Poniżej przedstawiamy 14 zasada zarządzaia H. Fayola:
1. Podział pracy.
Im bardziej ludzie się wyspecjalizują, tym sprawniej mogą wykonywać swoją pracę. Przykładem stosowania tej zasady jest współczesna linia montażowa.
2. Autorytet.
Kierownicy muszą wydawać polecenia, aby prace były wykonywane. Autorytet formalny daje im prawo rozkazywania, ale nie zawsze zapewnia posłuszeństwo, jeżeli nie będzie mu towarzyszyć także autorytet osobisty (np. wynikający z potrzebnej wiedzy).
3. Dyscyplina.
Członkowie organizacji powinni przestrzegać przepisów i uzgodnień nią rządzących. Wg Fayola dyscyplina wynika z dobrego przywództwa na wszystkich szczeblach organizacji, ze sprawiedliwych umów (np. dotyczących nagradzania za lepsze wyniki w pracy) oraz z rozsądnie stosowanych kar za wykroczenia.
4. Jedność rozkazodawstwa.
Każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia od jednej tylko osoby. Zdaniem Fayola podporządkowanie pracownika więcej niż jednemu bezpośredniemu przełożonemu prowadzi do sprzecznych poleceń i zakłócania autorytetu.
5. Jednolitość kierowania.
Jeden kierownik powinien kierować operacjami prowadzącymi w organizacji do jednego celu i realizowanymi wg jednego planu. Np. działem personalnym przedsiębiorstwa nie może kierować dwóch szefów, z których każdy stosuje inna politykę zatrudnienia.
6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu.
W żadnym przedsięwzięciu interesy poszczególnych pracowników nie powinny przeważać nad interesami organizacji jako całości.
7. Wynagrodzenie.
Płaca za wykonana pracę powinna być sprawiedliwa zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy.
8. Centralizacja.
Ograniczanie roli podwładnych w podejmowaniu decyzji oznacza centralizację, zwiększenie zaś ich roli – decentralizację. Fayola uważał, że ostateczna odpowiedzialność za podejmowanie decyzji należy do kierowników, ale jednocześnie powinni oni przekazać podwładnym dostateczne uprawnienia decyzyjne, tak aby mogli oni właściwie wykonywać swoje zadania. Problem polega na znalezieniu w każdym wypadku właściwego stopnia centralizacji.
9. Hierarchia.
Linie podporządkowania w organizacji (dziś często przedstawiane w postaci uporządkowanych prostokątów i łączących je odcinków na schematach organizacyjnych) – przebiegają od naczelnego kierownictwa do najniższego szczebla w przedsiębiorstwie.
10. Ład.
Każdy człowiek i każda rzecz powinni być na właściwym miejscu we właściwym czasie. Ludzie powinni zajmować te stanowiska, które są dla nich najodpowiedniejsze.
11. Odpowiednie traktowanie pracowników.
Kierownicy powinni się odnosić do podwładnych w sposób przychylny i sprawiedliwy.
12. Stabilność personelu.
Duża fluktuacja pracowników niekorzystnie wpływa na sprawność funkcjonowania organizacji.
13. Inicjatywa.
Podwładni powinni mieć swobodę tworzenia i realizacji swoich planów, nawet jeżeli może to prowadzić do pewnych błędów.
14. Esprit de corps.
Sprzyjanie powstawaniu poczucia przynależności do zespołu zapewnia organizacji ducha jedności. Wg Fayoli prowadzą do tego nawet drobne czynniki, np. proponował aby tam, gdzie to tylko możliwe, porozumiewano się ustnie zamiast przekazywania sobie oficjalnych pism.
Opracowanie: dr Bogusław Feder
