Klauzula wyłączności

Szybko, łatwo i na klik... z nami rozliczysz swój PIT
Przejdź do Twój e-PIT
- A
- A
- A
Pytania
do eksperta

Użytkowniczka serwisu zwróciła się do nas z zapytaniem dotyczącym możliwości zawarcia klauzuli wyłączności w umowie o współpracę. Użytkowniczka jest właścicielką spółki świadczącą usługi psychologiczne, organizuje pacjentów i prowadzi harmonogram godzin. Czy w takiej sytuacji może w umowie o współpracę zawieranej z pracownikami zawrzeć klauzulę o wyłączności?

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

W pierwszej kolejności należy wskazać, że możliwość zastrzeżenia w umowie cywilnoprawnej tzw. prawa wyłączności, polegającego na zobowiązaniu się jednej ze stron do powstrzymania się od zawarcia innej umowy z innym podmiotem jest ogólnie przyjętą zasadą w stosunkach cywilnoprawnych.

Na podstawie takiej umowy jedna z jej stron zobowiązuje się względem drugiej, że nie dokona określonej czynności prawnej (np. nie zawrze umowy) z innym, określonym podmiotem. Taka konstrukcja prawna wymaga oczywiście znacznego sprecyzowania zarówno innego podmiotu jak i przedmiotu niedozwolonej umowy, a także okresu obowiązywania tejże klauzuli wyłączności. Zastrzeżenia takie często znajdują zastosowanie w szczególności w umowach pośrednictwa lub podwykonawstwa, w których jedna ze stron kojarzy ze sobą strony innej umowy, pobierając za pośrednictwo określoną prowizję, lub też jedna ze stron zleca wykonanie określonej części zobowiązania do wykonania której sama jest zobowiązana.

Umowa, w której zawarto klauzulę wyłączności opiera się na zobowiązaniu jednej ze stron do powstrzymania się od dokonania określonej czynności prawnej (tzw. zobowiązanie się do nieczynienia, niezawarcia umowy z innym podmiotem). Zobowiązanie to staje się częścią szeregu ogółu zobowiązań jakie wynikają z zawartej umowy dla jednej ze stron. Niewykonanie tego zobowiązania stanowi złamanie umowy, co niesie za sobą określone skutki cywilnoprawne. Jeżeli strony takiej umowy nie określiły szczególnych skutków niewykonania wynikającego z zawartej umowy zobowiązania, skutki te określają odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego. Wyłączność może zostać zastrzeżona na określony czas np. na czas trwania umowy.

Użytkowniczka zawierając umowy z współpracownikami może skutecznie zabezpieczyć się przed ich ewentualną nielojalnością przewidując w zawieranych umowach karę umowną. Takie zabezpieczenie niewykonania umowy powoduje, że z góry znana jest kwota kary umownej, którą druga strona zobowiązana będzie zapłacić na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania określonego zobowiązania, bez konieczności udowadniania rzeczywistej szkody po stronie Firmy. Wykorzystując konstrukcję kary umownej należy jednak mieć na uwadze postanowienia kodeksu cywilnego. Reguluje on bowiem karę umowną w tzw. postaci wyłącznej. Oznacza to, że zastrzegając karę umowną wg kodeksu cywilnego, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez współpracownika, będzie on zobowiązany do uiszczenia kary umownej bez względu na wysokość wyrządzonej szkody. Z jednej strony konstrukcja ta powoduje, że Firma nie będzie musiała udowadniać swej szkody, jednakże nie będzie mogła żądać dodatkowego odszkodowania na wypadek, gdyby wysokość szkody była wyższa od określonej kwoty kary umownej.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 22 czerwca 2022 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.).

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik