Emerytura i praca jednocześnie: odpowiadamy

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z pytaniem dotyczącym dalszego zatrudnienia po osiągnięciu wieku emerytalnego. Użytkownik jest zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony, osiąga wiek emerytalny w październiku 2023 i może, ale nie musi dalej pracować w tym samym zakładzie pracy na tych samych warunkach. Wobec tego ma następujące pytania:

1. Jaka jest procedura kontunuowania zatrudnienia po osiągnieciu wieku emerytalnego? (zgłoszenia w ZUS? formularze? terminy? zgłoszenia i umowy z pracodawcą?
2. Jakie są korzyści z kontynowania zatrudnienia po osiągnieciu wieku emerytalnego?
3. Jakie są ograniczenia w przypadku kontynowania zatrudnienia po osiągnieciu wieku emerytalnego? 
4. Najkorzystniejsza forma dalszego zatrudnienia?
5. Najkorzystniejszy moment do przejścia na emeryturę np. w 2024 – biorąc pod uwagę wyliczenie emerytury na podstawie corocznej publikacji tabel średniego trwania życia etc., waloryzację kapitału początkowego za 2023 lub poszczególne kwartały po osiągnieciu wieku emerytalnego składek, 

 

Jak długo można pracować po osiągnięciu wieku emerytalnego?

Należy wskazać, że osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza obowiązku przejścia na emeryturę. Nie ma przeszkód, aby w takiej sytuacji dalej wykonywać swoją pracę. W obecnym stanie prawnym dopuszczalne jest jednoczesne przejście na emeryturę oraz pozostawanie w zatrudnieniu.

Obecnie obowiązujące przepisy wskazują, że kobieta osiąga wiek emerytalny po ukończeniu 60., natomiast mężczyzna – po ukończeniu 65. roku życia. Osiągnięcie określonego wieku uprawnia on do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia emerytalnego, nie jest jednak obowiązkiem. Pracownik nie ma obowiązku przejść na emeryturę wraz z ukończeniem konkretnej liczby lat.

Zatrudnione osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, mogą dalej pracować na takich samych zasadach jak dotychczas. Obniżanie pensji lub wymiaru czasu pracy z tego powodu jest całkowicie niedopuszczalne i stanowi przejaw dyskryminacji, za co pracodawcy grożą odpowiednie sankcje. Zgodnie z treścią art. 183d Kodeksu pracy osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Pracownik ma prawo połączyć dochody uzyskiwane z wynagrodzenia za pracę razem ze świadczeniem emerytalnym. W takim przypadku zyskuje dodatkowe pieniądze, choć należy podkreślić, że każdy z ww. dochodów jest wówczas odpowiednio opodatkowany. Aby skorzystać z takiego rozwiązania, zatrudniony musi najpierw przejść na emeryturę, a dopiero później ponownie nawiązać stosunek pracy.

W dniu 65. urodzin Użytkownik może rozwiązać swoją umowę o pracę – zarówno za wypowiedzeniem, jak i w trybie porozumienia stron. Pierwsze rozwiązanie oznacza pracę przez dodatkowy okres wypowiedzenia, zazwyczaj przez kolejne 3 miesiące. Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę przynosi natychmiastowy skutek, nawet tego samego dnia, co chwila złożenia oświadczeń przez pracownika i pracodawcę. Rozwiązanie istniejącej umowy o pracę jest kluczowym elementem dla uzyskania emerytury z ZUS-u – bez tego świadczenie to nie zostanie w ogóle przyznane.

Aby przejść na emeryturę, a następnie pobierać wynagrodzenie za pracę, należy uprzednio rozwiązać istniejący stosunek pracy. W dniu składania wniosku o emeryturę należy pozostawać bez zatrudnienia, tj. być osobą bezrobotną. ZUS wymaga, aby pozostawanie bez pracy trwało co najmniej 1 dzień. W praktyce oznacza to, że pracownik starający się o emeryturę nigdy nie uzyska takiego świadczenia, jeśli dalej będzie pracował. Oczywiście czas pozostawania bez pracy może trwać dłużej niż jeden dzień, nawet do dnia otrzymania ostatecznej decyzji z ZUS-u w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania świadczenia emerytalnego. Rozpatrywanie tego rodzaju spraw przez ZUS nie powinno trwać dłużej niż 1 miesiąc.

Warto przy tym wskazać, że zatrudnienie byłego pracownika, który złożył już wniosek emerytalny, nie jest uzależnione od otrzymania jakiejkolwiek decyzji z ZUS. W praktyce oznacza to, że dana osoba nie musi czekać do dnia oficjalnego przyznania jej prawa do emerytury, aby ponownie stać się pracownikiem danej firmy.

