Uwaga #17: Prawo reprezentacji - paragraf 13

Umowa spółki komandytowej

Prawo reprezentacji oznacza prawo do wszelkich czynności prawnych w stosunkach zewnętrznych spółki (tzw. „czynności sądowych i pozasądowych spółki”).

Co do zasady spółkę komandytową reprezentują komplementariusze, którzy z mocy umowy bądź prawomocnego orzeczenia sądu nie zostali pozbawieni prawa reprezentacji. Umowa spółki może ponadto przewidywać, że komplementariusz jest uprawniony do jej reprezentowania łącznie z innym komplementariuszem bądź łącznie z prokurentem.

Zgodnie z art. 103 k.s.h. w zw. z art. 29 k.s.h. każdy komplementariusz ma prawo reprezentować spółkę (jeśli nie jest pozbawiony prawa reprezentacji) i jego uprawnienia w tym zakresie nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Oznacza to, że jeśli nawet w umowie wskażemy, że poszczególni komplementariusze są uprawnieni do reprezentacji w określonym zakresie to wówczas, jeśli nawet przekroczą ten zakres czynność prawna z ich udziałem i udziałem osoby trzeciej będzie ważna.

Ograniczenia reprezentacji mają natomiast istotne znaczenie w stosunkach wewnętrznych spółki, a zatem odpowiedzialności komplementariuszy za ew. szkody wyrządzone spółce przy czynnościach z ich udziałem, warto zatem w umowie wskazać, jeśli spółka ma rozbudowany charakter, że przykładowo „komplementariusz A może reprezentować spółkę” jedynie np.:

  • w stosunkach z określonymi kontrahentami (ograniczenie podmiotowe);
  • w określonym miejscu (ograniczenie miejscowe);
  • przy zawieraniu umów, gdzie wartość przedmiotu umowy nie przekracza 50 000 zł (ograniczenie przedmiotowe);
  • przy zawieraniu umów, gdzie wartość przedmiotu umowy przekracza 50 000 zł jedynie łącznie z prokurentem (ograniczenie przedmiotowo-podmiotowe);
  • wyłącznie pod nieobecność innych komplementariuszy.

Kolejnym zagadnieniem, które należy wyraźnie uregulować w umowie spółki jest kwestia zgody komandytariusza na dokonywanie przez komplementariuszy czynności przekraczających zwykły zarząd, np. zbycie nieruchomości. Co do zasady w sprawach tych wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej - w umowie możemy zatem wskazać odmiennie, że albo zgoda taka nie jest potrzebna bądź wskazać w sposób pozytywny - do jakich konkretnie czynności zgoda komandytariusza będzie wymagana. Należy przy tym pamiętać, że tak jak w przypadku czynności prawnych dokonywanych przez komplementariusza, który jest ograniczony w reprezentacji, czynności prawne które mimo umownego obowiązku nie zostały poprzedzone zgodą komandytariusza będą rodziły jedynie negatywne konsekwencje w stosunkach wewnętrznych spółki, a na zewnątrz będą skuteczne.

Wcześniej wspomnieliśmy, że komplementariusz może reprezentować spółkę łącznie z prokurentem. Prokurę w spółce komandytowej, tak jak w spółce jawnej można ustanowić na podstawie zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki (a zatem i komandytariuszy, jeśli mają takie prawo). Od takiej zgody, wyrażonej w drodze np. uchwały, należy odróżnić czynność udzielenia prokury, tj. czynności prawnej, do której uprawniony jest każdy wspólnik posiadający prawo reprezentacji (a zatem wyłącznie komplementariusze). Jeśli chodzi natomiast o odwołanie prokury to uprawniony jest do tego każdy wspólnik, który posiada prawo prowadzenia spraw spółki. Prawo do odwołania prokury będzie miał zatem komplementariusz, a także komandytariusz, któremu w umowie przyznamy prawo prowadzenia spraw spółki, bądź komandytariusz, któremu przyznamy to poszczególne prawo do odwołania prokury.

Komandytariusz może natomiast reprezentować spółkę, ale jedynie jako pełnomocnik (prokurent).