Uwaga #16: Podwyższenie kapitału zakładowego - paragraf 10

Umowa spółki z o.o.

Podwyższenie kapitału zakładowego najczęściej wiąże się z podjęciem nowej lub ze zwiększeniem rozmiarów dotychczasowej działalności spółki, koniecznością pokrycia strat, unowocześnieniem spółki, utworzeniem nowych miejsc pracy, podjęciem nowych przedsięwzięć, uzyskaniem większej zdolności kredytowej czy też zwiększeniem wiarygodności spółki w oczach przyszłych kontrahentów, może tez nastąpić w celu uniknięcia likwidacji bądź upadłości.

Podwyższenie kapitału zakładowego może odbywać się w drodze pełnej procedury, tj. poprzez zmianę umowy spółki albo w sposób uproszczony, tj. na podstawie dotychczasowych postanowień zawartych w umowie. W tym miejscu skoncentrujemy się na tym drugim rozwiązaniu, albowiem w naszej ocenie zawarcie odpowiednich postanowień w umowie, niejako wyprzedzających potrzeby zwiększenia w przyszłości kapitału zakładowego pozwala na sprawne jego przeprowadzenie, bez wielu kosztownych i długotrwałych formalności (tj. nie jest konieczna obecność notariusza przy podejmowaniu uchwały o zmianie umowy spółki, a oświadczenia składane przez dotychczasowych wspólników o objęciu udziałów nie wymagają aktu notarialnego, a jedynie formy pisemnej pod rygorem nieważności; tylko nowi wspólnicy/inwestorzy muszą złożyć oświadczenie o przystąpieniu do spółki i objęciu udziału w formie aktu notarialnego). Określając w umowie spółki przy jej tworzeniu maksymalną wartość przyszłego podwyższenia warto zastanowić się na tym, jaki ma program rozwoju jakie inwestycje spółka planuje przeprowadzić w ciągu najbliższych kilku (np. pięciu) lat i jakie fundusze będą jej potrzebne do ich realizacji.

Dla podwyższenia kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki przewidzianego w umowie należy w niej obligatoryjnie wskazać:

- maksymalną wartość takiego podwyższenia bez zmiany umowy;
- najpóźniejszy termin dla podwyższeń;

a ponadto:

- czy podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić w drodze utworzenia nowych udziałów, czy też podwyższenie nominalnej wartości dotychczasowych udziałów, albo łącznie w obu formach.
- jaki organ jest upoważniony do podjęcia decyzji o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Trzeba tu wskazać, że podwyższenie kapitału zakładowego następuje:

a) albo w drodze wniesienia wkładów przez wspólników na pokrycie kapitału zakładowego,
b) albo poprzez tzw. kapitalizację rezerw, tj. przesunięcie środków z kapitału zapasowego lub funduszy celowych do kapitału zakładowego – jednak w tym przypadku konieczna jest zmiana umowy spółki

Na koniec warto wspomnieć, że ustawa przewiduje pierwszeństwo do objęcia nowych udziałów przez dotychczasowych wspólników (tzw. prawo poboru) proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów. Pierwszeństwo to można jednakże wcześniej wyłączyć odpowiednimi postanowieniami już w umowie spółki. Trzeba jednakże pamiętać, że wyłączenie prawa poboru może doprowadzić do tzw. rozwodnienia kapitału – tj. osłabienia pozycji dotychczasowych wspólników. Jeśli natomiast dotychczasowi wspólnicy nie skorzystają z tego prawa to wówczas Zarząd może zaproponować objęcie udziałów wspólnikom, którzy już skorzystali z prawa pierwszeństwa bądź osobom trzecim.