Pytanie z dnia 1 listopada 2016
Przedstawiony problem:
Zwolnienie pracownika, któremu brakuje mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Odpowiedź na problem prawny:
Zgodnie z art. 39 Kodeksu Pracy
„Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.”
Celem wprowadzenia przez ustawodawcę przepisu było zapewnienie ciągłości pracy pracownika w wieku przedemerytalnym.
Przepis dotyczy pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o prace na czas nieokreślony. Nie dotyczy więc pracownika, który zatrudniony jest na czas określony kończący się w czasie w którym pracownik znajduje się w 4 letnim okresie ochronnym zgodnie z przepisem.
Ochrona pracownika przed wypowiedzeniem stosunku pracy przez pracodawcę, nie dotyczy jednak rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron, oraz wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa.
Stosunek pracy może wygasnąć z mocy prawa zgodnie z art. 52 i 53 Kodeksu Pracy bez lub z winy pracownika w określonych przypadkach:
Pracodawca może rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem bez wypowiedzenia w przypadku:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
- jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
- dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
- w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
Okres ochrony 4 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego stosuje się także do pracownika, któremu przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, potwierdził to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2007 r., sygn. akt. III PK 19/07 orzekając że „Niższy od powszechnego wiek emerytalny pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest dla nich normalnym ustawowym wiekiem emerytalnym, a to z kolei sprawia, że tacy pracownicy w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego właściwego dla tych kategorii zatrudnienia korzystają ze szczególnej ochrony prawnej przewidzianej w art. 39 k.p.”
Jednym z wyjątków jest nie rozciągnięcie ochrony na nauczycieli akademickich, którzy na wcześniejszą emeryturę mogą przejść na swój wniosek (wyrok Sądu Najwyższego j.w).
Wyłączeni z ochrony przedemerytalnej są także pracownicy którzy:
- uzyskali prawo do renty z tytuły całkowitej niezdolności do pracy (art. 40 KP)
- ogłosili upadłość lub likwidację.
Wypowiedzenie zmieniające
Pracodawca ma prawo wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, objętemu okresem ochronnym ze względu na 4 letni okres ochrony przedemerytalnej, gdy wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
- wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
- stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Nie ma przeszkód, aby dokonać zmiany warunków pracy i płacy lub stanowiska pracownika w drodze porozumienia stron.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U .2016.1666 j.t)
Stan prawny na: 9 listopada 2016 r.
