Zawieszenie działalności gospodarczej

Użytkownik zwrócił się do nas z rozbudowanym pytaniem dotyczącym zawieszenia działalności gospodarczej. Prosił m.in. o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy po dwóch latach od zawieszenia działalności działalność zostaje automatycznie zlikwidowana czy należy samodzielnie ją zamknąć?

Na wstępie warto wskazać, że zawieszenie działalności gospodarczej zmniejsza bieżące obciążenia wynikające z braku aktywnego prowadzenia przedsiębiorstwa. Pamiętać jednak należy, że podjęcie decyzji o zawieszeniu działalności wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu przesłanek, co ma istotne znaczenie dla skuteczności formalnoprawnej takiego działania.

Zasady zawieszania oraz odwieszenia działalności gospodarczej regulują przepisy Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Podstawowym warunkiem, zgodnie z art. 22 ust 1 Prawa przedsiębiorców, jest brak u przedsiębiorcy zatrudnionych pracowników. Wyjątek w tym zakresie dotyczy pracowników przebywających na m.in. urlopach macierzyńskich, wychowawczych itp. (art. 22 ust 2 Prawa przedsiębiorców). Przy czym zawieszenie dotyczyć może zarówno podmiotów wpisanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), jak też spółek i innych jednostek gospodarczych uwidocznionych w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

W zależności od formy prawnej, ustawodawca zróżnicował okresy, na które działalność gospodarcza może być zawieszona. W przypadku przedsiębiorców wpisanych do CEIDG jest to czas nieoznaczony lub oznaczony, nie krótszy niż 30 dni. Podmioty ewidencjonowane w KRSie mogą zawiesić działalność na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Tym samym jeżeli przykładowo spółka z o.o. nie może zawiesić prowadzonej działalności gospodarczej na czas nieoznaczony. W praktyce skutkować to będzie np. koniecznością podejmowania i zawieszania takiej działalności co dwa lata. Odpowiadając więc na pytanie Użytkownika należy wskazać, że upływ dwuletniego okresu zawieszenia działalności nie oznacza, że po tym terminie działalność zostanie automatyczne zlikwidowana. Działalność gospodarcza może być zawieszona przez czas nieoznaczony. Po odwieszeniu działalności można ją ponownie zawiesić

W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że praktyka podkreśla fakt pozostawania przedsiębiorcą przez podmiot, który taką działalność zawiesił - np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej: WSA) w Poznaniu z dnia 25 maja 2017 r. o sygn. akt. III SA/Po 150/17. Co więcej, zawieszenie musi być nie tylko związane ze złożeniem określonej informacji do właściwego rejestru (CEIDG, KRS) ze wskazaniem okresu, na który doszło do zawieszenia, ale też faktycznym zaprzestaniem prowadzenia działalności. Złożenie wniosku o zawieszenie, z jednoczesnym faktycznym prowadzenie działalności, traktowane jest jako wadliwe i nie niesie ze sobą korzystnych dla przedsiębiorcy skutków (wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 czerwca 2016 r. o sygn. akt VI SA/Wa 843/15).

Fakt niemożności prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej w okresie zawieszenie niesie ze sobą przede wszystkim wyłączenie obowiązku opłacania składek na szeroko rozumiane ubezpieczenie społeczne (w tym również zdrowotne, wypadkowe itd.). Wprost wskazuje na to treść art. 13 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który wyłącza okres zawieszenia jako podstawę do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Warto w tym miejscu podkreślić, że wprawdzie zawieszenie odnosić się może do spółki (np. komandytowej), ale brak obowiązku zapłaty składek dotyczyć będzie wspólników. To oni bowiem podlegają takiemu ubezpieczeniu, a nie spółka.

