Przedsiębiorco, ważne – będziesz mógł szybciej i skuteczniej dochodzić naprawienia szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji!

27 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, wdrażająca dyrektywę Unii Europejskiej 2014/104/UE. Celem ustawy jest uregulowanie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną poprzez naruszenie prawa konkurencji oraz zasady dochodzenia roszczeń z tego tytułu. Przepisy ustawy będą stosowane zarówno do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, które trwało w chwili jej wejścia w życie, jak i dokonane po wejściu w życie.

Ustawa stanowi w istocie transkrypcję dyrektywy Unii Europejskiej nr 2014/104//UE z 2014 r., której celem jest zbliżenie porządków prawnych państw członkowskich UE w zakresie funkcjonowania krajowych przepisów umożliwiających poszkodowanym w wyniku naruszenia prawa konkurencji dochodzenia roszczeń odszkodowawczych na drodze cywilnoprawnej. Ustawa w szczególności reguluje sposób dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody z tytułu naruszenia prawa konkurencji, przedawnienie roszczeń, odpowiedzialność solidarną, czy ustalanie wysokości szkody.

Prawo konkurencji ma za zadanie ochronę przedsiębiorców przed zachowaniami innych przedsiębiorców, którzy zakłócając rozwój wolnej konkurencji, ograniczają możliwość swobodnego realizowania interesów gospodarczych na wolnym rynku.

Zgodnie z wprowadzoną ustawą sprawca naruszenia (przedsiębiorca, który dokonał naruszenia) jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek przez naruszenie prawa konkurencji, chyba że nie ponosi winy, a więc tak zwaną ekskulpacją, czyli to on może wykazać, że działanie było zawinione. Ustawa wprowadza domnieniemanie, zgodnie z którym wszystkie naruszenia prawa konkurencji wywołują szkodę. Dlatego też, to na pozwanym przedsiębiorcy będzie spoczywał ciężar udowodnienia (ciężar dowodu), że dane naruszenie prawa konkurencji nie spowodowało szkody. Natomiast powód będzie musiał wykazać wysokość szkody oraz związek przyczynowy między naruszeniem prawa konkurencji a wystąpieniem szkody. Odpowiedzialność naruszycieli jest solidarna, co oznacza że każdy z nich odpowiada wobec poszkodowanych za całość szkody.

Nowa ustawa nie wprowadza instytucji przedprocesowego ujawniania dowodów. Wnioski o ujawnienie dowodów mogą być złożony przez powoda dopiero w pozwie. W związku z tym powód przed wniesieniem powództwa (i uiszczeniem od niego stosownej opłaty sądowej) powinien rozważyć, czy będzie w stanie wykazać wysokość rzekomej szkody oraz powstania związku przyczynowego między naruszeniem a wystąpieniem szkody, za pomocą dowodów które już posiada, czy tych które będzie w stanie uzyskać w późniejszym etapie postępowania sądowego.

Sprawy o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji należą do właściwości sądów okręgowych, ale powództwo można także wytoczyć przed sąd, przed którym toczy się już postępowanie o naprawienie szkody wyrządzonej przez to samo naruszenie.

Jeżeli podstawą ustalenia odszkodowania będzie cena z innej daty niż data ustalenia odszkodowania, poszkodowanemu będą się wówczas należały również odsetki ustawowe za okres od dnia, z którego ceny stanowiły podstawę ustalenia odszkodowania, do dnia wymagalności roszczenia o naprawienie szkody.

Sądy będą umarzać postępowania zawieszone na zgodny wniosek stron w związku z podjętą próbą pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu dwóch lat od daty postanowienia o zawieszeniu. Tak więc na mediację i ugodę będzie dwa lata.

Termin przedawnienia szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym wynosi pięć lat (dotychczas wynosił trzy lata), nie rozpoczyna się on przez czas trwania naruszenia, lecz biegnie powyżej od dnia jego zaprzestania. Ponadto, bieg terminu przedawnienia będzie ulegał zawieszeniu z chwilą wszczęcia postępowania antymonopolowego przez prezesa UOKiK (Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów), Komisję Europejską albo organ ochrony konkurencji innego państwa członkowskiego UE.

W zakresie nieuregulowanym ustawą stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 21 lipca 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (tj. Dz. U. 2017, poz. 1132)
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej, objęte przepisami prawa krajowego