Odwołanie a wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

Zgodnie z art. 127 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Organem właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. W §3 wskazanego przepisu ustawodawca uregulował inny środek zaskarżenia w sytuacji, gdy decyzja w pierwszej instancji została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze. Wówczas stronie nie przysługuje odwołanie, a tzw. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Funkcją odwołania jest doprowadzenie do kontroli decyzji organu I instancji przez ponowne rozpatrzenie sprawy przez organ odwoławczy.

Termin „odwołanie” jest używany w przepisach prawa na oznaczenie środka zaskarżenia nieostatecznej decyzji administracyjnej do organu administracji publicznej wyższego stopnia. Prawo strony do wniesienia odwołania jest ściśle powiązane z zasadą dwuinstancyjności postępowania, zgodnie z którą sprawa administracyjna załatwiona decyzją administracyjną może być po wniesieniu odwołania ponownie rozpatrzona i rozstrzygnięta przez organ drugiej instancji. Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego odnosi się zatem do konstrukcji prawnej odwołania w tym sensie, że służy ono wyłącznie od decyzji organu pierwszej instancji, natomiast organem właściwym do jego rozpatrzenia jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, czyli organ drugiej instancji, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.

Dopuszczalne jest wniesienie odwołania od części/fragmentu/punktu decyzji rozumianej jako osnowa. Według Naczelnego Sądu Administracyjnego „w sytuacji, w której decyzja zawiera wyodrębnione, samodzielne rozstrzygnięcia, to strona ma prawo odwołać się zarówno od całej decyzji, jak też ograniczyć ten środek zaskarżenia do jej fragmentu, jeżeli ten fragment nie wpływa na treść pozostałych rozstrzygnięć objętych decyzją, mogących samodzielnie funkcjonować w obrocie prawnym. Dopuszczalne jest wówczas zaskarżenie i wzruszenie decyzji jedynie w części. Jeżeli odwołanie dotyczy tylko niektórych postanowień (części) decyzji, w pozostałym zakresie decyzja staje się ostateczna z chwilą upływu terminu do wniesienia odwołania” (wyrok NSA z 14.09.2021 r., III OSK 595/21, LEX nr 3227746).

Przewidziane w Kodeksie postępowania administracyjnego prawo wniesienia odwołania od decyzji nieostatecznej do organu administracji publicznej wyższego stopnia jest urzeczywistnieniem zawartego w art. 78 Konstytucji RP prawa strony do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, które odnosi się do procedur pozasądowych. Niewyczerpanie tego trybu postępowania powoduje odrzucenie skargi na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy z 11.05.1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.

Brzmienie art. 127 § 3 wskazuje, że wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie realizuje powyższej funkcji. Różni się od odwołania tym, że nie wywołuje skutku dewolutywnego (prawo wniesienia przez stronę procesową skargi odwoławczej od nieprawomocnego orzeczenia wydanego przez organ procesowy I instancji i obowiązek rozpoznania sprawy przez organ instancyjnie wyższy; jedna z cech środków odwoławczych stosowanych w pol. postępowaniu przed sądem[1]), tj. nie przesuwa sprawy do rozstrzygnięcia przez organ wyższego stopnia. Jeżeli decyzja w pierwszej instancji została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze, strona nie może odwołać się do organu wyższego stopnia. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, czyli tzw. prawo remonstracji oznacza powtórne badanie sprawy przez ten sam organ, który wydał decyzję[2].

Do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy stosuje się odpowiednio przepisy o odwołaniu od decyzji. W szczególności zastosowanie znajdują przepisy dotyczące legitymacji do wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wymagań formalnych, skutków wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy dla wykonalności decyzji. Przed upływem terminu wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy decyzja nie podlega wykonaniu, zaś skorzystanie z omawianego środka rodzi skutek suspensywny. Zastosowanie mają wprost przepisy regulujące postępowanie przed organem drugiej instancji co do zakresu ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy. Sprawa podlega zatem ponownej merytorycznej kontroli. Zgodnie z art. 131 w związku z art. 127 § 3 k.p.a. rozpoznający wniosek organ zobowiązany jest do zawiadomienia wszystkich stron o wniesieniu środka zaskarżenia.

Istotną różnicą pomiędzy omawianymi środkami zaskarżenia jest fakt, że strona niezadowolona z decyzji wydanej w I instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze może wnieść skargę bezpośrednio do sądu administracyjnego. W przypadku odwołania, przed wszczęciem postępowania sądowego strona musi wyczerpać tryb kontroli instancyjnej i w pierwszej kolejności odwołać się do organu wyższego stopnia.

^{[1] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/dewolutywnosc;3892237.html}

^{[2] A. Wróbel [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el. 2022, art. 127.}

Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!