Uwaga #3: Strony umowy o potrąceniu - wstęp

Umowa potrącenia

Umowy o potrąceniu mogą być zawierane między dwoma stronami, ale mogą być zawierane także z udziałem wielu podmiotów (tzw. porozumienie kompensacyjne). Umowa taka umożliwia dokonywania przesunięć majątkowych między stronami, najczęściej w wyniku przelewu wierzytelności, przejęcia długu oraz zwolnienia z długu, i prowadzi w konsekwencji do umorzenia ich zobowiązań ze skutkiem ex nunc lub ex tunc, czyli z chwilą dokonania czynności potrącenia umownego – zawarcia umowy lub od chwili wymagalności z wcześniejszym bądź późniejszym terminem.

Specyfika takich wielostronnych porozumień polega m.in. na tym, że mamy do czynienia z jednej strony z umową wielu podmiotów, a jednocześnie w jej obrębie dochodzi do umownych relacji dwustronnych między bezpośrednimi kontrahentami, na podstawie istniejących tylko między nimi więzi prawnych. Działanie uczestniczących w nich podmiotów polega w zasadzie na tym, że każda strona porozumienia kompensacyjnego daje swojemu kontrahentowi polecenie spełnienia przysługującego jej świadczenia na rzecz innej z umowy uczestniczącej w umowie następnej, po niej stronie łańcucha kompensacyjnego.

W ten sposób następuje wirtualny przelew określonej kwoty na kolejne strony porozumienia, aż do umorzenia tej kwoty w drodze porozumienia między ostatnią i pierwszą stroną porozumienia w części nieumorzonej wcześniej pomiędzy uczestniczącymi stronami (tzw. per saldo w rozliczeniu narastającym).