Uwaga #29: Zarząd - paragraf 15

Umowa spółki z o.o.

Zarząd jest organem, który po pierwsze jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki (czyli prowadzenia przedsiębiorstwa, kierowania pracownikami i podejmowania decyzji gospodarczych) oraz do reprezentowania jej na zewnątrz (dokonywania czynności prawnych w stosunkach zewnętrznych spółki). Reprezentowanie spółki jest wyłączną kompetencją Zarządu, za wyjątkiem sytuacji, w których istnieje konflikt interesów między Zarządem, a spółką bądź gdy członkowie Zarządu nie chcą lub nie mogą działać za spółkę – wyjątki te są przewidziane w Kodeksie spółek handlowych.

Omawiając kompetencje Zarządu należy wskazać, że mieszczą się one w dwóch kategoriach:

- reprezentowania spółki – składanie oświadczeń woli oraz przyjmowanie oświadczeń woli skierowanych do spółki (jest to wyłączna kompetencja zarządu);

- prowadzenie spraw spółki – dotyczące zarówno sfery wewnętrznej, jak i niekiedy sfery zewnętrznej, tj. przygotowania do podjęcia czynności w ramach reprezentacji (prowadzenie spraw spółki nie musi być wyłączną kompetencją Zarządu, prowadzenie niektórych spraw można powierzyć Radzie Nadzorczej bądź Zgromadzeniu wspólników, poza sprawami prowadzenia jej przedsiębiorstwa.

REPREZENTOWANIE SPÓŁKI

Jeśli Zarząd jest jednoosobowy wówczas sprawa jest prosta - spółkę reprezentuje jeden członek Zarządu. Natomiast gdy Zarząd jest wieloosobowy wówczas sposób reprezentacji można określić w umowie. Jeżeli tego nie uczynimy wówczas obowiązują przepisy k.s.h., tj. art. 205 § 2 k.s.h., zgodnie z którym jeśli zarząd jest wieloosobowy, jeśli umowa spółki nie zawierza żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu albo jednego członka Zarządu łącznie z prokurentem. W naszym przykładzie wskazaliśmy kilka dodatkowych wariantów.

PROWADZENIE SPRAW SPÓŁKI

Zgodnie z k.s.h. jeśli Zarząd jest wieloosobowy, a umowa spółki nie stanowi inaczej każdy członek Zarządu ma prawo prowadzenia spraw spółki. Samodzielnie członek Zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały Zarządu sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności. Jeżeli jednak przed załatwieniem takiej sprawy choćby jeden z pozostałych członków Zarządu sprzeciwi się jej przeprowadzeniu lub jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników (art. 208 k.s.h.). W umowie można jednakże prowadzenie spółki w inny sposób uregulować. W naszym przykładzie wskazaliśmy na możliwość powierzenia określonych spraw poszczególnym członkom zarządu, zgodnie przypisanymi im obowiązkami Zarządu. Powyższe rozgraniczenie ma również znaczenie przy określaniu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu za szkodę wyrządzoną spółce.

Postanowienia dotyczące prowadzenia spraw spółki, poza umową spółki, zazwyczaj są umieszczone w Regulaminie Zarządu – Regulamin nie może jednak modyfikować zasad określonych w ustawie lub umowie spółki.

Mając powyższe na uwadze, kompetencje Zarządu możesz w swojej umowie modyfikować na 3 polach:

  1. zakresu przedmiotowego spraw prowadzonych przez Zarząd – co do zasady to Zarząd posiada kompetencję do prowadzenia spraw spółki, w umowie można jednakże decyzje w pewnych kwestiach/ prowadzenie niektórych spraw można powierzyć innym spółki, jak choćby Zgromadzeniu Wspólników, czy też Radzie Nadzorczej;
  2. sposobu prowadzenia spraw spółki przez Zarząd - w tym aspekcie obowiązują przepisy Kodeksu spółek handlowych, o ile umowa inaczej nie stanowi. Można doprecyzować pewne uregulowania - zgodnie z k.s.h. członkowie Zarządu mogą prowadzić wszystkie sprawy spółki samodzielnie w przypadku czynności w sprawach nie przekraczających zakresu zwykłych czynności spółki (granice zwykłego zarządu), w innym wypadku potrzebna jest uchwała wszystkich członków Zarządu. Jest to oczywiście niepraktyczne i może prowadzić do kolizji w zarządzaniu. W związku z tym preferuje się podział prowadzenia spraw pomiędzy członków Zarządu. Uchwała potrzebna jest również, gdy choćby jeden członek zarządu wyrazi swój sprzeciw co do danej czynności (Czynności nie przekraczające zakresu zwykłych czynności spółki nie zostały określone w Kodeksie spółek handlowych, będą one konkretyzowane na podstawie konkretnego stanu faktycznego;
  3. reprezentowania spółki – gdy Zarząd jest wieloosobowy wówczas o zasadach reprezentacji wspólnicy mogą zdecydować, że spółkę reprezentować będzie samodzielnie każdy członek Zarządu, prezes Zarządu, dwóch członków Zarządu łącznie, itd. Jeśli w umowie nie znajdą się tego rodzaju zapisy wówczas Kodeks przewiduje, że uprawnienie do składania oświadczeń w imieniu spółki (reprezentowanie jej na zewn.) wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu albo jednego członka Zarządu łącznie z prokurentem – w naszym wzorze patrz § 20.

Jeśli chodzi o określenie czasu trwania kadencji Zarządu, to wiąże się ono przede wszystkim z tym, czy wszyscy wspólnicy bądź jeden wspólnik są zarazem członkami Zarządu – wówczas należy ustalić czas trwania kadencji jako nieoznaczony. Jeśli natomiast mamy do czynienia z większą liczbą wspólników, wśród których tylko część będzie sprawowała funkcje członków Zarządu albo gdy członkami Zarządu mają być osoby spoza grona wspólników warto określić czas sprawowania przez nich tej funkcji.

Jeżeli natomiast w umowie spółki zabraknie jakichkolwiek postanowień odnośnie trwania kadencji, wówczas Kodeks spółek handlowych wprowadza domniemanie, że kadencja członka Zarządu trwa jedynie jeden rok.

W podstawowej wersji umowy spółki z o.o. dokonaliśmy jedynie opisu składu Zarządu oraz sposobu prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentowania. Oprócz tego w umowie spółki warto czasami jednak zawrzeć zapisy dotyczące jeszcze innych kwestii, jak choćby sposobu podejmowania uchwał, czy zakresu funkcji Prezesa Zarządu (wersja rozszerzona wzoru). Sposób wewnętrznego funkcjonowania Zarządu można uregulować również w jego Regulaminie.