Twój Czy wystarczy samo zaprzestanie działalności gospodarczej i wyrejestrowanie z ZUS, aby organ ten nie mógł domagać się zapłaty składek od przedsiębiorcy.
W niniejszym przykładzie rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego sygn. I UK 156/11 z dnia 18 listopada 2011 r. możecie Państwo poznać sytuacje dotyczące przedsiębiorcy, który pracuje sezonowo, realizuje projekty na zamówienie, mając dłuższe przerwy wykonywaniu działalności. Niewątpliwą wadą prowadzenia własnej działalności gospodarczej w pewnych sytuacjach jest czas, gdy brakuje nowych zleceń. W niektórych dziedzinach działalność przedsiębiorców ma natomiast charakter sezonowy, oraz można ją wykonywać w czasie kilku miesięcy w ciągu roku. Mimo braku przychodów przedsiębiorca boryka się z problemem opłacenia składek do ZUS, które dla wielu z nich stanowią znaczne obciążenie.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego:
Wystarczy samo zaprzestanie działalności gospodarczej i wyrejestrowanie z ZUS, aby Organ ten nie mógł żądać zapłaty składek od przedsiębiorcy.
Okoliczności sporu:
Przedsiębiorca świadczył usługi sezonowe (usługi dla rolnictwa), które można wykonywać wyłącznie latem. W celu uchylenia się od obowiązku opłacania składek na czas przestoju, kiedy nie wykonywał faktycznie działalności oraz nie osiągał przychodów wyrejestrowywał się z ZUS. Pracownicy z ZUS-u uznali taką praktykę za niedopuszczalną i niezgodną z obowiązującymi regulacjami, a także domagali się spłaty, zaległych ich zdaniem należności. Natomiast tak Sąd Okręgowy jak i Apelacyjny wydały przychylne dla przedsiębiorcy orzeczenia, jednak ZUS nie uznał takiego rozwiązania i sprawa trafiła przed Sąd Najwyższy.
Podstawa prawna:
- Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 (Dz.U. 2019 poz. 300)
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U. 2018 poz. 646)
Na podstawie art. 13 pkt 4 tej ustawy, obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne zaczyna się z dniem rozpoczęcia wykonywania działalności i trwa do dnia zaprzestania jej wykonywania. Obowiązek ten więc nie występuje w czasie zawieszenia działalności na podstawie art. 22 Ustawy Prawo Przedsiębiorców. Według Sądu, formalne zawieszenie działalności gospodarczej nie może być jedyną oraz ostateczną przesłanką do uniknięcia opłacania składek do ZUS. Samo złożenie wniosku o zawieszenie działalności nie stanowi jedynej podstawy do zaprzestania uiszczania składek do ZUS.
Wyrok ma ogromne znaczenie dla wielu przedsiębiorców, którzy nieformalnie zawieszali swoją działalność przed 20 września 2008 r., gdy w przepisach prawa ujawniła się taka możliwość, a także dla przedsiębiorców prowadzących obecnie firmy oraz osób, które złożyły wniosek o zawieszenie. Z orzeczenia Sądu Najwyższego wynika, że podstawa do objęcia przedsiębiorcy obowiązkiem zapłaty składek ZUS jest fakt wykonywania bądź niewykonywania działalności gospodarczej. Przed 20 września 2008 roku, przepisy nie przewidywały możliwości zawieszania działalności.
Obecnie sposób postępowania prezentuje się w taki sposób, iż w razie zawieszenia działalności przez przedsiębiorcę urząd gminy zawiadamia ZUS o obowiązku wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych. Wtedy przedsiębiorca nie musi osobno załatwiać spraw formalnych w oddziale Zakładu. Inaczej wygląda sytuacja, w której przedsiębiorca decyduje się zakończy działalność, ponieważ jest zobligowany do udania się do ZUS i złożenia druku ZWUA. Bardzo często ma miejsce sytuacja w której w późniejszym czasie okazuje się, iż przedsiębiorca nie dopełnił obowiązku jakim jest wyrejestrowanie firmy z ewidencji. ZUS wszczyna postępowanie wyjaśniające i ma prawo nałożenia na przedsiębiorcę obowiązku zapłaty składek.
ZUS powiadamiał wówczas osoby które wykonywały działalność gospodarczą o możliwości czasowego zaprzestania jej prowadzenia natomiast obecnie żąda od tych osób spłaty zaległych składek na ubezpieczenia społeczne za ten okres. Wskazane na początku orzeczenie Sądu Najwyższego powinno zapobiegać nieporozumieniom pomiędzy przedsiębiorcami, a organami ZUS pod warunkiem że przedsiębiorca wyrejestruje się z ZUS, składając druk ZWUA.
