Twój 
Trzeba wiedzieć
Wynagrodzenie autorskie
Porada powstała w ramach działalności non-profit Fundacji Akademia Liderów.
mikroPorady.pl są projektem Fundacji, który pomaga polskim mikroprzedsiębiorcom na każdym etapie prowadzenia działalności.
Ty też możesz pomóc w rozwoju polskiej mikroprzedsiębiorczości.
Wpłać darowiznę na rzecz Fundacji
Jeżeli Twoja działalność związana jest z dziedziną kultury, rynkiem artystów - twórców, a jednocześnie zatrudniasz artystę w oparciu o umowę o pracę lub cywilno-prawną, koniecznie przeczytaj ten artykuł.
Ważne:
Na wstępie wyjaśnić należy kim w rozumieniu przepisów prawa jest artysta. Nie wszystkie akty prawne odnoszące się do działalności artystycznej definiują artystę wprost. Mimo to, regulacje przytoczone poniżej składają się na spójną definicję pojęcia „artysta” w systemie prawa.
Przede wszystkim, należy zwrócić uwagę na fakt, iż definicję artysty zawiera ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 8 ust. 8 ww. ustawy, za artystę uważa się osobę wykonującą zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów.
Natomiast ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie definiuje podmiotowo artysty, lecz ww. ustawa odnosi się do przedmiotu, a więc wykonywanej działalności. Zatem za działalność artystyczną w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uznaje się w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania.
Ważne:
W prawie polskim istnieje swoboda wyboru przez strony formy prawnej zawieranej umowy.
Najczęściej wybieranymi przez artystów prawnymi formami współpracy jest zawarcie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Umowa o pracę regulowana jest przez przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Jej podstawowym elementem jest określenie wynagrodzenia należnego pracownikowi. Oprócz standardowych postanowień wynikających z każdej umowy o pracę, umowę o pracę zawartą z artystą wiążą dodatkowe postanowienia wynikające z ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Stosownie bowiem do art. 12 u.p.a.p.p., jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Szczegółowe uregulowania dotyczące wynagrodzenia artystów zawiera również ustawa o PIT. Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Ważne:
W tym miejscu podkreślić należy, że istotną kwestią jest określenie, jaka część wynagrodzenia artysty dotyczy korzystania z praw pokrewnych, a jaka nie, tj. czy część wynagrodzenia dotycząca korzystania z praw pokrewnych wynosi 100 %. Powinna to rozstrzygać umowa lub regulacja wewnętrzna przedsiębiorcy.
W przypadku umów cywilnoprawnych, każdorazowo należy określić przedmiot umowy, co jest szczególnie ważne przy działalności artystycznej. Rozróżnić bowiem należy np. naukę tekstu od przygotowania do roli i od artystycznego wykonania. Posługując się tym przykładem, wyjaśnić należy, że w przypadku, gdy umowa cywilnoprawna obejmie swoim zakresem zarówno opracowanie roli, jak i naukę tekstu, zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 9 pkt 6 ustawy o PIT, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodów tak określonego dzieła wynoszą 20%. Z kolei zawarcie umowy o artystyczne wykonanie przygotowanej uprzednio roli jest równoznaczne z wykorzystaniem przez artystę jego praw pokrewnych do wykonania utworu. W tej sytuacji, niewątpliwie stosuje się art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT, a więc koszty uzyskania przychodu będą podwyższone i wyniosą 50%.
Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?
Pokaż materiałyNadto, należy pamiętać, że w umowie cywilnoprawnej zawieranej z artystą muszą zawsze zostać wskazane pola eksploatacji, czyli obszary, na których podmiot zlecający będzie uprawniony do wykorzystywania dzieła na podstawie zawartej umowy. Przykładowymi polami eksploatacji są np. publiczne wykonanie utworu lub odtwarzanie utworu w mediach.
Przykład:
Jan Kowalski zawarł z Teatrem A w Warszawie umowę o dzieło o treści:
- Za Przygotowanie roli, w tym naukę tekstu do spektaklu „B” aktor otrzyma wynagrodzenie w wysokości 4000 zł brutto;
- Za każdorazowe wykonanie swojej roli w spektaklu „B” aktor otrzyma 300 zł brutto.
Zakładając, że w miesiącu odbyły się 4 spektakle, podstawą opodatkowania i wynagrodzenia netto aktora będzie wynosić:
Wynagrodzenie brutto:
4000 zł + (4 x 300 zł) = 4000 zł + 1200 zł = 5200 zł
Koszty uzyskania przychodów:
4000 zł x 20% = 800 zł
1200 zł x 50 % = 600 zł
Dochód:
5200 zł – 800 zł – 600 zł = 3800 zł
Podstawa opodatkowania:
3800 zł
Zaliczka na PIT:
3800 zł x 18% = 684 zł
Wynagrodzenie netto:
5200 zł – 684 zł = 4516 zł.
Jeżeli w następnym miesiącu aktor będzie jedynie grał w spektaklach, będzie otrzymywał już tylko wynagrodzenie za „artystyczne wykonanie”.
Ważne w 2021
Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT za 2020
Czy porada okazała się pomocna?
Twoja odpowiedź pozwala nam poprawić jakość naszych materiałów.
Tę poradę udostępniamy całkowicie bezpłatnie.
Jeżeli wesprzesz nas drobną darowizną,
stworzymy więcej jakościowych materiałów.
Chcesz nas wesprzeć?
Jak widzisz, serwis mikroPorady.pl jest wolny od reklam. Działamy dzięki ofiarności naszych użytkowników, którzy przekazują nam wpłaty i darowizny. Nawet w bardzo niewielkich kwotach.
Twoja pomoc pozwoli na:
