Uwaga #24: Ograniczenia zbycia udziałów - paragraf 13 Umowa spółki z o.o. - mikroPorady.pl

Zbycie udziałów może zostać ograniczone po pierwsze poprzez uzyskanie zgody spółki - tzw. winkulacja udziału. Zgody tej najczęściej udziale Zarząd, można jednakże w umowie dowolnie określić kto bądź jaki organ może udzielić tej zgody np. Rada Nadzorcza, jeśli została ustanowiona bądź określony wspólnik. Ograniczenie zbywalności ma ten pozytywny aspekt, że pozwala zachować kontrolę nad składem osobowym spółki. Ma to praktyczne zastosowanie w sytuacji, gdy wspólnikiem spółki z o.o. jest osoba, która na rzecz tej spółki świadczy określone usługi, bądź dostarcza know-how, zaplecze transportowe, itd. Wówczas zależy nam na tym konkretnym świadczeniu i nie chcemy by wspólnik pozbawił spółkę swojej wiedzy, czy też wsparcia technicznego. W związku z tym np. Zarząd może uzależnić zgodę na zbycie udziałów od tego, czy przykładowo wspólnik, który zamierza zbyć udziały zapewni nabywcę, który wyposaży spółkę w ten sam rodzaj świadczenia. Można też zbycie udziałów uzależnić od tego, czy nowy wspólnik zobowiąże się do świadczenia tego samego albo gdy zapewni on swoim staraniem i na swój rachunek, że inna osoba będzie świadczyć to samo.

Mając na uwadze powyższe można zatem w umowie ustalić:

- ograniczenia podmiotowe (np. konieczność posiadania określonej wiedzy, umiejętności, kwalifikacji, np. w zakresie księgowym/finansowym, zarządzania)

- ograniczenia przedmiotowe (np. wymóg dokonania dodatkowego objęcia udziału z wysokim agio na kapitał zapasowy)

- ograniczenia temporalne/czasowe (np. określenie terminu początkowego, po upływie którego rozporządzenie udziałami jest dopuszczalne) – wówczas mamy do czynienia z tzw. parkowaniem udziałów, tj. z opcją wykupienia za jakiś czas, np. za kilka lat.

Natomiast porozumienia między wspólnikami, typu shareholders agreement, gdy umawiają się co do tzw. wyjścia ze spółki ma tylko znaczenie w relacjach między nimi i nie rodzi skutków prawnych wobec spółki ani osób trzecich – potencjalnych nabywców.

Innym ograniczeniem jest ustanowienie na rzecz jednego wspólnika – np. strategicznego partnera albo kilku wspólników albo na rzecz osoby trzeciej pierwszeństwa nabycia udziałów (tzw. prawo pierwokupu). Poprzez zapewnienie prawa pierwokupu dotychczasowym wspólnikom spółka unika wprowadzenia do spółki osób trzecich. We wzorze rozszerzonego wariantu wskazaliśmy w jaki sposób można to prawo w sposób szczegółowy uregulować. W ramach powyższego należy przede wszystkim zwrócić uwagę na zaproponowane przez nas dwa rozwiązania dotyczące zawarcia umowy pomiędzy wspólnikiem, który zamierza zbyć udziały a nabywcą. Otóż już w umowie spółki można uregulować to w ten sposób, że zawiadomienie wspólników o zamiarze zbycia udziałów będzie ofertą, której przyjęcie przez wspólnika, któremu przysługuje pierwszeństwo nabycia udziałów oznaczać będzie zawarcie umowy, tj. przejście określonych praw na nabywcę. Pamiętać jednak należy, że oferta musi zawierać istotne postanowienia umowy i w raz z jej złożeniem wiąże oferenta (wspólnika zamierzającego zbyć udziały). W innym przypadku w umowie spółki należy wskazać w jakim terminie powinna zostać zawarta umowa kupna-sprzedaży udziałów oraz w jaki sposób powinna zostać ustalona cena nabycia tych udziałów (§ 13 ust. 6, 7 i 8 wzorca umowy). We wzorze wspólnikowi realizującemu prawo pierwszeństwa nabycia udziałów przyznano uprawnienie do zakwestionowania ceny określonej przez wspólnika, który zamierza zbyć udziały (jeśli cena nie jest ustalana na podstawie porozumienia). Uprawnienie do zakwestionowania ceny można również przyznać wspólnikowi, który zamierza zbyć udziały, a kiedy Zarząd odmawia takiej zgody przedstawiając innego nabywcę oraz inną cenę.

Powrót do dokumentu