje wiedzę i doświadczenie zdobyte w poprzedniej pracy i jednocześnie działalność ta stała się działalnością konkurencyjną do działań firmy, w której wcześniej pracował.
Przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wyklucza objęcie tajemnicą informacji, które osoba zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej formie.
Samo wykorzystanie przez pracownika z doświadczenia i umiejętności w obsłudze urządzeń produkowanych przez pracodawcę, nabytych podczas zatrudnienia, nie przesądza o wykorzystaniu tajemnic przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów art. 11 ust. 1 i 4.
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2010 roku, I ACa 887/10)
Stan faktyczny:
Robert Rok – były pracownik Firmy Opax, pozwany
Jan Wolski, Firma Opax - pracodawca, powód
Robert Rok w latach 1995 – 2001 był pracownikiem Opax. Do jego obowiązków należała m.in. kontrola procesu produkcyjnego wytwarzanych opakowań. W 2001 roku podjął decyzję o rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej w zakresie produkcji opakowań. Techniczne wykształcenie jak i doświadczenie zdobyte w Opax, zgromadzone fundusze i stworzony plan działalności utwierdził Pana Roberta Roka w stworzeniu własnej firmy.
W kilka miesięcy po rozpoczęciu działalności, Pan Robert Rok został wezwany przez Jana Wolskiego, prezesa Opax do zaprzestania działalności, natomiast w kilka tygodni później otrzymał pozew w którym prezes (powód) domagał się zapłaty 200.000,- zł tytułem naprawienia szkody w związku z dokonaniem czynu nieuczciwej konkurencji, którą jak twierdzi powód, pozwany wyrządził mu, wykorzystując poznane przez pozwanego w trakcie zatrudnienia technologię i materiały stosowane u powoda.
Czy Pan Robert Rok poniesie konsekwencje w związku z założeniem własnej firmy, której działalność stała się działalnością konkurencyjną do działań firmy, w której wcześniej pracował?
Podstawowym argumentem pozwu skierowanego przeciwko byłemu pracownikowi był zarzut wykorzystania przez niego wiedzy na temat sposobu prowadzenia przez powoda działalności. Powód twierdzi, że postępowanie byłego pracownika (pozwanego) jest czynem nieuczciwej konkurencji, jego zdaniem pozwany, korzystając ze zdobytego doświadczenia, wdrażając w działalność swojej firmy sposoby prowadzenia produkcji naruszył tajemnicę przedsiębiorstwa.
Podstawowym elementem zagadnienia jest zdefiniowanie pojęcia „tajemnicy przedsiębiorstwa”.
Zgodnie z art. 11 ust. 2 Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Przyjąć należy zatem, że wszelkie informacje które przedsiębiorca uzna np. za wyjątkowe, wypracowane przez siebie, wyróżniające go na rynku (należy zauważyć iż przepis art. 11 ust. 4 ustawy wyklucza objęcie tajemnicą informacji, które osoba zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej drodze - wyrok SN z dnia 5 września 2001 roku, sygn. alt I CKN 1159/00), chcąc chronić te wartości może uznać je za informacje poufne i dopuścić do nich tylko pewien krąg osób, zastrzegając im jednocześnie konieczność dochowania tajemnicy. Sąd Najwyższy stwierdził w wyroku z dnia 3 października 2000 roku, I CKN 304/00, „tajemnica nie traci swego charakteru przez to, że wie o niej pewne koło osób zobowiązanych do dyskrecji w te sprawie, jak chociażby pracownicy i robotnicy przedsiębiorstwa lub inne osoby, które przedsiębiorca wtajemnicza.” Ponadto „taką informację można uznać za tajemnicę, kiedy przedsiębiorca ma wolę, by pozostawała ona tajemnicą dla pewnych kół odbiorców, konkurentów i wola ta dla innych osób musi być rozpoznawalna” - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 roku, sygn. akt I CKN 1159/00.
Cechą poufności w rozumieniu ustawy są informacje zabezpieczone w odpowiedni sposób. W celu zabezpieczenia informacji, przedsiębiorca winien podjąć odpowiednie środki. Przez środki zabezpieczenia należy uważać: fizyczne środki ochrony (np. zastosowanie monitoringu, dozoru fizycznego, kontrola dostępu do pomieszczeń) i instrumenty prawne (m.in.: klauzule do umów o pracę, oddzielne umowy o poufności, zakazy konkurencji).
Tak zabezpieczone informacje należy zatem uznać za poufne, wykorzystywane tylko i wyłącznie w celu przeznaczonym przez przedsiębiorcę, znane jedynie wyznaczonym osobom.
Jeżeli zatem pracownik, któremu udzielono informacji poufnych z zastrzeżeniem np. w oddzielnej umowie o poufności bądź podpisując z nim umowę o pracę zwierającą odpowiednią klauzulę, wykorzysta informacje np. w ten sposób, że ujawni owe poufne informacje osobom trzecim bądź wykorzysta je przy okazji prowadzenia własnej działalności, pracodawca może żądać zaprzestania działań, usunięcia skutków, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści jak również dochodzić zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 18 ustawy).
Podsumowując, aby daną informację uznać za tajemnicę przedsiębiorstwa według cytowanej ustawy muszą zostać spełnione trzy warunki. Informacja musi być:
- uznana za poufną,
- nie może być ujawniana (wiadoma tylko określonym osobom),
- konieczne jest zastosowania zabezpieczeń (fizyczne środki ochrony i instrumenty prawne)
Skoro pracodawca nie umieści w umowie o pracę odpowiedniej klauzuli ani oddzielnej umowy o poufności, nie zastrzegł tym samym, iż określone informację są poufne, korzystanie z takich danych przez pracownika np. we własnej działalności gospodarczej, należy traktować jako wykorzystanie powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień. Twierdzenie to odzwierciedlone jest w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 roku, sygn. akt I CKN 304/00.
Zatem Pan Robert Rok, powołując się na uregulowania zawarte w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, głównie na art. 11 ust. 4 tejże ustawy jak również cytowanych powyżej interpretacjach Sądu Najwyższego wykaże, iż zarzuty powoda są niezasadne.
