Zadatek, a zaliczka w branży kosmetycznej

Korzystając z usług „branży kosmetycznej”, często przy zamawianiu usługi Usługobiorca (Klient/Klientka) wpłaca określoną sumę pieniężną w ustalonej wcześniej wysokości - zaliczkę. Ta kwota pieniężne, zgodnie z tzw. OWU (Ogólne Warunki Umowy) przez to może być traktowana jako zaliczka lub zadatek. Skutki wręczania drugiej stronie zadatku lub zaliczki są odmienne, warto więc zacząć od definicji obu terminów, które znacznie się od siebie różnią.

Pojęcie zadatku zostało określone w art. 394 k.c., jako suma pieniężna lub rzecz dana drugiej stronie przy zawarciu umowy. Celem zadatku jest zdyscyplinowanie stron do dotrzymania zawartej umowy. Zadatek stanowi zabezpieczenie wykonania umowy i jest rodzajem odszkodowania za ewentualne jej niewykonanie.

Instytucja zadatku powinna być jednoznacznie określona w umowie lub regulaminie, OWU Usługodawcy, tj. powinna być określona jego wysokość, a wpłacenie zadatku powinno nastąpić w momencie zawierania umowy (składanie zamówienia).

Skutkiem zerwania umowy i wręczenia zadatku jest powstanie dla każdej ze stron uprawnienia do odstąpienia od umowy bez wyznaczania terminu dodatkowego. Uprawnienie to przysługuje jedynie na wypadek niewykonania zobowiązania przez drugą stronę. W przypadku zadatku nie ma konieczności wyznaczania jakichkolwiek terminów w celu umożliwienia drugiej stronie spełnienia świadczenia.

Jeżeli zawarłeś umowę, która zawiera instytucję zadatku, a umowa zostaje rozwiązana za porozumieniem stron, wówczas wszystkie częściowe świadczenia podlegają wzajemnemu zwrotowi, dotyczy to także zadatku. Natomiast, w przypadku zrealizowania umowy w całości, a strony będą rozliczały jej dalsze „etapy”, wówczas zadatek zostaje wliczony na poczet ceny (pierwszej płatności, raty). Umowa może też być rozwiązana przez jedną ze stron, czy to Usługodawcę, czy Usługobiorcę. Jeżeli umowę rozwiąże Usługobiorca (dający zadatek), to przepada on na rzecz Usługodawcy (biorącego zadatek), tj. Usługodawca nie zwraca zadatku. W przypadku rozwiązania umowy przez Usługodawcę (biorącego zadatek), Usługobiorcy (dający zadatek) przysługuje prawo do zwrotu zadatku i to w podwójnej wysokości.

Jednak opisane skutki prawne zadatku nie dotyczą zaliczek. Instytucja zaliczki nie została jednoznacznie zdefiniowana w przepisach prawa jednak nie ulega wątpliwości, iż zaliczka stanowi świadczenie pieniężne na poczet ceny czy wynagrodzenia. W przypadku niedojścia umowy do skutku lub odstąpienia od niej przez jedną ze stron, kwota zaliczki staje się świadczeniem nienależnym, gdyż zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty (art. 410 § 2 k.c.). Osoba, która wpłaciła zaliczkę, uzyskuje tym samym roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy. Może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania (art. 494 k.c.).

Zaliczka nie zabezpiecza więc tak jak zadatek wykonania umowy. Jeżeli jedna ze stron odstąpi od umowy, zaliczka podlega zwrotowi w takiej samej wysokości, w jakiej została uiszczona, choć oczywiście strony mogą postanowić inaczej i nadać zaliczce np. cechy charakterystyczne dla zadatku lub kaucji na poczet kary umownej. W klasycznej konstrukcji jedynie zadatek dyscyplinuje obie strony umowy do jej wykonania, natomiast zaliczka przynosi raczej jednostronną korzyść stronie przyjmującej wpłatę. Bez znaczenia jest czy umowę rozwiązuje Usługodawca, czy Usługobiorca w obydwu sytuacjach podlega ona obowiązkowemu zwróceniu, o ile z OWU lub umowy nie wynika inaczej (np. zachowanie na poczet kary umownej za „rezygnację”, czyli odstąpienia po upływie do tego terminu). Zaliczka nie stanowi więc zabezpieczenia umowy. Jej wysokość i termin wpłaty strony ustalają indywidualnie i nie ma co do tego żadnych odgórnych regulacji prawnych.

Podsumowując, z zawartej pomiędzy stronami umowy powinno wynikać, czy wpłacona (przy zawarciu umowy) kwota jest zadatkiem, czy też zaliczką.Kwota wręczona przy zawarciu umowy będzie stanowić zadatek, jeżeli będzie to wyraźnie określone w umowie, bez takiego zastrzeżenia kwota wpłacona przy zawarciu umowy będzie stanowiła zaliczkę.

Zadatek jest bezzwrotny, jeżeli to Usługobiorca odwołała wizytę lub nie przyjdzie. Jednak w przypadku, gdy to Usługodawca odwoła umówioną wizytę bez zaproponowania zastępstwa lub innego terminu musi on zwrócić zadatek w podwójnej wysokości. Częstą praktyką w branżach kosmetycznych jest także proponowanie zamiany usługi na inną, przelanie kwoty na kartę podarunkową, którą klientka będzie mogła wykorzystać w określonym czasie na określone usługi. Powyższe jednak uzależnione jest od wewnętrznych regulacji Usługodawcy i postanowień umownych.

Stan prawny na dzień: 10 lutego 2020 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. 2019 poz. 1145).

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik