Rezygnacja wycieczki z powodu wojny

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie porady prawnej w następującym stanie faktycznym:

Prowadzę jednoosobowe biuro turystyczne. W przyszłym roku mam zaplanowaną wycieczkę do Izraela. Jednak część osób zdecydowała się nie jechać z uwagi na obecną sytuację. Moje obecne wydatki organizacyjne wyniosły na tę wycieczkę wyniosły już kilkadziesiąt złotych, w tym zakup biletów. Według podpisanej umowy z klientem rezygnacja w obecnym terminie to koszt dla klienta 50 % ceny wycieczki. Czy mogę zastosować się w tej sytuacji do zawartej umowy? Chodzi głównie o to, że w tym momencie opłacone koszta biletów to 25 % sumy całości wycieczki, natomiast w umowie jest potrącenie 50 %, których nie jestem z stanie wykazać (np. moja praca, księgowość), a może nie ma takiej potrzeby, by wykazywać koszta i po prostu liczy się umowa i to na co się umówiliśmy?

Zasada swobody umów rozwinięta jest w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Jest ona jedną z podstawowych zasad kształtujących prawo zobowiązań, jako że wywiera wpływ na możliwość kształtowania swojej sytuacji prawnej przez strony umowy. Naturalnie, zasada ta nie rozciąga się na jednostronne czynności prawne, a jedynie na umowy. Co więcej, obejmuje ona jedynie stosunki zobowiązaniowe, nie można więc powoływać się na nią w stosunkach rzeczowych, rodzinnych czy spadkowych.

W wąskim znaczeniu, zasada ta odnosi się do możliwości kształtowania treści stosunku prawnego według własnego uznania. Umożliwia więc ona kształtowanie stosunku o treści, który odbiega od ustawowych modeli (poprzez kreowanie umów nienazwanych) lub od zawartych w przepisach norm o charakterze dyspozytywnym. Dzięki temu strony mogą swobodnie ustanawiać swoje prawa i obowiązki, określać świadczenia oraz ich wysokość, w tym również świadczenia uboczne, a także wskazywać okoliczności, po których wystąpieniu świadczenie powinno być spełnione. W szerszym znaczeniu obejmuje ona również swobodę stron decydowania o zawarciu umowy, wyboru kontrahenta oraz zakończenia istniejącego stosunku prawnego.

Zasada swobody umów nie jest jednak nieograniczona, zwłaszcza na linii przedsiębiorca -konsument. Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych odpowiedzialność organizatora turystyki wobec podróżnego, z którym łączy go umowa o udział w imprezie turystycznej, jest ukształtowana na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że organizator odpowiada za należyte zorganizowanie i przebieg imprezy turystycznej, niezależnie od tego, czy ponosi winę za ewentualne uchybienia. Ustawodawca jednak wskazuje trzy przypadki, w których organizator nie jest zobowiązany do naprawienia szkody wobec podróżnego. Ich wystąpienie musi wykazać organizator i sprowadzają się one do tego, że:

winę za niezgodność ponosi podróżny;
winę za niezgodność ponosi osoba trzecia niebędąca podwykonawcą organizatora, a niezgodności nie dało się przewidzieć ani uniknąć;
niezgodność została spowodowana nieuniknionymi i nadzwyczajnymi okolicznościami.

Do tej ostatniej kategorii zalicza się sytuację pozostającą poza kontrolą stron, której skutków nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie rozsądne działania. Przykładem takiej sytuacji jest wojna.

Jeżeli z powodu wojny umowa o udział w imprezie turystycznej nie jest należycie realizowana lub nie może być wykonana w ogóle, organizator nie będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz podróżnego odszkodowania lub zadośćuczynienia. Do organizatora należy jednak wykazanie okoliczności uzasadniających wyłączenie jego odpowiedzialności.

Może zdarzyć się, że po zawarciu umowy z organizatorem dojdzie do nagłej zmiany okoliczności, uzasadniającej odstąpienie od umowy (rezygnację z udziału w imprezie). Decyzję o rezygnacji może podjąć zarówno podróżny, jak i organizator.

