Znajdź interesujący Cię kazus prawny
Roszczenia regresowe między wspólnikami spółki jawnej
Czy wspólnik spółki jawnej, który spełnił świadczenie na rzecz wierzyciela tej spółki, może żądać od innego jej wspólnika zwrotu odpowiedniej części tego świadczenia wraz z kosztami procesu wytoczonego przeciwko niemu, jeżeli prawidłowo, niewadliwie wytoczył i prowadził postępowanie przed sądem
W niniejszym przykładzie rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2013 r. (sygn. akt III CZP 88/12), możecie Państwo poznać prawa i roszczenia przedsiębiorcy A., który był wspólnikiem z przedsiębiorcą B. w spółce jawnej. Spółka ta została wykreślona z rejestru. Majątek spółki, który pozostał nie wystarczył jednak na zaspokojenie wszystkich zobowiązań, dlatego też egzekucja została skierowana przeciwko obu wspólnikom spółki. Wspólnik A. w przeciwieństwie do wspólnika B. uiścił sam, większość zobowiązań wobec wierzycieli. Wspólnik A. wystąpił więc z roszczeniem do sądu przeciwko wspólnikowi B. o zwrot kwot spłaconych wierzycielom.
Rozstrzygniecie Sądu Najwyższego:
Wspólnik spółki jawnej, który spełnił świadczenie na rzecz wierzyciela tej spółki, może żądać od innego jej wspólnika zwrotu odpowiedniej części tego świadczenia wraz z kosztami procesu wytoczonego przeciwko niemu, chyba że pozwany wspólnik skutecznie podniesie zarzut wadliwego prowadzenia procesu przez wspólnika pozwanego przez wierzyciela.
Okoliczności sporu:
Pytanie prawne zadał Sąd Okręgowy w Ł. na tle następującej sprawy. Przedsiębiorca A, był wspólnikiem z przedsiębiorcą B. w spółce jawnej. Następnie spółka została wykreślona z rejestru. Majątek spółki, który pozostał nie wystarczył jednak na zaspokojenie wszystkich zobowiązań, dlatego też egzekucja została skierowana przeciwko wszystkim wspólnikom spółki. Wspólnik A. uiścił na rzecz pierwszego wierzyciela 6 tys. 500 zł wykonując wyrok sądowy. Ten sam wspólnik uregulował także dług wobec innego wierzyciela i wypłacił mu 9 tys. zł. Następnie dokonał kolejnej zapłaty 575 zł. Na mocy kolejnego wyroku sąd zasądził od A. 60 tys. zł i obciążył go kosztami procesu w wysokości 18 tys. zł. Komornik wyegzekwował od A. 10 tys. 600 i zapłacił wierzycielowi. W październiku 2010 r. doszło do ugody wspólników z J. ustalając warunki spłaty zobowiązania. Przy zawarciu ugody A. zapłacił na rzecz J.- 16 tys. zł. A. zapłacił prawie 3 tys. zł podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast B. 16 tys. zł. wspólnicy jednak w pełni się nie rozliczyli i nie zawarli ugody. Wspólnik A. wstąpił z roszczeniem do sądu przeciwko wspólnikowi B. o zwrot kwot spłaconych wierzycielom. Sąd Rejonowy przychylił się do żądania powoda w wyroku z dnia 23 lutego 2012 oraz nakazał zapłacić na rzecz A. 31 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami. Sąd odwołał się do art. 22 § 2 k.s.h. oraz art.31 k.s.h.. Przywołane przepisy określają odpowiedzialność spółki jawnej o charakterze odpowiedzialności osobistej, nieograniczonej, solidarnej i subsydiarnej.
Sąd Rejonowy stwierdził także, iż takie roszczenie regresowe może dotyczyć również kosztów procesu, a także kosztów egzekucyjnych, i nie ma większego znaczenia fakt, czy pozwany drugi wspólnik wiedział o postępowaniu, poniesionych kosztach oraz jego stosunku do tych okoliczności.
Pozwany postanowił odwołać się od powyższego wyroku. Odpowiedzialność subsydiarna wspólników spółki jawnej jest odpowiedzialnością osobistą za cudzy dług lecz jest to także odpowiedzialność akcesoryjna, oznacza to, iż jej zakres jest determinowany istnieniem oraz zakresem odpowiedzialności byłej spółki. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na fakt, że odpowiedzialność wspólnika ma charakter solidarny, a wobec tego słusznym będzie zastosowanie art. 366 i k.c. dotyczących solidarności dłużników. Wspólnik z tytułu uczestnictwa w spółce może występować w charakterze dłużnika wierzyciela spółki, jak i dłużnika roszczeń regresowych przysługujących temu ze wspólników, który zaspokoił wierzyciela spółki. Sąd Okręgowy miał jednak wątpliwość, dotyczącą roszczeń regresowych czyli jak należy oceniać poniesione przez tego wspólnika koszty postępowań w zakresie , w jakim zostały one przyznane przez sąd czy też komornika na rzecz wierzyciela. Powstanie tych kosztów zależało od sposobu prowadzenia procesu (np. przewlekania). Mając powyższe na uwadze, zdaniem Sądu Okręgowego zasadne byłoby wykluczenie roszczeń regresowych. Warto wspomnieć, iż pozwany wspólnik ma prawo skorzystania z instytucji przypozwania określonej w art. 82 k.p.c. Niestety ani orzecznictwo ani doktryna nie wyjaśniają tego problemu dostatecznie.
Dlatego też sformułowano zagadnienie, które rozstrzygnął Sad Najwyższy w uchwale z 28 lutego 2013 r..
Teza Uchwały brzmi: Wspólnik spółki jawnej, który spełnił świadczenie na rzecz wierzyciela tej spółki, może żądać od innego jej wspólnika zwrotu odpowiedniej części tego świadczenia wraz z kosztami procesu wytoczonego przeciwko niemu, chyba ze pozwany wspólnik skutecznie podniesie zarzut wadliwego prowadzenia procesu przez wspólnika pozwanego przez wierzyciela
Podstawa prawna:
- Art. 22 § 2 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U.2022.1467 t.j.)
- Art. 366 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U.2020.1740 t.j.)
Zgodnie z rozstrzygnięciem Sądu Najwyższego wspólnik spółki jawnej, który odpowiada z mocy art. 22 § 2 k.s.h. w związku z art. 31 k.s.h., majątkiem osobistym za długi spółki, oraz który spełnił świadczenia na rzecz wierzycieli spółki, ma prawo powołując się na art. 376 k.c., żądać od pozostałych wspólników zwrotu w częściach równych tego świadczenia, a także zwrotu kosztów procesu wytoczonego przeciwko niemu przez wierzyciela spółki, a także kosztów postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku wierzyciela spółki przeciwko niemu jako wspólnikowi. Wszystkie wyżej wymienione koszty nie stanowią jego długu osobistego.
Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!
Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?
A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.
A czy wiesz, że...
Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?
KRS 0000318482
Warto wiedzieć
