Skutki dokonania czynu nieuczciwej konkurencji

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego:

Przedsiębiorca, który dokonał czynu nieuczciwej konkurencji, może być zobowiązany przez sąd - na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.2019 poz. 1010) - do opublikowania w prasie na własny koszt treści wyroku uwzględniającego skierowane przeciwko niemu roszczenie o zaniechanie dokonywania czynów nieuczciwej konkurencji. Art. 18 ust. 1 pkt 3 nie wyklucza żądania powoda, aby pozwany, który dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji, zamiast złożyć oświadczenie o treści wskazanej przez powoda, zawierające przykładowo przeproszenie powoda czy wyrazy ubolewania z powodu dopuszczenia się czynu nieuczciwej konkurencji, opublikował, na własny koszt, treść sentencji wyroku sądowego, rozstrzygającego spór między stronami. Przewidziane w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy, roszczenie i uwzględniające je orzeczenie sądu, czyni zadość pokrzywdzonemu czynami nieuczciwej konkurencji, pełni funkcję kompensacyjną, a także wychowawczą i prewencyjną. Roszczenie o publikację wyroku ma znaczenie dla przedsiębiorcy, którego prawa naruszono czynami nieuczciwej konkurencji, gdyż umożliwia bezpośrednio poinformowanie opinii publicznej (klientów) o naruszeniu praw i interesów pokrzywdzonego oraz o zakresie, zastosowanych wobec sprawcy, sankcji, wynikających z sentencji wyroku.^[1]

Okoliczności sporu:

Pan Bogusław Tkaczyk jest importerem win z wielu europejskich państw do Polski. Na podstawie ustawy Prawo własności przemysłowej zgłosił cztery znaki towarowe, w tym do oznaczania win znakiem słownym „Varna”. Pomimo tego, to samo oznaczenie zaczęła stosować Spółka Egzotyczne Wina sp. z o.o., produkująca wina w Polsce.

W związku z powyższym Pan Bogusław Tkaczyk wystąpił na drogę sądową, domagając się nakazania Spółce Egzotyczne Wina sp. z o.o. zaniechania oferowania i wprowadzania do obrotu win w opakowaniach (butelkach), opatrzonych etykietami zawierającymi oznaczenia „VARNA", nakazania usunięcia etykiet, zawierających oznaczenie „VARNA" z opakowań (butelek) win sprowadzonych do Polski i znajdujących się w w magazynach oraz w innych pomieszczeniach Spółki Egzotyczne Wina Spółka z o.o., nakazania wycofania na koszt Spółki Egzotyczne wina od dystrybutorów win w opakowaniach (butelkach) opatrzonych etykietami, zawierającymi oznaczenie „VARNA" oraz zniszczenia, znajdujących się w posiadaniu Spółki, zapasów opakowań i etykiet, przeznaczonych dla win i zawierających oznaczenie słowne „VARNA". Pan Bogusław Tkaczyk domagał się także zobowiązania Spółki Ezgotyczne Wina Spółka z o.o. do opublikowania, na jej koszt, treści wyroku w dzienniku ogólnopolskim, na pierwszej stronie.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.2019 poz. 1010 t.j. ), zwana dalej: u.z.n.k;
• Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U.2017.776 t.j.), zwana dalej p.w.p.

 

Rozstrzygane zagadnienie:

Czy obowiązek złożenia „oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie”, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. można interpretować również jako możliwość nałożenia obowiązku publikacji treści sentencji wyroku?

 

Rozstrzygnięcie:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 u.z.n.k. czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.

Art. 18 u.z.n.k. reguluje katalog sankcji, których może żądać przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony przez dokonanie czynu nieuczciwej konkurencji. Są to:

• zaniechania niedozwolonych działań;
• usunięcia skutków niedozwolonych działań;
• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
• naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
• zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony;
• zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania wyrobów, ich opakowań, materiałów reklamowych i innych przedmiotów bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji.

Sąd, na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3) u.z.n.k., nakazał m.in. opublikowanie w dzienniku ogólnopolskim, na pierwszej stronie, na koszt Spółki Ezgotyczne Wina Spółka z o.o., treści wyroku. Sąd w uzasadnieniu wskazał m.in. iż co prawda opublikowanie wyroku nie jest równoznaczne ze złożeniem oświadczenia, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k., jednakże żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia określonych dóbr pokrzywdzonego przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie powinno być skonkretyzowane przez osobę domagającą się ochrony^[2]. Treść oświadczenia zależy od okoliczności sprawy, może polegać przykładowo na odwołaniu zarzutów, przeproszeniu, wyrażeniu ubolewania, sprostowaniu, wyjaśnieniu pewnych faktów. Natomiast przez odpowiednią formę rozumieć należy sposób zakomunikowania osobom trzecim oświadczenia sprawcy naruszenia, który powinien być adekwatny do sposobu i okoliczności naruszenia. W związku z tym możliwe jest, zamiast złożenia oświadczenia zawierającego przykładowo przeproszenie powoda czy wyrazy ubolewania z powodu dopuszczenia się czynu nieuczciwej konkurencji, opublikowanie treść sentencji wyroku sądowego, rozstrzygającego spór między stronami.

Powyższe wynika z faktu, iż zarówno publikacja treści wyroku, jak i złożenie konretnego oświadczenia, czyni zadość pokrzywdzonemu czynami nieuczciwej konkurencji, pełni funkcję kompensacyjną, a także wychowawczą i prewencyjną. Roszczenie o publikację wyroku ma znaczenie dla przedsiębiorcy, którego prawa naruszono czynami nieuczciwej konkurencji, gdyż umożliwia bezpośrednio poinformowanie opinii publicznej (klientów) o naruszeniu praw i interesów pokrzywdzonego oraz o zakresie, zastosowanych wobec sprawcy, sankcji, wynikających z sentencji wyroku. Wykładnia celowościowa art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. przemawia więc za przyjęciem, że sąd może nakazać opublikowanie sentencji wyroku zapadłego w sprawie o dopuszczenie się czynów nieuczciwej konkurencji, w całości lub we fragmentach, nadając tej publikacji odpowiednią formę i treść, stosownie do okoliczności konkretnej sprawy. Nie jest wykluczone takie zredagowanie oświadczenia, z którego wynika, że pozwany informuje opinię publiczną, w formie ogłoszenia w gazecie, o treści zapadłego rozstrzygnięcia sądowego.

--

^[1] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., sygn. akt I CSK 499/12

^[2] Tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 grudnia 1997 r., sygn. akt II CKN 546/97)