Aby podróżny mógł zrezygnować z udziału w imprezie bez ponoszenia z tego tytułu dodatkowych kosztów na rzecz organizatora (tzw. kosztów rezygnacji), muszą być spełnione następujące warunki:

muszą wystąpić nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności;
okoliczności te muszą zaistnieć w miejscu docelowym imprezy lub jego najbliższym sąsiedztwie;
okoliczności te mają znaczący wpływ na realizację imprezy lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego;

Wybuch wojny w miejscu docelowym wycieczki lub jego najbliższym sąsiedztwie niewątpliwie będzie miał wpływ na realizację imprezy lub transport.

W takim przypadku podróżny jest uprawniony do rezygnacji z wycieczki za zwrotem wszystkich poniesionych kosztów, bez obowiązku zapłaty na rzecz organizatora opłaty za odstąpienie.

Organizator w ciągu 14 dni powinien zwrócić podróżnemu jego wpłaty na poczet wyjazdu, nie będziejednak zobowiązany do zapłaty odszkodowanialub zadośćuczynienia na rzecz podróżnego.

Kwestią ocenną pozostanie ustalenie, co należy rozumieć za najbliższe sąsiedztwo miejsca docelowego wycieczki: czy będą to kraje ościenne, czy może kraje leżące w tym samym regionie. Każdą sytuację należy oceniać indywidualnie, biorąc pod uwagę skalę zagrożenia i wpływ działań wojennych na przyległe tereny. W przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności także organizator może zadecydować o odwołaniu imprezy i rozwiązaniu umowy z podróżnym.

Podsumowując należy stwierdzić, że w przedmiotowym stanie faktycznym istotne znaczenie ma brzmienie umowy oraz powód odstąpienia Klientów z wycieczki. Jednakże, jeżeli powodem jest trwający konflikt zbrojny na terenie Izraela – konsumenci prawdopodobnie są uprawnieni do żądania zwrotu całości wpłaconych środków.

Pamiętaj!

Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej PIT.

Wyszukaj:

Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości Fundacja dr Bogusława Federa w https://www.podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit/

Dziękujemy

Stan prawny na dzień: 13 listopada 2023 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2211).

Rodzaje Umów sprzedaży

Umowa sprzedaży jest jedną z najczęściej zawieranych umów. Stronami takiej umowy są kupujący i sprzedający. Umowa zobowiązuje sprzedawcę do przeniesienia na kupującego własności rzeczy lub wykonania usługi i przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz. Kupujący natomiast jest zobowiązany do zapłaty uzgodnionej ceny oraz odebrania rzeczy.

Umowa sprzedaży jest uregulowana w Kodeksie cywilnym (k.c.). Z kolei Ustawa o prawach konsumenta definiuje także:

Umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa;
Umowę zawartą na odległość.

Regulacja nakłada obowiązki na sprzedawców w szczególności w zakresie informacyjnym zarówno przed zawarciem umowy jak i na jej kolejnych etapach.

W myśl aktualnie obowiązujących przepisów, konsumentom należy się wzmożona ochrona, ponieważ nie występują w transakcjach jako podmiot profesjonalny. Wprowadzenie ustawy miało na celu zmniejszenie przewagi przedsiębiorcy jako podmiotu profesjonalnego oraz wyrównanie pozycji obu stron.

Wskazujemy, że z godnie z art. 221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny k.c. (dalej jako: "k.c.") za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Sformułowanie to nie dotyczy osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową traci status konsumenta jeżeli dokonuje czynności prawnej – w stosunku do przedsiębiorcy – w bezpośrednim związku z tą działalnością.

Zgodnie z regulacją przedstawioną w k.c. innym rygorem prawnym objęte są tzw. potocznie klasyczne formy sprzedaży (czyli sprzedaż pomiędzy przedsiębiorcą (sprzedawcą) i konsumentem (kupującym) niż sprzedaż w obrocie profesjonalnym (pomiędzy przedsiębiorcą (sprzedawcą) i przedsiębiorcą (kupującym)). W drugiej wśród wymienionych sytuacji nie może być bowiem mowy o wyrównywaniu pozycji stron.

W naszej tabeli przedstawiamy i porównujemy:

Umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa;
Umowę zawartą na odległość;
Umowę zawartą w lokalu przedsiębiorcy;
Umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami;

wskazując ich definicje, podstawę prawną oraz uwzględniając najbardziej charakterystyczne dla nich różnice.

Rekomendujemy szczegółowe zapoznanie się z przygotowanym poradnikiem i dostosowanie regulaminów sprzedaży przedsiębiorstwa pod obowiązujące wymogi i przepisy prawa.

Pobierz poradnik