Jaką wybrać formę działalności/współpracy dla dwojga autorów prowadzących jedną galerię internetową?

Użytkowniczka serwisu zwróciła się do nas z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie w poniższym stanie faktycznym:

Prowadzę działalność gospodarczą polegającą na malowaniu i sprzedaży obrazów, ilustrowaniu książek, usług graficznych itp. Rozliczam się na zasadach ryczałtu 8,5%.

Mój mąż również jest plastykiem i zamierza zarejestrować podobną działalność na ryczałcie.

Chcemy otworzyć wspólną galerię internetową z możliwością zakupu naszych prac. Sprzedaż odbywać się będzie wysyłkowo, z płatnościami on-line. Proces zakupu powinien być pozbawiony wszelkich komplikacji. Tzn. kupujący wchodzi, wybiera co go interesuje i niezależnie od tego, czy są to prace autorstwa mojego czy męża, dodaje wszystko do jednego koszyka i opłaca jednym przelewem. W jaki sposób "połączyć" nasze działalności od strony podatkowej i prawnej? Szukamy rozwiązania, które byłoby najmniej skomplikowane dla nas i zrozumiałe dla klienta. Oto jakie ścieżki przychodzą nam do głowy:

1. Prowadzenie sklepu jednocześnie przez dwie osobne działalności? Nawet jeśli możliwe, to chyba mało realne?
2. Prowadzenie sklepu przez jedną z działalności? W jaki sposób sprzedawać dzieła współmałżonka? Jakaś forma pośrednictwa? Kupno i odsprzedaż? Darowizna?

Spółka cywilna lub inna forma spółki? Czy jako małżeństwo ze wspólnością majątkową możemy S.C. "normalnie", spisując umowę, założyć? Czy i w jaki sposób w praktyce mogłoby to funkcjonować?

Słowem wstępu należy zaznaczyć, że Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa świadczy bezpłatną pomoc na rzecz mikro i małych przedsiębiorców. Takie działania wynikają z celów statutowych Fundacji, która nie pobiera opłat za swoje działania. Jednakże należy wskazać, że w ramach udzielanych bezpłatnych porad prawnych Fundacja nie realizuje indywidualnych zleceń. Zgodnie z Regulaminem E-Punktu Konsultacyjnego udostępnionego w serwisie mikroporady.pl porady prawne obejmują jedynie odpowiedzi na zadane przez użytkowników pytania i dotyczą informacji o aktualnym stanie prawnym oraz zmian w prawie. W związku z powyższym, poniżej przedstawimy jedynie ogólne regulacje prawne dotyczące zagadnień, o których mowa w zapytaniu.

Z przedstawionych w zapytaniu rozwiązań najbardziej optymalnym rozwiązaniem wydaje się być założenie spółki cywilnej. Należy zaznaczyć, że spółka cywilna zgodnie z treścią art. 860 Kodeksu cywilnego (dalej: „k.c.”) jest umową przedsiębiorców. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Przepisy nie precyzują wprost, kto może być wspólnikiem, ale z uwagi na bogaty dorobek doktryny i orzecznictwa nie ma wątpliwości, iż wspólnikiem może być każdy podmiot prawa, a więc osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, o której mowa w art. 331 K.c. (np. spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna) – tak: E. Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2006, s. 1297; A. Kidyba, Prawo handlowe, Warszawa 2009, s. 227; B. Łubkowski, Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Warszawa 1972, s. 1694; przeciwko uczestnictwu spółki jawnej w spółce cywilnej w poprzednim stanie prawnym opowiadał się S. Grzybowski – System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, s. 801; obecnie zaś – K. Pietrzykowski, Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, 2004, s. 553; G. Bieniek, Komentarz do Kodeksu cywilnego, t. II, 2006, s. 680 – wskazują wyłącznie na osoby fizyczne i prawne.

