Uwaga #1: Charakterystyka Umowy spółki cichej - wstęp Umowa spółki cichej - mikroPorady.pl

Umowa spółki cichej była uregulowana normatywnie w nieobowiązującym już Kodeksie Handlowym z 1934 r. Uchylenie przepisów regulujących umowę spółki cichej w 1964 r. nie oznacza, iż strony nie mogą zawrzeć umowy „spółki cichej”, jako nienazwanej lub np. bazując na umowie pożyczki, kształtując stosunek prawny na zasadach jakie przewidywał Kodeks Handlowy. Mogą oczywiście uregulować wzajemne prawa i obowiązki również odmiennie byleby w granicach określonych w art. 58 k.c. czyli tak, aby nie sprzeciwiały się istocie (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

Istota konstrukcji prawnej spółki cichej sprowadza się do sytuacji, w której dany podmiot uczestniczy poprzez dowolnego rodzaju wkład (finansowy, świadczenie pracy, przeniesienie własności rzeczy itd.) w działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę, w zamian za określony udział w zysku z tej działalności, przy czym fakt tego uczestnictwa nie jest znany innym podmiotom niż strony umowy. „Uczestnictwo” wspólnika cichego nie ma charakteru członkostwa w spółce (przedsiębiorcy), rozumianego jako wiązka praw korporacyjno- obligacyjnych1, wspólnik cichy nie ma również udziału w majątku przedsiębiorcy, przysługuje mu jedynie wierzytelność w szczególności do pobierania określonego wynagrodzenia liczonego od części zysku, jako ekwiwalentu za wniesienia wkładu.

Przedstawiona umowa “spółki cichej” zawiera modelowe postanowienia odzwierciedlające podstawowe cechy tej umowy określone w nieobowiązujących już regulacjach Kodeksu Handlowego, ale utrwalonych w praktyce obrotu, jak i postanowienia kształtujące stosunek prawny z przedstawionej umowy na zasadach pożyczki, dzierżawy czy najmu. Takie rozwiązanie jest podyktowane niejednolitą praktyką przede wszystkim organów podatkowych, które dla celów objęcia stosunku prawnego między stronami podatkiem np. od czynności cywilnoprawnych, kwalifikują go jako stosunek prawny z umowy pożyczki bądź umowy spółki cywilnej albo uznają za umowę nienazwaną niepodlegającą temu podatkowi (zob. KO1 i KO2). Organy podatkowe mogą stanąć na stanowisku, iż skoro jest dopuszczalne stosowanie do umów nienazwanych przepisów o umowach nazwanych, wprost lub przez analogię, w zależności od celu umowy nienazwanej i tego czy cel ten pokrywa się albo jest podobny z celem danego rodzaju umowy nazwanej, właściwym jest potraktowanie wniesienia wkładu przez wspólnika cichego, jako udzielenie pożyczki lub jeżeli zostaną spełnione przesłanki określone art. 860 k.c., jako umowy spółki cywilnej. Celem zniwelowania „ryzyka podatkowego” należy, najlepiej jeszcze przed zawarciem umowy spółki cichej, w szczególności, gdy strony kształtują stosunek prawny nie jako pożyczkę ani spółkę cywilną, zwrócić się do organu podatkowego o interpretację indywidualną.

W przedstawionej umowie zawarto zarówno niezbędne postanowienia, właściwe „klasycznemu modelowi spółki cichej”- Wersja A dla określonych postanowień. Natomiast postanowienia Wersji B kształtują stosunek prawny na zasadach pożyczki, dzierżawy lub najmu. Należy więc zdecydować czy umowa ma mieć charakter:

„klasycznej” umowy spółki cichej - wtedy dla całej umowy należy wybrać postanowienia Wersji A, czy też
umowy pożyczki, dzierżawy, najmu - wtedy dla całej umowy należy wybrać postanowienia Wersji B.

W obu tych przypadkach wystąpi udział w zysku jako wynagrodzenie obliczone od osiąganego w danym okresie zysku.

Powrót do dokumentu