Pytanie z dnia 30 maja 2015
Przedstawiony problem prawny: zezwolenie na rozpowszechnienia wizerunku (zdjęcia), prawa autorskie.
Odpowiedź na problem prawny:
Co do zasady zezwolenia jest wymagane. Art. 81 ust. 1 zdanie pierwsze Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że: „Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej”. Jednakże istnieje wyjątek ustawowy, patrz niżej pkt 2.
1. Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku może być udzielone w formie dowolnej – natomiast zgoda musi być jednak niewątpliwa. Zachowanie formy pisemnej jest tu czynnością zdecydowanie korzystniejszą. Oznacza to, że:
osoba jej udzielająca musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego komentarza[1].
Niewątpliwie należy zwrócić szczególną uwagę na to, iż zezwolenie musi być wyrażone ze świadomością wynikających z niego konsekwencji i powinno odnosić się do skonkretyzowanych stanów faktycznych, a więc do sprecyzowanych sposobów i okoliczności wykorzystania (chodzi tu zwłaszcza o oznaczenie osoby rozpowszechniającej wizerunek, o czas i miejsce jego udostępnienia, ewentualnie o towarzyszący komentarz, zestawienie z innymi wizerunkami itd.); zezwolenie nie może zatem mieć charakteru abstrakcyjnego (nie może dotyczyć wykorzystania wizerunku „w ogóle")[2].
Trzeba przy tym przyjąć, że osoba, która otrzymała zezwolenie na rozpowszechnienie wizerunku, nie jest uprawniona do „przeniesienia" tej zgody na osobę trzecią, chyba że uprawnienie takie wyraźnie wynika z warunków udzielonego zezwolenia.
2. Odrębna, na zasadzie wyjątku sytuacja opisana jest w art. 81 ust. 2 pkt 2, który stanowi, iż:
- zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie pewien element – szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza (w tym również targi branżowe, w których udział biorą przedsiębiorcy reklamujący swoje towary i/lub usługi), zwiedzający w miejscu publicznym itp[3].
Co ważne, to osoba wykorzystująca wizerunek będzie musiała udowodnić, że miała prawo do takiego wykorzystania, a nie odwrotnie. Jeżeli zgoda jest wymagana to podobnie, jak przy wykorzystywaniu danych osobowych, zgoda musi być oparta i oceniana według wiedzy osoby zezwalającej na wykorzystanie swojego wizerunku co do zakresu , sposobu jego wykorzystania.
Reasumując, z powyższego wynika, że zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku należy oceniać i powinna uwzględniać konkretny stan faktyczny uwzględniający zabezpieczenie prywatności każdej osoby w konkretnej sytuacji.
Podstawa prawna:
- Art. 81 ust. 1 w zw. ust. 2 pkt 2 Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych (t.j.: Dz. U. 2006 nr 90 poz. 631).
--
[1] Wyrok. SA w Warszawie z dnia 12 lutego 1998 r., I ACa 1044/97, LEX nr 81433
[2] Trzeba jednak zgodzić się też z tym, że jeśli dojdzie do udzielenia przez uprawnionego zezwolenia na wykorzystanie wizerunku w sposób abstrakcyjny, bez wyraźnego wyznaczenia granic czasowych ani ograniczeń co do oznaczonych okoliczności (tekst artykułów prasowych, czy też pism tematycznych), uprawniony nie może skutecznie twierdzić, że jego intencją było jedynie publikacja zdjęć w pismach, których tematyka -odnosi się do teatru, telewizji czy kina. (wyrok SA we Wrocławiu z dnia 26 lutego 2007 r., I ACa 1492/06, OSAW 2007, nr 3, poz. 41).
[3] Wyrok S. A. w Łodzi z dnia 6 października 2014r., I ACa 429/14 „Osoba decydująca się na udział w publicznym zgromadzeniu nie tyle wyraża w sposób dorozumiany zgodę na upublicznienie jej wizerunku jako szczegółu całości, ale godzi się na to, że wizerunek taki może zostać rozpowszechniony w ramach publikacji całości bez jej zgody, dorozumianej czy nie - to nie ma w tym przypadku znaczenia, ponieważ zgoda taka nie jest wymagana na podstawie regulacji ustawowej”, LEX nr 1554754
