Krajowy Rejestr Zadłużonych

01 grudnia 2021 r. weszły w życie przepisy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Krajowy Rejestr Zadłużonych („KRZ”) to rejestr prowadzony na podstawie ustawy z dnia 6.12.2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Pomimo przewidzianego w przepisach Prawa restrukturyzacyjnego obowiązku utworzenia z dniem 1.02.2018 r. Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości, wskazany Rejestr nigdy nie powstał. Na początku 2018 r. rozpoczęto prace legislacyjne nad utworzeniem omawianego rejestru, który zakładał połączenie rejestrów upadłości i restrukturyzacji z rejestrem osób niewypłacalnych. Prace zakończyły się sukcesem i 14.06.2018 r. rządowy projekt ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych trafił do Sejmu, gdzie po trzech czytaniach i poprawkach Senatu w dniu 6.12.2018 r. została uchwalona ustawa o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. 

KRZ został stworzony w odpowiedzi na obowiązek wynikający z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/848 z dnia 20.5.2015 r. w sprawie postępowania upadłościowego, gdzie przewidziano, że każde z Państw Członkowskich jest zobowiązane do ustanowienia i prowadzenia co najmniej jednego rejestru, w którym ogłasza się informacje o postępowaniach upadłościowych. Zakres informacji publikowanych w KRZ jest jednak szerszy i obejmuje m.in. informacje zamieszczane dotychczas w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych. KRZ jest rejestrem jawnym i bezpłatnym. Każdy ma prawo zapoznać się z danymi ujawnionymi w Rejestrze oraz danymi objętymi treścią obwieszczeń.

Nowy system ma łączyć rejestry upadłości oraz europejski portal „e-Sprawiedliwość”, który będzie odgrywał rolę centralnego elektronicznego punktu dostępu publicznego do informacji w systemie. System oferuje funkcję wyszukiwania we wszystkich językach urzędowych instytucji Unii, by umożliwić dostęp do informacji obowiązkowych oraz wszelkich innych dokumentów i informacji zawartych w rejestrach upadłości, które państwa członkowskie postanowią udostępnić za pośrednictwem portalu „e-Sprawiedliwość”.

W ramach KRZ możemy skorzystać z 4 dedykowanych portali:

1) Portalu Publicznego – w którym każdy może bezpłatnie i bez konieczności zakładania konta przejrzeć obwieszczenia oraz wyszukać m.in. informacje o prowadzonych wobec osób i podmiotów postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych, wykaz doradców restrukturyzacyjnych czy przeglądać informacje nt. składników masy upadłości;

2) Portalu Użytkownika Zarejestrowanego – w którym po zarejestrowaniu można składać wnioski i pisma procesowe w postępowaniach restrukturyzacyjnych, upadłościowych oraz postępowaniach w sprawie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, można przeglądać akta tych postępowań oraz odbierać korespondencję związaną z tymi postępowaniami;

3) Rejestru dla Organów Administracji Publicznej – przeznaczonego dla organów zobowiązanych do zamieszczania w KRZ określonych informacji o osobach i podmiotach;

4) Portalu Użytkowników Branżowych – dedykowanego syndykom, nadzorcom i zarządcom wykonującym czynności w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

W Krajowym Rejestrze Zadłużonych są ujawniane informacje o:

1) osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, wobec których są lub były prowadzone postępowania:

a) restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy – Prawo restrukturyzacyjne,
b) upadłościowe, w tym wtórne postępowania upadłościowe,
c) zakończone prawomocnym orzeczeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na mocy art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego,
d) w przedmiocie uznania orzeczenia o wszczęciu zagranicznego postępowania upadłościowego;

2) wspólnikach osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki lub oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 lub 2 pr. upadł.;

3) osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego, zwanego dalej komornikiem, lub sąd z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych, albo umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez naczelnika urzędu skarbowego albo dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z uwagi na fakt, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;

4) osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, zalegających ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.

Oznacza to, że Rejestr uzyska znacznie szersze niż pierwotnie przewidywano znaczenie jako źródło informacji o podmiotach niewypłacalnych, zagrożonych niewypłacalnością lub podmiotach, wobec których umorzono bezskuteczną egzekucję.

Krajowy Rejestr Zadłużonych poza funkcją stricte informacyjną, ma pełnić również charakter platformy do obsługi postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Od 1 grudnia 2021 r. zgodnie ze znowelizowanymi przepisami prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego wnioski oraz pisma w tych postępowaniach wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego z wykorzystaniem istniejących tam formularzy, dotyczy to m.in.: wniosków o ogłoszenie upadłości, wniosków restrukturyzacyjnych czy zgłoszeń wierzytelności. Głosowanie nad układem i zbieranie głosów wierzycieli również będzie odbywało się przy wykorzystaniu systemu. Orzeczenia wydawane przez sądy również będą sporządzane i doręczane w systemie teleinformatycznym. Z obowiązku wnoszenia pism w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych przez KRZ będą zwolnione określone ustawowo grupy podmiotów.

W ramach portalu będzie można również przeglądać akta prowadzonych postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych (po uprzednim zalogowaniu do Portalu Użytkownika Zarejestrowanego). W publicznie dostępnej części KRZ dokonywane będą obwieszczenia, które dotychczas były realizowane za pośrednictwem Monitora Sądowego i Gospodarczego.

Warto zaznaczyć, że postępowania niezakończone przed 1 grudnia 2021 r. (czyli takie w których przed tym dniem złożono wniosek o ogłoszenie upadłości czy wniosek restrukturyzacyjny) będą prowadzone według dotychczasowych, analogowych, zasad i nie będą wprowadzane do systemu teleinformatycznego. Zgodnie z przepisami, spaw dotychczasowych nie będzie wprowadzało się do KRZ, zatem na chwilę obecną nie ma w Rejestrze zbyt wielu danych.

Krajowy Rejestr Zadłużonych funkcjonuje w ramach Portalu Rejestrów Sądowych dostępnego pod adresem https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/filmy-instruktazowe filmy instruktażowe, które pomogą w założeniu konta na portalu KRZ, a także korzystaniu z innych funkcjonalności. Polecamy zapoznanie się z tymi materiałami szczególnie osobom zajmującym się zawodowo doradztwem w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych, w tym doradcom restrukturyzacyjnym, syndykom, zarządcom i nadzorcom.

Uruchomienie Krajowego Rejestru Zadłużonych niewątpliwie przyczyni się do wzmocnienia pozycji wierzyciela w postępowaniach prowadzonych wobec dłużników niewypłacalnych, zagrożonych niewypłacalnością lub dłużników, wobec których umorzono bezskuteczną egzekucję.

Pewne wątpliwości, w szczególności w kontekście konstytucyjnego prawa do prywatnośc może budzić zakres ujawnianych danych dłużników, a także fakt, że do uzyskania dostępu do informacji zawartych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych nie jest konieczne wykazanie posiadania interesu prawnego w tej materii.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1909 z późn. zm.).