Płatność składek ZUS przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie pomocy prawnej w sprawie płacenia składek ZUS przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej.

Podstawą rozważań będzie ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 423, dalej jako: USUS). Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 USUS obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Definicję tej działalności znajdujemy w art. 8 ust. 6 pkt 1) USUS, zgodnie z którą osobą prowadzącą pozarolniczą działalności jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zgodnie z ustawą Prawo Przedsiębiorców. Kolejno, także zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 USUS, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Należy wskazać, że zgodnie z art. 12 USUS, każdy, kto podlega ubezpieczeniu emerytalnemu lub rentowemu, podlega również ubezpieczeniu wypadkowemu. Odnosząc się natomiast do składki chorobowej należy sięgnąć do art. 11 ust. 2 USUS, który wskazuje, że ubezpieczenie chorobowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub będących zleceniobiorcami pozostaje dobrowolne.

Zgłaszający się Użytkownik, zgodnie ze wstępną analizą przepisów, znajduje dwa tytuły podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Ustawa dotycząca systemu tych ubezpieczeń przewiduje konflikt istniejący pomiędzy tymi tytułami. Pierwszym z przepisów, mogącym znaleźć zastosowanie w sprawie Użytkownika jest art. 9 ust. 2b USUS. Przepis ten stanowi, że osoba będąca m.in. właśnie zleceniobiorcą i prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8 USUS. Art. 18 ust. 8 USUS, który został przytoczony, wskazuje, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Tak też, obowiązek opłacania składek ZUS z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej powstanie wtedy, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

Art. 9 ust. 2b USUS w ostatnim zdaniu wskazuje, że osoba będąca zleceniobiorcą i prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a albo art. 18c, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów. Zdanie to zastrzega jednak wzięcie pod uwagę art. 9 ust. 2c USUS - o którym dalej. Art. 18a USUS dotyczy tzw. „preferencyjnych stawek”, bowiem wskazuje, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy Prawo Przedsiębiorców, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności tanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z kolei art. 18c USUS dotyczy tzw. „Mały ZUS plus”, bowiem stanowi on, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy Prawo Przedsiębiorców, których roczny przychód z tej działalności uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego dalej ,,dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej'', uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 18c ust. 2 podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (ogłoszonego w trybie obwieszczenia ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego) na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Drugim wartym uwagi przepisem jest art. 9 ust. 2c USUS. Zgodnie z tym przepisem, osoba, która jest m.in. zleceniobiorcą, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a USUS (tj. kwoty minimalnego wynagrodzenia), spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów.

Użytkownik wskazał, że nie osiąga minimalnego wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia, a chciałby założyć działalność gospodarczą. Jednocześnie wskazał, że nie ma prawa do korzystania z tzw. „małego ZUS”. Zgodnie z powyższymi rozważaniami, działalność gospodarcza rozpoczęta przez Użytkownika będzie podlegała obowiązkowi płatności składek ZUS. Niestety nie jest możliwe ustalenie, czy Użytkownik będzie mógł korzystać z tzw. „stawek preferencyjnych” lub z tzw. „małego ZUS plus”.

Odnosząc się do wysokości stawek ZUS należy wskazać, że podstawowe ich wysokości ujęte są w art. 22 ust. 1 USUS. Zgodnie z tym przepisem stopy procentowe składek wynoszą:

19,52% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie emerytalne, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 tego przepisu;
8,00% podstawy wymiaru - na ubezpieczenia rentowe;
2,45% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie chorobowe;
od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru - na ubezpieczenie wypadkowe.

Stan prawny: 17 marca 2022 r.

Podstawa prawna:

1.Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 423).

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik