• Czy raczej reagujesz odpowiedzią na wydarzenia, które dzieją się wokół Ciebie, czy podejmujesz inicjatywę, aby uczestniczyć w tworzeniu przyszłości?
• Gdzie ukierunkowane są Twoje myśli: przede wszystkim na teraźniejszość, czy częściej patrzysz w przyszłość myśląc o tym, co dopiero się wydarzy?
• Czy odkładasz podejmowanie decyzji na później tak długo, jak to możliwe? Działasz tylko wtedy, kiedy wymaga tego sytuacja? A może wręcz przeciwnie – świadomie i pewnie podejmujesz wybory i działania, będące częścią Twojego dużego, długoterminowego planu?
Proaktywność to jeden z siedmiu nawyków skutecznego działania, wymienianych przez Stephena Covey’a („7 nawyków skutecznego działania”, Stephen Covey, 2012). Jest to też jedna z najważniejszych cech osobowości ludzi sukcesu. Covey wskazuje proaktywność jako podstawę do tego, by działać efektywnie i realizować zamierzone cele.
Zapewne dość często wygodniej i prościej byłoby być reaktywnym. Elastycznie dopasowywać się do wydarzeń, nagłych zmian, „płynąć z prądem”. Ponadto, podejmowanie decyzji i inicjowanie działania wiążą się z ryzykiem i niepewnością, co dalej będzie... Okazuje się jednak, że osoby, które bezsprzecznie adaptują się do sytuacji i czekają na to, „co przyniesie los” często czują się ofiarami biegu wydarzeń, bez wpływu na własne życie, bez mocy sprawczej. Warto więc wypracować u siebie nawyk proaktywności, aby czynnie, świadomie i pewnie kreować swoją rzeczywistość, zarówno biznesową, jak i osobistą.
Poniżej znajdziesz kilka wskazówek – umiejętności i sposobów działania, wzmacniających codzienną proaktywność:
• Naucz się dobrze określać cele. Właściwie zbudowany cel powinien spełniać zasadę SMART – być prosty (Simple), mierzalny (Measurable), osiągalny/realistyczny (Achievable), istotny/ważny (Relevant), określony w czasie (Time bounded). Przygotuj sobie plan działania, zawierający cel, kolejne kroki, zasoby do wykorzystania, harmonogram oraz mierniki osiągnięć… Mając dobrze sprecyzowane cele możesz proaktywnie, świadomie kreować przyszłe wydarzenia. Możesz skoncentrować swoje myśli, pracę i energię na osiągnięciu konkretnie tego, co chcesz, zamiast zastanawiać się niepewnie nad tym, co nadejdzie.
• Nie czekaj, aż pojawią się możliwości. Twórz je! Myśl daleko w przyszłość, wypłyń osobiście i biznesowo na szerokie wody. Zauważaj codzienne zjawiska, zależności, trendy. Przewiduj przyszłe wydarzenia i dostrzegaj w nich szanse. Pamiętaj też, że wokół siebie masz osoby o różnych umiejętnościach, doświadczeniach, wiedzy…
a być może i podobnych (do Twoich) celach. Wspólnie możecie osiągać więcej! To, że jesteś Kapitanem na swoim statku (tak w życiu, jak i w biznesie) nie oznacza, że musisz płynąć do celu sam. Dobrze jest mieć zgraną załogę!
• Świadomie i pewnie przejmij kontrolę nad swoim życiem. „Ludzie proaktywni skupiają swoje wysiłki na Kręgu Wpływu. Zajmują się tym, z czym mogą coś zrobić. Natura energii ich działań jest pozytywna, rozszerzająca i powiększająca. Powoduje, że ich Krąg Wpływu się rozszerza” (Stephen R. Covey). Podstawowa zasada proaktywności to nic innego, jak inwestowanie swojej energii w to, na co mamy wpływ. To, czy masz wystarczającą ilość czasu i energii zależy w dużym stopniu od tego, w co i jak je inwestujesz. Aby z satysfakcją osiągać zamierzone cele, warto zastanowić się: Jaki mam na to wpływ? Co mogę zmienić? Jakie swoje zasoby (wiedzę, doświadczenia, umiejętności, talenty…) mogę wykorzystać? Co leży poza obszarem mojego wpływu?
• Podejmując decyzje, pamiętaj o swoich najgłębszych wartościach. Ludzie proaktywni nie są biernymi obserwatorami wydarzeń. Są ich aktywnymi uczestnikami. Aby myśleć i funkcjonować proaktywnie, zazwyczaj trzeba się zaangażować. Dlatego ważne jest, abyś przy podejmowaniu decyzji i działań zawsze brał pod uwagę swoje główne cele i osobiste wartości. Co pewien czas upewnij się, że obrany przez Ciebie kierunek jest tym właściwym, przybliża Cię do osiągnięcia zamierzeń. Ludzie proaktywni są świadomi swoich podstawowych wartości i właśnie w oparciu o te wartości dokonują najważniejszych wyborów i największych zmian w życiu osobistym i zawodowym.
• Mów i myśl proaktywnie.
Czy wiesz, że stosując odpowiedni język jesteś w stanie wpływać na sposób funkcjonowania swojego mózgu? Możesz pobudzić go do aktywnego, twórczego działania? Poniżej kilka przykładów:
Człowiek reaktywny powie: Człowiek PROAKTYWNY powie:
Nie da rady tego zrobić. Zobaczmy, co da się zrobić.
Muszę… Mogę / wybieram…
Zrobiłabym to, gdyby… Zrobię to.
Przepraszam za spóźnienie, straszne korki… Przepraszam za spóźnienie, zbyt późno wyszłam…
Tak, jestem pedantyczny, bo tak mnie wychowano! Ok., bywam pedantyczny… popracuję nad tym.
Jestem jakiś rozbity…to przez tą pogodę. Nieciekawa dziś pogoda… zrobię sobie gorącą czekoladę!
O proaktywności mówi się często i na wiele sposobów, szczególnie w świecie biznesu i rozwoju osobistego. Temat ten odnosi się do wewnętrznej siły, określania i realizacji celów, działania w oparciu o własny potencjał, dokonywania wyborów, odważnego podejmowania decyzji… Już dziś możesz podjąć decyzję o byciu proaktywnym.
Zacznij świadomie kierować swoim życiem zawodowym i osobistym. Zamiast płynąć z nurtem zewnętrznych okoliczności, sam planuj i zmieniaj bieg wydarzeń!
Autorka: Aneta Sękowska
