Pytanie z dnia 1 marca 2017
Przedstawiony problem: Podjęcie działalności gospodarczej przy zatrudnieniu z tytułu umowy o pracę, a składki na ubezpieczenie społeczne, opodatkowanie oraz zawieszenie lub zlikwidowanie działalności.
Odpowiedź na problem prawny:
Zatrudnienie z tytułu umowy o pracę, co do zasady nie przeszkadza w założeniu, prowadzeniu oraz otrzymywaniu dochodów z osobiście prowadzonej działalności, o ile nie ma ograniczeń lub zakazów w treści stosunku prawnego (ustawa, umowa, regulamin pracy, zakaz konkurencji).
Szczegółowe informacje o tym, jak ,,założyć’’ jednoosobową działalność gospodarczą znajdują się tutaj.
Przy równoległym zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę oraz prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej nastąpi zbieg tytułów ubezpieczeń. W myśl art. 9 ust. 1 u.s.u.s., osoba zatrudniona z tytułu umowy o pracę oraz prowadząca jednocześnie jednoosobową działalność gospodarczą może opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tylko z tytułu umowy o pracę. Warunkiem jest uzyskanie przez przedsiębiorcę z tytułu umowy o pracę wynagrodzenia równego lub wyższego od wynagrodzenia minimalnego bez względu na wymiar etatu (wynagrodzenie minimalne w 2017 r. wynosi 2000 zł brutto). Jeżeli warunek ten zostanie spełniony, przedsiębiorca z tytułu prowadzonej działalności nie będzie obowiązany do opłacania składek emerytalnych i rentowych. Jednakże możliwe jest złożenie wniosku do ZUS o dobrowolne opłacanie tych składek z tytułu prowadzonej działalności. Analogicznie wygląda sytuacja z ubezpieczeniem chorobowym i wypadkowym (które z tytułu umowy o pracę są również obowiązkowe). Natomiast sytuacja zmienia się przy ubezpieczeniu zdrowotnym, które jest obowiązkowe zarówno z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jak i przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52%, rentowe 8% i wypadkowe 1,8% podstawy wymiaru, natomiast na ubezpieczenie zdrowotne 9% podstawy wymiaru.
Wysokość podatku dochodowego uzależniona jest od wyboru sposobu opodatkowania oraz osiągniętego dochodu. Osoba zamierzająca prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą będzie płacić podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) i może wybrać, jako formę opodatkowania:
- podatek według skali - opcja ta może być wybrana bez względu na formę i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Wybierając ten sposób opodatkowania, podatnik płaci podatek dochodowy od uzyskanego dochodu, a więc przychodu pomniejszonego o udokumentowane koszty jego uzyskania według obowiązującej skali podatkowej i jest zobowiązany do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych. Jeżeli roczne dochody przekraczają 85 528 zł, stawka podatkowa będzie wynosić 32%. Natomiast poniżej 85 528 zł stawka będzie 18%. Sumowane dla ustalenia podstawy opodatkowania, będą dochody ze stosunku pracy i z działalności gospodarczej. Przedsiębiorca, który opłaca podatek według skali podatkowej w okresie zawieszenia działalności jest zwolniony z obowiązku jego opłacania – oczywiście tylko w części dotyczącej tej działalności.
- podatek liniowy - przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych mogą skorzystać z możliwości płacenia podatku według jednolitej stawki wynoszącej 19% podstawy obliczenia podatku, bez względu na wysokość osiągniętego dochodu i również są obowiązani do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych. Wybierając podatek liniowy, podatnik płaci podatek według stawki 19% wyłącznie od dochodów z działalności gospodarczej. Jeżeli osiąga inne dochody np. z tytułu umowy o pracę, to od nich płaci podatek według skali podatkowej. Wybór tego sposobu opodatkowania wiąże się jednak z utratą pewnych przywilejów podatkowych np. możliwości wspólnego opodatkowania małżonków, czy opodatkowania w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Przedsiębiorca, który opłaca podatek liniowy jest zwolniony w okresie zawieszenia działalności z obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
- ryczałt ewidencjonowany - osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą mogą skorzystać z możliwości płacenia zryczałtowanego podatku dochodowego od osiągniętych przychodów. Wybór tej formy opodatkowania nakłada obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów. Podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania. Wybór tej formy opodatkowania, podobnie jak podatek liniowy wiąże się z utratą określonych przywilejów podatkowych np. możliwości wspólnego opodatkowania małżonków, czy opodatkowania w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Również przy wyborze, jako formy opodatkowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w okresie zawieszenia działalności, podatnik jest zwolniony z obowiązku obliczania i wpłacania ryczałtu.
Należy pamiętać o tym, że jeżeli przedsiębiorca nie złoży oświadczenia do Urzędu Skarbowego o wyborze formy opodatkowania, to zostanie opodatkowany na zasadach ogólny – według skali podatkowej.
Prowadząc osobiście działalność gospodarczą można ją zawiesić na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Zawieszenie wykonywania działalności oraz jej wznowienie następuje na wniosek przedsiębiorcy.
Zlikwidowanie działalności gospodarczej może mieć miejsce zarówno w trakcie jej funkcjonowania, jak i w okresie zawieszenia. Decydując się na likwidację działalności należy złożyć odpowiedni wniosek do CEIDG (Centrala Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej). Przedsiębiorca zamykający działalność gospodarczą powinien również pamiętać o obowiązku wyrejestrowania się z ubezpieczenia zdrowotnego (oraz ubezpieczeń społecznych, jeżeli dodatkowo je opłaca). Czynności tej należy dokonać w ciągu 7 dni od daty wygaśnięcia tytułu do ubezpieczenia. Likwidując działalność gospodarczą przedsiębiorca ma także obowiązek rozliczenia się z podatku VAT.
Patrz bliżej o wyborze formy opodatkowania.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. 2016, poz. 1829)
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. 2016, poz. 963), jako: u.s.u.s.
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. 2016, poz. 2032)
- Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tj. Dz. U. 2016, poz. 2180)
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz. U. 2016, poz. 1793)
