Pytanie z dnia 19 lutego 2015
Przedstawiony problem prawny: usługi świadczone przez wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą) na rzecz tej spółki.
Odpowiedź na problem prawny:
W przedstawionym stanie faktycznym, wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pragnie świadczyć usługi w ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej na rzecz tej spółki.
Zgodnie z art. 38 Kodeksu cywilnego, osoba prawna działa przez swoje organy. Zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h. sprawy spółki oraz jej reprezentacja spoczywają na organie, którym jest zarząd spółki. Zgodnie z art. 204 § 1 k.s.h. prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Jak stanowi art. 208 § 3 k.s.h. każdy członek zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Najczęściej to umowa spółki przewiduje, jakie czynności prawne należą do czynności przekraczających zwykłe czynności spółki oraz czy zaciągnięcie zobowiązania przekraczającego określoną kwotę wymaga przykładowo zgody wyrażonej uchwałą zgromadzenia wspólników. Jak stanowi bowiem art. 230 k.s.h. rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Wskazujemy również, iż zgodnie z art. 201 § 3 k.s.h. do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Istotne jest to, iż w przypadku zawarcia umowy między spółką a jej wspólnikiem, będącym jednocześnie członkiem zarządu, obowiązują inne regulacje, niż gdy wspólnik taki nie jest członkiem zarządu. Zgodnie bowiem z art. 210 § 1 k.s.h., w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W sytuacji, gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi, który zarazem jest jedynym członkiem zarządu zastosowanie znajduje § 2 przytoczonego artykułu, zgodnie z którym czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego.
Wskazujemy także, iż zgodnie z art. 211 § 1 k.s.h. członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu (zgody najczęściej udziela organ uprawniony do powołania zarządu).
Podobne ograniczenia nie występują w przypadku członków drugiego organu spółki - zgromadzenia wspólników (chyba, że wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu).
Wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostki organizacyjne, które posiadają podmiotowość prawną, czyli tzw. ułomne osoby prawne. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, aby wspólnikiem spółki z o.o. był indywidualny przedsiębiorca.
Spółka z o.o. może zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym ze swoim wspólnikiem, takie jak np. umowa zlecenia, o dzieło, menedżerska, o pracę, itp. Brak w tym zakresie przeszkód przewidzianych prawem, co znajduje uzasadnienie głównie na płaszczyźnie stosunków majątkowych. Majątek spółek kapitałowych jest bowiem odrębny od majątków jej wspólników. Z kolei indywidualny przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za podjęte zobowiązania cywilnoprawne i publicznoprawne. Nie dochodzi więc co do zasady do konfliktu interesów. Wspólnicy mogą więc współpracować ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, w której mają udziały w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W praktyce otrzymują wówczas nie tylko dywidendę, ale także zapłatę za świadczone na rzecz spółki usługi lub sprzedawane towary. Jednakże jeżeli wspólnik spółki z o.o. jest jednocześnie członkiem jej zarządu, to należy pamiętać o ograniczeniach, które wskazaliśmy wyżej, wynikających z art. 210, 211 i 230 k.s.h.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tj. Dz. U. z 2013 poz. 1030).
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (tj. Dz.U. z 2014 poz. 851).
Stan prawny aktualny na 26 lutego 2015 r.
