Uwaga #1: Cechy spółki komandytowej - wstęp

Umowa spółki komandytowej

Spółka komandytowa jest spółką osobową, która musi prowadzić przedsiębiorstwo pod własną firmą i co do zasady może prowadzić każdą działalność gospodarczą, która nie jest zarezerwowana wyłącznie dla innych typów jednostek organizacyjnych lub dla osób fizycznych. W ramach tej spółki nie można prowadzić działalności w obszarze bankowości, usług ubezpieczeniowych, zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub emerytalnymi i innych. Spółka komandytowa nie może również emitować obligacji i nie może działać jako członek Zarządu lub Rady Nadzorczej spółki kapitałowej. Istnieją spory co do tego, czy spółka komandytowa może być spółką celową, w rozumieniu realizacji jednego przedsięwzięcia, w szczególności jeśli cechą prowadzenia przedsiębiorstwa jest prowadzenie działalności gospodarczej w sposób stały i ciągły. Przewidziana jednakże w Kodeksie możliwość oznaczenia czasu trwania spółki oraz możliwość powzięcia uchwały o zakończeniu jej działalności prowadzi do wniosku, że wspólnicy właściwie w sposób dowolny mogą określić czas jej trwania. Utworzenie spółki komandytowej jako spółki celowej nie musi zatem oznaczać obejścia prawa.

Wspólnikami spółki komandytowej mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne oraz osoby nie będące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. W praktyce, często spotykanym modelem spółki komandytowej jest spółka, w której komplementariuszem jest osoba prawna (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), a komandytariuszami, finansującymi i większościowymi, kontrolującymi komplementariusza, osoby fizyczne, które wchodzą w skład zarządu spółki z o.o. (szerzej na ten temat również w uwadze dotyczącej zasad prowadzenia spraw spółki – U12). W obrocie pojawiają się również tzw. spółki „figuranckie“, w których komplementariuszem z symbolicznym udziałem jest osoba fizyczna pozbawiona majątku i pozbawiona faktycznego wpływu na działalność spółki, w której de facto dominującą rolę odgrywają komandytariusze.

Szerzej na temat roli i odpowiedzialności wspólników spółki komandytowej w dalszych uwagach i komentarzach do wzoru umowy.

Należy zwrócić uwagę na ważny, pozytywny aspekt funkcjonowania spółki komandytowej – aspekt podatkowy. Ma on szczególne znaczenie w przypadku zawiązania tej spółki przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, która ma przyjąć status komplementariusza. Otóż chodzi o to, że w przypadku zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnicy, którym wypłacana jest dywidenda muszą odprowadzać tzw. „podwójny podatek”. Wiąże się to z tym, że spółką z o.o. jako osoba prawna płaci podatek CIT, a wspólnicy ponadto podatek PIT od wypłacanej im dywidendy. W spółce komandytowej wspólnicy są zobowiązani do odprowadzania tylko jednego podatku – PIT, albowiem spółka komandytowa jako spółka osobowa, przynajmniej do tej pory nie odprowadzała podatku CIT. Alternatywą dla „podwójnego” opodatkowania w spółce z o.o. jest utworzenie spółki komandytowej. W umowie spółki komandytowej wspólnicy mogą określić zyski komplementariusza, np. spółki z o.o. na minimalnym poziomie - przykładowo 3%, a zyski komandytariuszy na łącznym poziomie 97%. Do tego należy dodać jeszcze jedną korzyść płynącą dla wspólników spółki z o.o. i komandytariuszy, a mianowicie brak nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania obu spółek (z o.o. i komandytowej). Za zobowiązania spółki komandytowej odpowiadać będzie całym swym majątkiem jedynie spółka z o.o., jej wspólnicy, jako komandytariusze natomiast tylko do wysokości sumy komandytowej. Na koniec tych rozważań należy jednak jeszcze raz przypomnieć, że komplementariusz (spółka z o.o.) musi choćby minimalnie partycypować w zyskach spółki.