Uwaga #10: Wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji

Zasada jest taka, że rozstrzygnięcie organu odwoławczego w zaskarża się w całości. Zaskarżenie w części będzie możliwe jedynie, gdy decyzja organu zawiera samodzielne rozstrzygnięcia, które mogą być odrębnie zaskarżone. Zgodnie z art. 52 § 1 w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 PPSA Skargę wnosi się na decyzję organu odwoławczego. Ustawa ta nie zawiera przepisu, który by uprawniał stronę do domagania się uchylenia także poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

Art. 135 PPSA nakłada na Sąd obowiązek stosowania przewidzianych ustawą środków w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów wydanych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, ale tylko w sytuacji, gdy jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia. Ocena, czy taka sytuacja zachodzi należy do sądu administracyjnego. Sąd jest zobowiązany wyjaśnić, dlaczego uchylił inne jeszcze – niż zaskarżony – akty administracyjne. Nie ma takiego obowiązku, gdy nie znalazł podstaw do zastosowania art. 135 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Brak odniesienia się do tej kwestii w uzasadnieniu wyroku nie stanowi naruszenia art. 141 § 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi”. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2006 r. II FSK 1003/06.

Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 

1) naruszeniu prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (art. 174 pkt 1 PostSądAdm), 

2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 PostSądAdm). 

Skarga kasacyjna podlega odrzuceniu przez WSA na posiedzeniu niejawnym, jeżeli została wniesiona po terminie, gdy strona nie uzupełniła braków w wyznaczonym terminie lub jeżeli z innych przyczyn skarga jest niedopuszczalna. 

Podobnie jak ma to miejsce przy wnoszeniu skargi do WSA, również w postępowaniu przed NSA strona, która nie wniosła skargi kasacyjnej, może wnieść odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie 14 dni od doręczenia jej skargi kasacyjnej (30 dni w przypadku odpowiedzi na skargę do WSA). 

Po upływie terminu do wniesienia odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia odpowiedzi wnoszącemu skargę kasacyjną, WSA niezwłocznie kieruje skargę wraz z odpowiedzią i aktami sprawy do Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 179 PostSądAdm). 

Skarżący może cofnąć skargę (art. 60 PostSądAdm), zarówno skierowaną do WSA, jak i NSA. 

Cofnięcie skargi wiąże sąd, chyba że zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności. 

Sąd rozpoznaje skargę na rozprawie, jeżeli nie zachodzą okoliczności uzasadniające rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym. O czasie i miejscu rozprawy zawiadamia się uczestników postępowania w terminie umożliwiającym otrzymanie zawiadomienia na 7 dni przed rozprawą. 

Przy rozpatrywaniu skargi sąd administracyjny nie jest związany granicami skargi, ale zawsze jest związany granicami sprawy, w której skarga została wniesiona. Sąd nie może swoimi ocenami prawnymi, uznanymi za wiążące w orzecznictwie sądowym i podatkowym wkraczać w sprawę nową w stosunku do tej, która była albo powinna być przedmiotem postępowania podatkowego i wydanych w nim decyzji. 

Po zbadaniu wszystkich materiałów zgromadzonych w sprawie oraz po zapoznaniu się z treścią odpowiedzi na skargę przesłaną przez organ podatkowy sąd administracyjny może: 

1) uwzględnić skargę na decyzję lub postanowienie i uchylić zaskarżony akt organu, uwzględnić skargę kasacyjną i uchylić zaskarżone orzeczenie WSA w całości lub w części, 

2) oddalić skargę (skargę kasacyjną), 

3) odrzucić skargę (skargę kasacyjną), 

4) stwierdzić nieważność aktu administracyjnego (stwierdzić nieważność postępowania po rozpoznaniu skargi kasacyjnej – art. 183 PostSądAdm). 

Przez uwzględnienie skargi w całości należy rozumieć uwzględnienie skargi co do istoty sprawy, chyba że skarżący wyraźnie wskazuje, że chodzi mu tylko o uchylenie zaskarżonej decyzji podatkowej i przekazanie sprawy właściwemu organowi do ponownego rozstrzygnięcia. Przepisy art. 134 § 1 i art. 135 oraz art. 183 § 1 PostSądAdm wprowadzają szczególne, pozainstancyjne możliwości rozstrzygania o bycie zaskarżonej decyzji, a nawet decyzji ją poprzedzającej, lecz nie przesądzają o tym, w jakim trybie ma nastąpić uwzględnienie skargi. Postanowienia ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie określają, jakie uprawnienia do orzekania posiada organ w odniesieniu do własnej zaskarżonej decyzji. Aby organ podatkowy mógł uznać skargę za zasadną, musi stwierdzić naruszenie prawa w kwestionowanej decyzji. Jeżeli stwierdzi takie naruszenie, wówczas – tak jak sąd – może uchylić decyzję, stwierdzić jej nieważność lub niezgodność z prawem. 

W myśl art. 145 § 1 PostSądAdm sąd uwzględniając skargę: 

1)      uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi: 

a)      naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, 

b)      naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego

c)       inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy; 

2)      stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia,

3)      stwierdza niezgodność z prawem decyzji lub postanowienia. 

Sąd może również na podstawie art. 151 PostSądAdm oddalić skargę i utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję– co oznacza nieuwzględnienie zarzutów zawartych w skardze. Wyrok NSA oddalający skargę oznacza, że w ocenie sądu zaskarżona decyzja (bądź orzeczenie WSA) nie narusza prawa w stopniu zobowiązującym ten organ (lub sąd) do jej uchylenia bądź stwierdzenia nieważności. 

Sąd administracyjny nie jest związany wnioskami skarżącego ani co do zakresu zaskarżonego aktu czy czynności, ani co do sposobu pozbawienia ich mocy wiążącej, nawet jeśli wnioski takie zostały wyraźnie w skardze skonstruowane.

Wniosek zaskarżenia w skardze na decyzję lub postanowienie:
- o uchylenie decyzji lub postanowienia w całości lub w części;
- o stwierdzenie nieważności decyzji lub postanowienia w całości lub w części; - o stwierdzenie wydania decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.

Wybór wniosku zaskarżenia jest uzależniony od rodzaju zarzutów podniesionych w skardze.  Decyzja lub postanowienie podlega uchyleniu w całości lub w części jeśli sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.