Podatek od odsetek z obligacji w przypadku zagranicznej rezydencji

Użytkowniczka serwisu zwróciła się do nas z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie jak wygląda kwestia rozliczenia podatku od odsetek z obligacji 10 letnich zakupionych w Polsce - w przypadku zagranicznej rezydencji. Użytkowniczka rozlicza się z podatków w Austrii, gdzie od 10 lat mieszka i pracuje. W Polsce posiada obligacje Skarbu Panstwa. Podatek należy odliczyc dopiero w momencie ich wykupu, ale w jakim kraju?

Dochody uzyskane ze skarbowych papierów wartościowych (w szczególności odsetki i dyskonto), nabytych od dnia 1 grudnia 2001 r., podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19% na podstawie art. 30 a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku obligacji zakładających kapitalizację odsetek opodatkowaniu podlega dochód uzyskany przez podatnika w momencie wypłaty lub postawienia go do dyspozycji. Zasada ta ma zastosowanie również w przypadku przedterminowego wykupu obligacji. Przy realizacji przedterminowego wykupu obligacji opodatkowaniu podlega faktyczna kwota dochodu z obligacji stawiana do dyspozycji posiadacza obligacji (naliczone odsetki pomniejszone o kwotę pobieraną przy przedterminowym wykupie). Poboru zryczałtowanego podatku, zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „ustawa”), dokonują podmioty uprawnione do prowadzenia rachunków podatników, przekazujące lub stawiające do dyspozycji opisane dochody. Podatek pobierany jest z należnej kwoty odsetek lub dyskonta i przekazywany (łącznie) do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym go pobrano, na rachunek urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika. Dochody uzyskane od dnia 1 stycznia 2004 r. przez osoby fizyczne z odpłatnego zbycia obligacji podlegają opodatkowaniu w wysokości 19% uzyskanego dochodu na podstawie art.30b ust.1. ustawy. Dochodów z odpłatnego zbycia obligacji nie łączy się z innymi dochodami, należy je wykazać w specjalnym zeznaniu podatkowym oraz uiścić podatek.

Istnieją dwie możliwości dochodu z obligacji. Pierwsza możliwość to dochód z tytułu różnicy między ceną kupna a ceną sprzedaży. Druga możliwość, to dochód z tytułu odsetek, czyli dyskonto. Tutaj istotny jest również termin, w którym inwestor kupuje obligacje. W tym przypadku, jeżeli osoba ta kupuje obligacje z dyskontem, to znaczy obligacje już z pewną kwotą odsetek narosłych od początku okresu odsetkowego od emitenta do momentu sprzedaży przez inwestora, podatek od obligacji w wysokości 19 proc. należy zapłacić od całej kwoty odsetek.

Przy drugiej możliwości, gdy inwestor kupi obligacje z dyskontem, to w dwóch przypadkach opodatkowaniu podlega tylko dochód uzyskany od momentu zakupu obligacji. To znaczy, że odsetki (dyskonto) zakupione wraz z obligacjami nie podlegają opodatkowaniu. Należy pamiętać, że obligacje nie podlegają opodatkowaniu na tzw. zasadach ogólnych. Oznacza to, że samo kupno obligacji jest wydatkiem poniesionym przez inwestora/płatnika, lecz nie jest jednoznaczne z kosztem uzyskania przychodów wykazywanym w rozliczeniu rocznym PIT. Innymi słowy, nie pomniejszy przychodu, jak również nie wpłynie na wartość dochodu do opodatkowania.

Tę kwestię wyjaśnia Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 23 ust. 1 pkt 38:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Dochodów z tytułu odsetek i dyskonta od obligacji osoby fizyczne nie wykazują w deklaracji rocznej PIT-36 oraz PIT-37. Płatnikiem odpowiedzialnym za pobranie podatku jest emitent obligacji. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy inwestor sprzeda obligacje na rynku wtórnym, np. na Giełdzie Papierów Wartościowych, w tym wypadku inwestor jest zobowiązany do samodzielnego rozliczenia podatku od dochodu wyliczonego zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy PIT. Rozliczyć taki przychód należy w zeznaniu rocznym PIT-38 w następnym roku kalendarzowym.

Opodatkowaniu podlega kwota odsetek uzyskanych od momentu zakupu obligacji. Cena obligacji nie podlega opodatkowaniu. Wyjątek stanowią obligacje z dyskontem (odsetkami) zakupione od przedsiębiorstwa. W tym przypadku podatkowi dochodowemu podlega dyskonto oraz odsetki zgromadzone od momentu zakupu obligacji do momentu sprzedaży obligacji.

Zgodnie z art. 11 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisaną w Wiedniu dnia 13.01.2004 r.:

1. Odsetki, które powstają w Umawiającym się Państwie i są wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.

2. Jednakże takie odsetki mogą być także opodatkowane w Umawiającym się Państwie, w którym powstają, i zgodnie z ustawodawstwem tego Państwa, ale jeżeli osoba uprawniona do odsetek ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, to podatek w ten sposób wymierzony nie może przekroczyć 5% kwoty brutto tych odsetek. Właściwe organy Umawiających się Państw rozstrzygną, w drodze wzajemnego porozumienia, sposób stosowania tego ograniczenia.

3. Bez względu na postanowienia ustępu 2, wszelkie odsetki, o których mowa w ustępie 1, podlegają opodatkowaniu tylko w Umawiającym się Państwie, w którym odbiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, jeżeli odbiorca jest osobą uprawnioną do tych odsetek, a odsetki są wypłacane:

a) na rzecz Rządu Rzeczypospolitej Polskiej lub Rządu Republiki Austrii,

b) w związku z pożyczką dowolnego rodzaju przyznaną, zabezpieczoną lub gwarantowaną przez instytucję publiczną w celu promocji eksportu,

c) w związku ze sprzedażą na kredyt urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego,

d) w związku z pożyczką dowolnego rodzaju przyznaną przez bank.

4. Użyte w tym artykule określenie "odsetki" oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką lub prawem do uczestniczenia w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek rządowych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami związanymi z takimi pożyczkami, obligacjami lub skryptami dłużnymi. Opłat karnych z tytułu opóźnionej zapłaty nie uważa się za odsetki w rozumieniu tego artykułu.

Powyższe oznacza, że dochód uzyskany od odsetek z obligacji zgodnie z Umową między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku może być rozliczany w kraju, w którym Użytkowniczka ma miejsce zamieszkania – tj. w Austrii.

Jednocześnie podkreślamy, że udzielanie porad dotyczących prawa podatkowego wykracza poza zakres E-punktu konsultacyjnego, określony w Dziale II pkt. 4 Regulaminu udostępniania informacji i porad w systemie E-punktu konsultacyjnego w ramach serwisu Mikroporady.pl. Rekomendujemy w tym zakresie ewentualnie konsultacje z doradcą podatkowym.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 15 czerwca 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.).
2. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 224, poz. 1921 z późn. zm.).