Pytanie z dnia 11 sierpnia 2016
Przedstawiony problem prawny: jakie składki należy opłacić przy ponownym założeniu własnej działalności gospodarczej będąc zatrudnionym na podstawie umowy o pracę?
Odpowiedź na problem prawny:
Każdy pracujący podlega obowiązkowi świadczeń uiszczania opłat na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Ubezpieczeniom społecznym podlegają, i tym samym zobowiązani są do świadczeń, zarówno osoby zatrudnione z tytułu umowy o pracę, jak również osoby prowadzące działalność gospodarczą niezależnie od tego, czy i którą z form działalności ktoś podjął, jako pierwszą. W skład ubezpieczenia społecznego wchodzi ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Nie wszystkie ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe dla osób zatrudnionych z tytułu umowy o pracę oraz prowadzących działalność gospodarczą.
Z tytułu umowy o pracę składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy wymiaru, jej koszty ponosi pracownik i pracodawca w równej części tj. 9,76%. Składka na ubezpieczenie rentowe wynosi 8% podstawy wymiaru, z czego pracownik opłaca 1,50% a pracodawca 6,50%. Składkę na ubezpieczenie chorobowe ponosi w całości pracownik w wysokości 2,45% podstawy wymiaru. Natomiast pracodawca w całości ponosi koszt składki na ubezpieczenie wypadkowe pracownika w wysokości 1,8% podstawy wymiaru, przy założeniu, że pracodawca zatrudnia nie więcej niż 9 osób. Jeżeli pracodawca zatrudnia 10 osób i więcej to składka na ubezpieczenie wypadkowe jest ustalana indywidualnie przez ZUS, lecz nie może być wyższa niż 3,60% podstawy wymiaru.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy o pracę jest w całości pokrywana przez pracownika w wysokości 9% podstawy wymiaru.
Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52%, rentowe 8% i wypadkowe 1,8% podstawy wymiaru. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna. Przedsiębiorcy obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności tj. od dnia złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności tj. do dnia złożenia wniosku o wykreślenie z CEIDG. Z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone pod warunkiem, że przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników. Zawieszenie działalności gospodarczej może trwać od 30 dni do 24 miesięcy. Osobom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej przysługuje prawo do opłacania przez okres 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej obniżonych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, od podstawy nie niższej jednak niż 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia, o czym mówi art. 18 a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Natomiast osoby, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych płacą składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od podstawy w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozpoczynających, jak również dla osób które w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadziły działalność gospodarczą wynosi 9% podstawy wymiaru.
W przypadku, gdy występuje zbieg tytułów ubezpieczeń tj. umowy o pracę oraz prowadzenia działalności gospodarczej, możliwe jest opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne: emerytalnej, rentowej, wypadkowej i chorobowej jedynie z jednego tytułu – stosunku pracy. Warunkiem jest uzyskanie przez przedsiębiorcę z tytułu umowy o pracę wynagrodzenia równego lub wyższego od wynagrodzenia minimalnego bez względu na wymiar etatu (wynagrodzenie minimalne w 2016 r. wynosi 1850 zł brutto). Jeżeli warunek jest spełniony, przedsiębiorca z tytułu prowadzonej działalności nie jest obowiązany do opłacania składek ZUS. Natomiast pozostaje kwestia ubezpieczenia zdrowotnego, w przypadku zbiegu tytułów jest ona opłacana od każdego z uzyskanych przychodów oddzielnie. W przypadku zbiegu tytułów ubezpieczeń i spełnienia warunków uzyskania dochodów z tytułu umowy o pracę powyżej 1850 zł brutto przedsiębiorca płaci składkę zdrowotną w wysokości 288,95 zł.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2016 poz. 963)
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2015 poz. 581)
