Umowa sprzedaży przez przedsiębiorcę przedmiotów wirtualnych

Obecnie przedmiotem obrotu coraz częściej stają się „przedmioty wirtualne”. Szeroki rozwój rzeczywistości wirtualnej wiąże się z powstaniem również „przedmiotów wirtualnych”. Przedmioty te mogą odpowiadać rzeczom istniejącym w świecie realnym, ale nie muszą mieć takich odpowiedników. Jako przykład można podać uzbrojenie, ekwipunek lub narzędzia graczy gier komputerowych, którzy poprzez swoje awatary funkcjonują w światach wirtualnych w których toczy się dana gra. Przedmiotami wirtualnymi są również programy komputerowe, aplikacje, gry lub muzyka.

Przedmiotem wirtualnym może być jak najbardziej również i sam utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 666 ze zm.) Przedmioty te mogą być „odwzorowaniem” w świecie wirtualnym przedmiotów istniejących realnie, jak również mogą nie mieć żadnych takich „odpowiedników”, mogą być utrwalone w urządzeniu, którym użytkownik steruje posługując się w świecie wirtualnym danym przedmiotem wirtualnym / emanacją urządzenia (np. konsola do gry w kształcie kierownicy za pomocą której w wirtualnym świecie można kierować wirtualnym motocyklem).

„Przedmioty wirtualne” mogą być, analogicznie tak jak rzeczy zbywane na rzecz innych przedsiębiorców, jak również na rzecz konsumentów. Należy jednocześnie pamiętać o tym, że na gruncie prawa polskiego nie można do „przedmiotów wirtualnych” stosować przepisów o rzeczach w rozumieniu Kodeksu cywilnego, ponieważ rzeczami w rozumieniu tego kodeksu są tylko przedmioty materialne (art. 45).^[1] Samo urządzenie bądź to tylko jako nośnik / pamięć treści cyfrowej jest rzeczą.

Takie dobra – mające często wymierną wartość majątkową - coraz bardziej będą zwiększały swój udział w obrocie zarówno pomiędzy przedsiębiorcami jak i z udziałem konsumentów.

Przez „przedmiot wirtualny” należy rozumieć treści cyfrowe, a mianowicie dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej^[2] zgodnie z definicją zawartą w przepisie art. 2 pkt. 5) ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 683, dalej ustawa o prawach konsumenta). Dla ułatwienia w projekcie wzoru umowy będzie stosowane pojęcie spotykane potocznie pojęcie „przedmiotu wirtualnego”, aczkolwiek odnosi się ono do treści cyfrowych jak i elementów przestrzeni wirtualnej. W świecie wirtualnym „przedmiot wirtualny” może być odpowiednikiem / emanacją urządzenia za pomocą którego użytkownik nim dysponuje.

Pojęcie treści cyfrowych szerzej definiuje motyw 19 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz.U. L 304 z 22.11.2011, str. 64—88 (dalej dyrektywa w sprawie praw konsumentów),jako dane wytwarzane i dostarczane w formie cyfrowej, takie jak: programy komputerowe, aplikacje, gry, muzyka, nagrania wizualne lub teksty, bez względu na to, czy dostęp do nich osiąga się poprzez pobieranie czy poprzez odbiór danych przesyłanych strumieniowo, na trwałym nośniku czy przy użyciu jakichkolwiek innych środków.

Stąd należy zauważyć, że treści cyfrowe nie zawsze wymagają do swego istnienia „trwałego nośnika”.

Jak m.in. wskazano w motywie 19 dyrektywy, umowy o dostarczanie treści cyfrowych powinny wchodzić w jej zakres. Jeżeli treści cyfrowe dostarczane są na trwałym nośniku, takim jak płyty CD lub DVD, treści te powinny być uznawane za towary w rozumieniu dyrektywy w sprawie praw konsumentów. Tak jak w przypadku umów, których przedmiotem jest dostarczanie wody, gazu lub energii elektrycznej, w przypadku gdy nie są one wystawione na sprzedaż w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub dostarczanie centralnego ogrzewania, umowy, których przedmiotem jest dostarczanie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na trwałym nośniku nie powinny być klasyfikowane, do celów dyrektywy w sprawie praw konsumentów, ani jako umowy sprzedaży, ani jako umowy o świadczenie usług.

