Umowa o pracę i działalność gospodarcza

Użytkowniczka serwisu zwróciła się do nas z prośbą o udzielenie porady prawnej. Wskazała, że obecnie pracuje na umowę o pracę na pełen etat. Chciałaby zmienić etat na 1/2 i jednocześnie rozpocząć działalność b2b na rzecz obecnego pracodawcy w zakresie zupełnie innego zakresu obowiązków. Czy w takim przypadku może korzystać z małego ZUS-u i prowadzić działalność opodatkowaną podatkiem liniowym? Czy, aby skorzystać z preferencyjnych zasad opłacania ZUS-u i podatku zakres czynności powinien różnić się całkowicie czy wystarczy, że różni się częściowo?

Przedsiębiorcy, którzy dopiero zaczynają działalność gospodarczą lub zamknęli poprzednią przynajmniej 60 miesięcy wcześniej oraz nie planują świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy przez pierwszych 6 miesięcy działalności i mogą korzystać z Ulgi na start. Nie ma przy tym znaczenia, że Użytkowniczka jest zatrudniona na etacie pod warunkiem, że nie świadczy usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy pokrywających się z dotychczasowym zakresem usług. Zgodnie z art.18 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który:

podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia oraz
nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej,

nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Ulga zwalnia przez sześć pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności z płacenia składek:

na ubezpieczenia społeczne, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe
na Fundusz Pracy
na Fundusz Solidarnościowy.

Następnie po upływie okresu ulgi na start, przedsiębiorca ma prawo do skorzystania z preferencyjnych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Mały ZUS). Warunki są dwa: nieprowadzenie innej działalności gospodarczej przez 60 miesięcy przed rozpoczęciem prowadzenia aktualnej oraz niewykonywanie na rzecz byłego pracodawcy tych samych usług, które świadczyło się dla niego w ramach stosunku pracy przez ostatnie 2 lata. Preferencyjne składki wynoszą 30% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku – 3010 zł brutto). Omawiane uprawnienie trwa przez 24 miesiące. Decydując się na preferencyjne składki należy mieć świadomość, że ich wysokość wpływa na wysokość świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Wskazówki, jaka współpraca z byłym pracodawcą powoduje, że przedsiębiorca traci prawo do opłacania składek od preferencyjnej podstawy wymiaru, daje nam analiza orzecznictwa. W wyroku z dnia 23 marca 2010 r., sygn. akt I UK 323/09, LEX nr 585735, dotyczącym lekarza stażysty zatrudnionego w szpitalu na podstawie umowy o pracę, który po zakończeniu stażu i zakończeniu pracy w ramach działalności wykonywał usługi zdrowotne na rzecz szpitala, Sąd Najwyższy uznał, że zwrot

wykonywały w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej

należy odnieść do czynności zatrudnienia (obowiązków) powierzonych przez pracodawcę i wykonywanych faktycznie przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy, a nie do wszystkich czynności, jakie pracownik może wykonywać. Tym samym usługi zdrowotne (w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego) świadczone przez lekarza prowadzącego działalność gospodarczą (zawodową) w formie indywidualnej praktyki lekarskiej na rzecz podmiotu, w którym był zatrudniony jako stażysta, wyłączają możliwość preferencyjnego ustalenia wysokości składki na zasadach opisanych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wówczas, gdy usługi te odpowiadają czynnościom wykonywanym w ramach istniejącego stosunku pracy, a więc obowiązkom wynikającym z łączącej lekarza jako pracownika i zakład opieki zdrowotnej jako pracodawcę umowy o pracę.

Natomiast w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2013 r., II UZP 2/13, OSNP 2013, nr 15-16, poz. 183, wskazano, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe adwokata w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności może stanowić kwota 30% minimalnego wynagrodzenia także wówczas, gdy działalność tę wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako aplikant adwokacki. Takie samo stanowisko zostało przedstawione w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r., II UK 184/12, OSNP 2013, nr 23-24, poz. 284, który dotyczył aplikanta radcowskiego, który po zakończeniu aplikacji i rozwiązaniu umowy o pracę rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej i w ramach tej działalności świadczył usługi na rzecz byłego pracodawcy.

Odpowiadając zatem na pytanie Użytkowniczki należy stwierdzić, że po rozpoczęciu działalności gospodarczej może nadal być zatrudniona u obecnego pracodawcy. Będzie mogła korzystać z preferencyjnych składek ZUS w sytuacji, jeżeli zakres świadczonych usług nie będzie pokrywał się z zakresem usług wykonywanych na etacie. Podobnie sytuacja przedstawia się z podatkiem liniowym. Jeżeli zakres świadczonych usług różni się od tych świadczonych na etacie, może wybrać podatek liniowy.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 30 sierpnia 2022 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.).

Obciążenia publiczno-prawne, świadczenia podatku, składki – zestawienie

Przedsiębiorco, prezentujemy zestawienie obciążeń publiczno-prawnych zawierające podstawowe i najważniejsze informacje, dotyczące podatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Z przedstawionego zestawienia dowiesz się, jakie podatki, czy składki na ubezpieczenie społeczne powinieneś opłacić za siebie lub pracowników, kiedy powstaje obowiązek podatkowy oraz jakie formularze należy wypełnić.

Zestawienie powinno służyć zarówno przedsiębiorcom prowadzącym osobiście działalność gospodarczą, jak i menadżerom spółek kapitałowych, czy też osobowych, a także szefom działów inwestycji lub HR, szefom finansowym do planowania oraz realizacji polityki zatrudnienia i zarządzania „kadrami" w sposób efektywny, tzn. racjonalny finansowo i gospodarczo przy uwzględnieniu interesów pracowników.

Pobierz poradnik