Uwaga #10: Sprawy przekraczające, a nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności - paragraf 9

Umowa spółki jawnej

Pojęcie spraw przekraczających i nieprzekraczających zakresu zwykłych czynności jest przez ustawodawcę używane lecz niedefiniowane. Trzeba więc przyjąć, iż o tym do której kategorii przynależy konkretna czynność decydować będą stosunki, w tym przedmiot działalności danej spółki. Możemy mieć do czynienia z sytuacją, w której ta sama czynność podlegać będzie zakwalifikowaniu do różnych kategorii, jako czynność zwykła w jednej spółce, a w innej uznawana będzie za przekraczającą zwykłe czynności.

Weźmy dla przykładu spółkę trudniąca się sprzedażą kutrów rybackich. Czynności kupna bądź sprzedaży kutrów należą do normalnego toku działalności spółki i czynności zwykłych, na których zresztą spółka opiera swój przedmiot działalności. Podczas gdy w spółce zajmującej się połowem ryb nabycie bądź sprzedaż kutra stanowić będzie inwestycję, z reguły sprawę wykraczającą poza zakres zwykłych czynności. Przy czym trzeba pamiętać, że sytuacje te odnoszą się do podejmowania decyzji w ramach stosunków wewnętrznych, a więc sfery prowadzenia spraw. Z tym do której kategorii zakwalifikujemy daną czynność wiąże się sposób podejmowania decyzji. W przypadku spraw przekraczających zakres zwykłych czynności przyjmuje się „zaostrzone” zasady podejmowania decyzji. Tak też czyni kodeks spółek handlowych stanowiąc, iż w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki (art. 43). Natomiast o ile umowa nie stanowi inaczej, prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych może każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały wspólników spółki.

Umowa spółki może przewidywać jednak postanowienia odmienne. W sprawach przekraczających zwykły zarząd może być wymagana np. tylko zgoda określonej liczby wspólników albo jednego, dominującego wspólnika (np. zarządzającego finansami), bądź też wymóg podjęcia uchwały określoną większością głosów. Można też oczywiście postanowić, że wspólnik w ogóle nie musi uzyskiwać zgody innych wspólników. Ze względu na często niejasną granicę między omawianymi kategoriami czynności postuluje się wprowadzenie do umowy spółki przynajmniej podstawowego katalogu spraw istotnych, zastrzeżonych do kolegialnej decyzji.