Zgodnie z polską ustawą o prawach konsumenta, bez względu na to, czy umowa o dostarczenie treści cyfrowych dotyczy przekazania ich na trwałym nośniku, czy też w inny sposób, będą miały do niej zastosowanie przepisy o umowie sprzedaży (art. 555 KC). Nie ma tu znaczenia, czy umowa będzie dotyczyła towarów w rozumieniu ustawy, czy też będzie dotyczyła innej postaci dostarczenia treści cyfrowych.^[3]

Obrót z udziałem konsumentów treściami cyfrowymi podlega co do zasady przepisom ustawy o prawach konsumenta oraz implementowanej przez nią dyrektywie w sprawie praw konsumentów.

Jak wskazano w dalszej części motywu 19 dyrektywy w sprawie praw konsumentów; poza ogólnymi wymogami informacyjnymi przedsiębiorca powinien informować konsumenta o funkcjonalnościach i mającej znaczenie interoperacyjności treści cyfrowych. Pojęcie funkcjonalności powinno odnosić się do możliwych sposobów wykorzystywania treści cyfrowych, na przykład do śledzenia zachowania konsumenta; powinno również odnosić się do braku lub do istnienia jakichkolwiek ograniczeń technicznych, takich jak ochrona za pośrednictwem zarządzania prawami autorskimi do treści cyfrowych lub kodowania regionalnego. Pojęcie mającej znaczenie interoperacyjności ma opisywać informacje dotyczące standardowego sprzętu i oprogramowania komputerowego, z którym treści cyfrowe są kompatybilne, na przykład: system operacyjny, wymagana wersja oraz pewne cechy sprzętu komputerowego.

Prezentowany wzór umowy dotyczy sprzedaży treści cyfrowych zawartych na trwałym nośniku lub przesyłanych konsumentowi przy pomocy środka uznanego za trwały nośnik w rozumieniu ustawy o prawach konsumenta. Zgodnie z przepisem art. 2 pkt. 4) ustawy o prawach konsumenta przez „trwały nośnik” rozumie się materiał lub narzędzie umożliwiające konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informacji w przyszłości przez czas odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i które pozwalają na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci.

Należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z motywem 23 dyrektywy w sprawie praw konsumentów, trwałe nośniki umożliwiają konsumentowi przechowywanie informacji tak długo, jak jest to dla niego konieczne w celu ochrony swoich interesów wynikających ze stosunków łączących go z przedsiębiorcą. Takie nośniki powinny obejmować w szczególności papier, pamięć USB, płyty CD-ROM, DVD, karty pamięci lub dyski twarde komputerów, a także pocztę elektroniczną.

Standardowy wzór umowy sprzedaży konsumenckiej jest dostępny tutaj.

--

^[1] Problematykę pozycji prawnej „przedmiotów wirtualnych” na przykładzie „rzeczy” w grach komputerowych szeroko przeanalizował Adam Olszewski, Konstrukcja prawna umowy sprzedaży wirtualnych przedmiotów w świetle prawa polskiego, Transformacje prawa prywatnego, 4/2011 ISSN 1641-1609, http://biedronne.home.pl/transformacje/wp-content/uploads/2012/01/tpp_4-2011_olszewski.pdf data wyświetlenia strony: 24 kwietnia 2017 r.

^[2] Zgodnie z komentarzem do ustawy o prawach konsumenta, dane w postaci cyfrowej to dane, na podstawie których za pomocą odpowiedniego oprogramowania i sprzętu można po przetworzeniu uzyskać informację; B. Kaczmarek-Templin, P. Stec, D. Szostak (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciag). Komentarz. Wyd. 1, Warszawa 2014, Legalis, komentarz do art. 2, nb. 37.

^[3] B. Kaczmarek-Templin, P. Stec, D. Szostak (red.), Ustawa o prawach konsumenta. Kodeks cywilny (wyciag). Komentarz. Wyd. 1, Warszawa 2014, Legalis, komentarz do art. 2, nb. 38.