Uwaga #6: Przekazanie przedmiotu pożyczki - paragraf 3 Umowa pożyczki - mikroPorady.pl

Pożyczka jest umową konsensualną, co znaczy dwustronnie zobowiązującą. Dochodzi ona do skutku dzięki samemu porozumieniu się stron. Obowiązek wydania przedmiotu pożyczki, jaki ciąży na pożyczkodawcy, jest konsekwencją uprzednio zawartego porozumienia stron. Obowiązek pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązkowi zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie. Takie ukształtowanie wskazuje na charakter dwustronnie zobowiązujący.

Pożyczkodawca zobowiązuje się do przeniesienia własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę. Samo wydanie przedmiotu pożyczki może nastąpić w dowolny sposób, ale pożyczkobiorca ma mieć możliwość swobodnego dysponowania (pieniądze, rzeczy będące przedmiotem umowy). Przy zwrocie pożyczki, następuje odwrotność powyższej sytuacji, przy czym nie muszą to być te same pieniądze lub rzeczy, o ile są zwracane w tej samej ilości i jakości. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby dla ustalenia ilości zwracanych pieniędzy czy rzeczy oznaczonych gatunkowo wykorzystać klauzule waloryzacyjne dołączone do umowy pożyczki.

W braku odmiennego zastrzeżenia w odniesieniu umów pożyczki, których przedmiotem są pieniądze, należy postępować stosownie do wymagań określonych zasadą nominalizmu (art. 358¹§ 1 k.c.). Do przenoszenia pieniędzy i rzeczy objętych umową pożyczki stosuje się ogólne zasady przenoszenia własności.

Zgodnie z przepisem art. 721 k.c. dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

Oznacza to, że „zły stan majątkowy" pożyczkobiorcy ani "wątpliwości co do zwrotu pożyczki" nie będą wystarczające jeśli stan majątkowy, o którym mowa, istniał w momencie zawarcia umowy, a pożyczkodawca o sytuacji majątkowej pożyczkobiorcy wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć np. z informacji ujawnionych w powszechnie dostępnych rejestrach.

Ciężar dowodu o braku możności dowiedzenia się o sytuacji majątkowej pożyczkobiorcy obciąża pożyczkodawcę. W zupełności dostatecznym dowodem będzie wykazanie, że według dostępnej powszechnie wiedzy stan majątkowy pożyczkobiorcy nie wskazywał na możliwość braku zwrotu pożyczki. Zbyteczne będzie przeprowadzanie jakichkolwiek dowodów w sytuacji, kiedy przyczyną realizacji uprawnień przez pożyczkodawcę jest pogorszenie się sytuacji majątkowej pożyczkobiorcy w okresie między zawarciem umowy a wydaniem jej przedmiotu.

W przypadku zaistnienia powyżej opisanej sytuacji Pożyczkodawca może zrealizować swoje prawo odstąpienia od umowy oraz odmówić wydania przedmiotu umowy poprzez złożenie oświadczenia pożyczkobiorcy. Aby oświadczenie zachowało ważność nie trzeba zachowywać szczególnej formy, ważne, aby było ono złożone w taki sposób, żeby doszło do adresata. Jeżeli umowa została zawarta w określonej formie np. pisemnej lub innej formie szczególnej, to o ile strony nie postanowiły w umowie odmiennie, odstąpienie od umowy powinno być stwierdzone pismem (art. 77 § 2 w zw. z art. 77 § 3 k.c.). Skutkiem odstąpienia przez pożyczkodawcę od umowy jest zniesienie stosunku prawnego, który został zawarty tą umową z mocą wsteczną ( ex tunc). Sytuacja między stronami jest taka jakby nie doszło wcale do zawarcia umowy.

Powrót do dokumentu