Uwaga #6: Zastosowanie przepisów dotyczących ochrony konsumentów - paragraf 1 Umowa ubezpieczenia mienia i odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy - mikroPorady.pl

W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 805 § 4 k.c. przepisy art. 385(1) – 385 (3) k.c. stosuje się odpowiednio, jeżeli ubezpieczającym jest osoba fizyczna zawierająca umowę ubezpieczenia związaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Oznacza to, że ustawodawca przyznał ubezpieczającemu status konsumenta, również w przypadku gdy jest on osobą fizyczną zawierającą umowę związaną bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub zawodową. Zatem zasady obowiązujące w obrocie konsumenckim w ubezpieczeniach dotyczą nie tylko konsumentów, ale i osoby fizyczne, które zawierają umowę ubezpieczenia związaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą. W praktyce dotyczyć to będzie małych i mikroprzedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub działających na podstawie spółki cywilnej. Praktycznym skutkiem takiego podmiotowego rozszerzenia zakresu działania ochrony ubezpieczeniowej jest możliwość kwestionowania również przez osoby fizyczne, które zawierają umowę ubezpieczenia związaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą (bez nadania im statusu konsumenta) skuteczności postanowień OWU, które spełniają przesłanki do uznania ich za postanowienia niedozwolone w myśl przepisów art. 385(1)-385(3) k.c.

Przepisy art. 385 (1) – 385(3) k.c.

Powołane przepisy dotyczą zasad zawierania umów z konsumentami. W myśl tych regulacji postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które nie zostały z nim uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Nieważność dotyczy tylko tych postanowień, które nie zostały uzgodnione z konsumentem a przy tym są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy, natomiast umowa w pozostałej część pozostaje ważna.
Oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.
W art. 385 (3) k.c. został wymieniony przykładowy zakres postanowień, które wpływają na uznanie postanowień umownych za niedozwolone. Należą do nich w szczególności takie postanowienia, które:
1) wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie,
2) wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania,
3) wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej strony,
4) przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy,
5) zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta,
6) uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju,
7) uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, nie mającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie,
8) uzależniają spełnienie świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta,
9) przyznają kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy,
10) uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie,
11) przyznają tylko kontrahentowi konsumenta uprawnienie do stwierdzania zgodności świadczenia z umową,
12) wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie nie spełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania,
13) przewidują utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy,
14) pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia,
15) zastrzegają dla kontrahenta konsumenta uprawnienie wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieoznaczony, bez wskazania ważnych przyczyn i stosownego terminu wypowiedzenia,
16) nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy,
17) nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego,
18) stanowią, że umowa zawarta na czas oznaczony ulega przedłużeniu, o ile konsument, dla którego zastrzeżono rażąco krótki termin, nie złoży przeciwnego oświadczenia,
19) przewidują wyłącznie dla kontrahenta konsumenta jednostronne uprawnienie do zmiany, bez ważnych przyczyn, istotnych cech świadczenia,
20) przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy,
21) uzależniają odpowiedzialność kontrahenta konsumenta od wykonania zobowiązań przez osoby, za pośrednictwem których kontrahent konsumenta zawiera umowę lub przy których pomocy wykonuje swoje zobowiązanie, albo uzależniają tę odpowiedzialność od spełnienia przez konsumenta nadmiernie uciążliwych formalności,
22) przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta,
23) wyłączają jurysdykcję sądów polskich lub poddają sprawę pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego lub zagranicznego albo innego organu, a także narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy.

Powrót do dokumentu