Zgodnie z obowiązująca Ustawą z dnia 26 czerwca 1964 r. Kodeks Pracy, każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o prace przysługuję prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego zgodnie z wymiarem przysługującym mu w związku z okresem zatrudnienia.
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest, prawem osobistym pracownika, w związku z czym pracownik nie może swojego urlopu przekazać innej osobie, a także niemożliwe jest zrzeczenie się prawa do urlopu wypoczynkowego. Podstawowym celem urlopu wypoczynkowego pracownika jest ochrona jego zdrowia, zapewnia sprawność pracy i umożliwienie pełnej realizacji życia osobistego i rodzinnego.
Urlop wypoczynkowy powinien być rozliczany proporcjonalnie do okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy, a więc najpierw w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy.
W przypadku nie wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego, pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop zaległy (urlop z lat ubiegłych) a także, część urlopu należną pracownikowi za okres trwania łączącego ich stosunku pracy w roku kalendarzowym, w którym zakończył się stosunek pracy.
W nowym zakładzie pracy, nowy pracodawca może uwzględnić pracownika w planie urlopów w danym roku, którym go zatrudnił jednak w wymiarze, który będzie wynikał z okresu pracy.
Zgodnie z art. 171 § 3 Kodeksu Pracy Pracodawca nie podlega obowiązkowy wypłaty świadczenia przysługującego za niewykorzystany urlop jedynie w sytuacji, gdy obie strony stosunku pracy (pracodawca i pracownik) postanowią o wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego w czasie kolejnego zatrudnienia danej osoby u tego samego pracodawcy. Aby to było możliwe, konieczne jest, by następna umowa o pracę obowiązywała bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę.
Budzącą powszechne zainteresowanie jest sytuacją w której pracownik przechodzi do innego pracodawcy na mocy łączącego zakłady porozumienia.
Przykładowy stan faktyczny oparty na wyroku Sądu Najwyższego1
Pani X była pracownikiem zakładu Z w latach 1980-2010, przysługiwał jej ekwiwalent za nie wykorzystany urlop wypoczynkowy w roku 2009 r. Na mocy porozumienia pomiędzy pracodawcami, Pani X przeszła do zakładu Y. Zakład Y zgodził się na warunki zawarte w porozumieniu pomiędzy pracodawcami, nie zawierające informacji o „przejęciu" obowiązku udzielenia Pani X zaległego urlopu wypoczynkowego bądź wypłaty ekwiwalentu z tego tytułu. Zakład Z po podjęciu pracy przez Panią X w nowym Zakładzie pracy przesłał porozumienie uzupełnione o wskazaną powyżej informacje, jednakże porozumienie pozostało bez odpowiedzi ze strony Zakładu Y.
Pani X wystąpiła z roszczeniem do nowego pracodawcy (zakład Y) o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany w poprzednim zakładzie pracy urlop wypoczynkowy.
Zagadnienie prawne:
Czy pracodawca „przejmujący" pracownika na mocy porozumienia pomiędzy zakładami pracy, ma obowiązek udzielenia pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego bądź przysługującego mu zamiennie ekwiwalentu za brak wykorzystania urlopu.
Odpowiedź:
Nowy zakład pracy nie przejmuje obowiązku udzielenia urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nabył prawo w poprzednim zakładzie pracy, chociażby stosunek pracy w dotychczasowym zakładzie został rozwiązany na mocy porozumienia stron w wyniku porozumienia zakładów pracy, chyba że porozumieniem między zakładami - za zgodą zainteresowanego pracownika - objęto obowiązek nowego zakładu udzielenia pracownikowi nie wykorzystanego urlopu, do którego nabył prawo w dotychczasowym zakładzie.
Porozumienie pomiędzy zakładami jest umową dotychczasowego oraz nowego zakładu pracy pracownika i zgodnie z tezą, iż wywołuje ono skutki prawne dla pracownika, może zawierać postanowienia dotyczące niewykorzystanego w poprzednim zakładzie pracy urlopu wypoczynkowego pracownika, jednakże zapis taki nie został szczegółowo ujęty w Kodeksie pracy ani żadnym innym powszechnie obowiązującym akcie normatywnym.
Trzeba też wspomnieć, iż w przypadku gdy na nowego pracodawcę „przeszedł" zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy zakładami obowiązek związany udzieleniem zaległego urlopu wypoczynkowego, bądź wypłaceniem właściwego ekwiwalentu za jego nie wykorzystanie, obowiązek taki nie będzie już spoczywał na zakładzie pracy w którym pracownik pierwotnie nabył prawo do przedmiotowego świadczenia.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1964 r. Kodeks Pracy (Dz.U 2019 poz.1040)
--
1Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1980 r., OSCN 1981/6/113