 

Pracujący emeryt a kwota wolna od podatku

Należy pamiętać, że zarówno świadczenie emerytalne i jak i wynagrodzenie z tytułu świadczonej pracy podlegają jednak opodatkowaniu. Od obu tytułów jest także pobierana składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli przychody emeryta podlegają opodatkowaniu skalą podatkową, to po przekroczeniu kwoty 85 528 zł przysługuje mu kwota wolna podatku w wysokości 30 000 zł. Pracujący emeryt nie zapłaci w ogóle podatku, jeśli jego roczny przychód nie przekroczy w skali roku kwoty 115 528 zł.

Podsumowując, przejście na emeryturę i jednoczesne pobieranie wynagrodzenia za pracę wymaga od Użytkownika uprzedniego zwolnienia się z firmy i złożenia wniosku emerytalnego do ZUS-u. Należy pamiętać, że Użytkownik musi pozostawać bez pracy co najmniej 1 dzień, aby ZUS mógł rozpatrzyć złożony wniosek. Na drugi dzień po jego złożeniu wnioskodawca może podjąć ponowne zatrudnienie – w tej samej lub innej firmie. Wydanie decyzji ZUS-u i czas oczekiwania na załatwienie całej sprawy nie wpływa na możliwość zatrudnienia przyszłego emeryta.

 

Czy na emeryturze można pracować na cały etat?

Rozwiewając wątpliwości Użytkownika, trzeba wyjaśnić, że istnieją pewne ograniczenia w „dorabaniu” sobie przez emeryta. Emeryt może pracować na pełny etat bądź też jego część, jak również na podstawie umowy o pracę lub tez na podstawie umowy cywilnoprawnej. Nie można jednak tracić z pola widzenia faktu, że występują limity kwotowe, które wpływają na wysokość świadczenia emerytalnego niektórych osób, w tym w ogóle na jego wypłacanie. Wysokość emerytury zostanie zmniejszona, gdy dana osoba osiągnie przychód (brutto) w wysokości powyżej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatni kwartał kalendarzowy. Z kolei w przypadku gdy jej przychód przekroczy 130 proc. tego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do emerytury zostanie zawieszone.

Odnosząc się do kwestii korzyści wynikających z kontynuowania zatrudnienia po osiągnięciu wieku emertytalnego wskazujemy, że im dłużej zatrudnienie jest kontynuowane tym przyszła emerytura jest większa. Nie ma jednak przeszkód, aby łączyć pobieranie emerytury z dalszą pracą zarobkową – wybór formy zatrudnienia jest dowolny, choć na podstawie umów cywilnoprawnych wydaje się być najkorzystniejszy. Z uwagi na fakt, że jako emeryt mamy zapewnione ubezpieczenie zdrowotne, nie ma potrzeby jego „podwójnego” uiszczania pozostając w stosunku pracy. Jeżeli chodzi o najkorzystniejszy moment przejścia na emeryturę – tak jak zostało wyżej wskazane, im dłużej pracownik pozostaje w stosunku pracy tym emerytura jest wyższa. Zatem każdorazowo należy rozważyć, jakie rozwiązanie jest dla nas bardziej korzystne w konkretnej sytuacji.

 

Emerytura a praca: podsumowanie

W odpowiedzi na ostatnie pytanie wyjaśniamy, że najdogodniejszy moment przejścia na emeryturę to kwestia indywidualna. Z pewnością na wysokość świadczenia wpływa okres odprowadzania składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne, a także ich wysokość. Znaczenie będzie miał także miesiąc, w którym jest składany wniosek o emeryturę oraz tzw. dalsze średnie trwanie życia ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statsytycznego. Aktualnie dostępne tablice zawierające szczegółowe informacje na ten temat (Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia  27  marca 2023 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn), stanowią podstawę przyznania emerytur na wnioski emerytalne zgłoszone od dnia 1 kwietnia 2023 r. do dnia 31 marca 2024 r. Rozważając najdogodniejszy moment złożenia rzeczonego wniosku, warto także zwrócić uwagę na kwestię waloryzacji świadczenia emerytalnego, jak również na nabycie prawa do 13. emerytury. Mając na względzie te wszystkie wypadkowe, jak również datę sporządzenia niniejszej porady i brak szczegółowych informacji na temat sytuacji Użytkownika, zalecamy konsultację z doradcą z ZUS np. w formie e-konsultacji (https://e-wizyty.zus.pl). Urzędnik przygotuje dla Użytkownika symulację, dzięki której możliwym będzie wybór najkorzystniejszej daty przejścia na emerytrę. Ze swej strony sugerujemy złożenie wniosku emerytalnego pod koniec miesiąca, dzięki czemu Użytkownik otrzyma nie tylko wynagrodzenie za pracę, ale także całą emeryturę za ten miesiąc.

Pamiętaj!

Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej PIT.

Wyszukaj:

Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federa w https://www.podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit/

Dziękujemy :) 

Stan prawny na dzień: 7 czerwca 2023 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.).