Z informacji przedstawionych przez Użytkowniczkę wynika, że spółka będzie tworzona przez same osoby fizyczne, tyle że co najmniej jedna z nich prowadzi już działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, zatem każdy ze wspólników winien mieć zarejestrowaną działalność gospodarczą w organie gminy. Jeżeli więc zdecydują się Państwo na utworzenie spółki złożonej z dwóch wspólników, to druga siostra powinna zarejestrować działalność gospodarczą.

W pierwszej kolejności należy zawrzeć umowę spółki cywilnej, która co do zasady (zgodnie z art. 860 § 2 K.c.) ma formę pisemną. Jeśli wkładem do spółki będzie nieruchomość, powinna mieć formę aktu notarialnego – jest to stanowisko utrwalone w orzecznictwie sądowych, czego przykładem może być choćby orzeczenie Sądu Najwyższego z 14 listopada 2012 r. (sygn. akt II CSK 182/12), zgodnie z którym wniesienie nieruchomości do majątku spółki cywilnej może nastąpić tylko w formie aktu notarialnego.

Następnym krokiem jest wniesienie wkładów do spółki cywilnej określonych w umowie tej spółki. Należy zaznaczyć, że w kwestiach podatkowych w przypadku wniesienia aportem przedsiębiorstwa do spółki cywilnej przychód co prawda wystąpi w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale pozostanie on zwolniony z podatku po stronie wspólnika. Zwolnieniu podlegają przychody z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem wkładu niepieniężnego wnoszonych do spółki niebędącej osobą prawną, w tym wnoszonych do takiej spółki składników majątku otrzymanych przez podatnika w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną bądź wystąpienia z takiej spółki. Nie będzie zatem trzeba płacić podatku dochodowego z tytułu wniesienia majątku (tak np. wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi 2 stycznia 2012 r. – sygn. akt IPTPB2/415-580/11-4/JR).

W ciągu 14 dni od zawarcia umowy spółki cywilnej należy dokonać formalności związanych z podatkiem od czynności cywilnoprawnych, tj. złożyć deklarację PCC i opłacić podatek od wysokości wkładów – w tym wypadku jego kwota zależy od tego, jakie wartości podają Państwo w umowie, trzeba jednak pamiętać, że praca na rzecz spółki nie podlega podatkowi, a wartości materialne – tak.

Kolejna rzecz to oczywiście dokonanie stosowanych zmian w rejestrach działalności gospodarczych. Zasadniczo nie ma obowiązku rejestrowania spółki cywilnej, zmienia się jednak firma, pod którą prowadzona jest działalność, czasem adres, a jeszcze później nadany będzie REGON i NIP. Jeśli druga siostra nie jest jeszcze przedsiębiorcą, należy pamiętać o wcześniejszej konieczności zarejestrowania działalności gospodarczej.

Ostatnią rzeczą są kwestie związane z administracją, tj. urzędem statystycznym. Będzie trzeba złożyć bezpłatnie wniosek RG-1 . Do wniosku o nadanie numeru REGON trzeba załączyć umowę spółki cywilnej (podmiot już musi istnieć). Następnie trzeba dopełnić obowiązków skarbowych – jeżeli wspólnicy chcą być VAT-owcami, należy złożyć druk VAT – R, nadto druki NIP-D i NIP-2.

Zgodnie z art. 867 § 1 k.c. każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach. Tym samym wielkości udziału w zysku jest zależna od samych wspólników, a nie od wartości wniesionych przez nich wkładów, niezależnie zatem od tego, na jakim poziomie wspólnicy ustalą wartość wniesionych wkładów, nie są oni w żaden sposób ograniczeni w ustalaniu udziałów w zysku w spółce. To są kwestie od siebie niezależne.

Wartość pracy na rzecz spółki wspólnicy określają sami. Najlepiej przyjąć stawkę w granicach rozsądku i mniej więcej na poziomie wartości rynkowych. Do wyceny wkładów należy się posłużyć wartością księgową poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Mowa tu o takich, które można wycenić, czyli o środkach trwałych, składnikach materialnych, a w przypadku prawa do firmy, należy kierować się wartością rynkową tych składników – to z uwagi na przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 18 listopada 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.).