W podatku dochodowym zawieszony przedsiębiorca nie płaci zaliczek na podatek dochodowy. Wynika to z założenia o niemożności prowadzenia działalności gospodarczej w tym okresie. Warto jednak zwrócić uwagę na treść art. 25 ust 2 Prawa przedsiębiorców, gdzie od tego zakazu ustawodawca wprowadził szereg wyjątków. Jednym z nich jest możliwość dokonywania w okresie zawieszenia sprzedaży własnych środków trwałych i wyposażenia. Tym samym podatnik może dokonać zbycia np. posiadanej nieruchomości i to skutkować będzie to opodatkowaniem takiej transakcji. W konsekwencji zaliczka na podatek, a następnie deklaracja roczna, powinna być odpowiednio rozliczona i złożona. Wyjątkiem od powyższej zasady jest zapłata składki na ubezpieczenie zdrowotne w sytuacji, gdy składka ta jest uzależniona od dochodu lub przychodu. Dotyczy to zatem osób fizycznych opodatkowanych podatkiem dochodowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Wydawać by się mogło, że zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej, minimalizując obciążenia publicznoprawne, jest zawsze korzystnym rozwiązaniem. Problem mogą mieć jednak czynni podatnicy podatku VAT, którzy planują podjęcie takiej decyzji. Zgodnie z art. 96 ust 9a pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług organ podatkowy wykreśla z rejestru czynnych podatników tego podatku podmiot, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy. Wprawdzie podmiot może przed dniem, z którym doszło do zawieszenia lub dokonał on sprzedaży, poinformować organ podatkowy o zamiarze wykonywania czynności opodatkowanych (np. zbywania wyposażenia swojej działalności), aczkolwiek po pierwsze - musi o tym pamiętać, a po drugie – monitorować, czy w okresie dokonywania sprzedaży (wystawiania faktur) widnieje wciąż w rejestrze czynnych podatników podatku VAT. Praktyka pokazuje, że zarówno przepływ informacji pomiędzy podatnikami i organami podatkowymi, jak też szybkość aktualizacji danych w publicznych rejestrach czynnych podatników podatku VAT, niesie często ze sobą kłopoty u tych przedsiębiorców, którzy odliczają podatek naliczony z faktur otrzymanych od podmiotów „zawieszonych”.

Odnosząc się natomiast do pytań dotyczących prowadzenia rachunku bankowego w czasie zawieszenia działalności wskazujemy, że z przepisów nie wynika obowiązek prowadzenia rachunku bankowego w czasie zawieszenia jednak jest to zalecane z poniższych względów. Przede wszystkim, zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalania z prowadzenia księgowości. W okresie zawieszenia nie można co do zasady osiągać przychodów z bieżącej działalności gospodarczej. Można natomiast uzyskać przychód:

• z należności powstałych przed datą zawieszenia,
• ze sprzedaży własnych środków trwałych i wyposażenia.

Takie przychody ewidencjonujemy w PKPiR.

W trakcie zawieszenia można też ponosić koszty, które mają na celu zachowanie bądź zabezpieczenie źródła przychodów lub wynikają ze zobowiązań finansowych podjętych przed zawieszeniem działalności.  Czasami warto poczekać z zamknięciem rachunku bankowego. Dotyczy to sytuacji, gdy czekamy na rozliczenie z urzędem skarbowym. Może to być nadpłata VAT, którą urząd zwróci na  rachunek firmowyprzedsiębiorcy. Zgodnie z art. 62e ust. 1 Prawa bankowego, jeżeli zdecydujemy się zamknąć swój rachunek rozliczeniowy, to bank ma obowiązek zamknąć jednocześnie rachunek VAT, który był do niego przypisany. Oznacza to, że środki zgromadzone na rachunku VAT nie przepadają, ale też nie można nimi swobodnie dysponować. 

Rozwiązanie, jakim jest zawieszenie działalności gospodarczej, wprowadzono celem minimalizacji obciążeń publicznoprawnych dla tych przedsiębiorców, którzy z różnych powodów nie mogą czasowo zarobkować. Jak pokazują zaprezentowane powyżej przepisy, muszą oni spełniać jednak szereg warunków, aby takie zawieszenie było skuteczne. Ryzyko, które wiąże się z brakiem prawidłowego – w sensie formalnoprawnym – zawieszenia działalności to przede wszystkim obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne nawet wówczas, gdy przedsiębiorca nie uzyskuje żadnych dochodów lub przychodów. Dodatkowo pojawić się mogą problemy w podatku VAT. Łącznie uzasadnia to twierdzenie, że wprawdzie zawieszenie może być dobrym rozwiązaniem, ale należy najpierw szczegółowo przeanalizować przepisy, czy akurat w naszym przypadku powinniśmy z niego skorzystać.

Pamiętaj!

Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej PIT.

Wyszukaj:

Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federa w  https://www.podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit/

Dziękujemy

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 10 grudnia 2023 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.).