Komentarz #4: Orzeczenie 6 - paragraf 3

Regulamin zarządzania - rozszerzony

Wyrok Sądu Najwyższego, z dnia 5 grudnia 2003 r., IV CK 286/02

„Powszechnie przyjmuje się w literaturze, iż osoba prawna, która co do zasady działa przez swoje organy (art. 38 k.c.), może udzielić w sposób dorozumiany pełnomocnictwa swojemu pracownikowi do zawierania umów. Przepis art. 97 k.c. przewiduje takie właśnie dorozumiane pełnomocnictwo - nie umowne, lecz ustawowe. Jeżeli zakład pracy powierza swojemu pracownikowi stanowisko, z którym wiąże się prowadzenie rokowań i składanie ofert, których wymiana może doprowadzić do zawarcia umowy, to należy uznać, że jest on upoważniony do składania oświadczeń woli w imieniu tego zakładu, w sprawach objętych jego zakresem czynności. Przepis art. 97 k.c. odnosi się do wszystkich osób, które mają faktyczną możliwość dokonywania czynności prawnych w obiektach przedsiębiorstwa i ma zastosowanie zawsze, gdy przedsiębiorstwo nie poinformowało w sposób wyraźny swoich klientów o tym, że konkretne osoby czynne w jego lokalu nie są umocowane do zawierania umów.

W rozpoznawanej sprawie oferta z dnia 30 lipca 1999 r. została złożona przez osobę funkcjonującą w biurze handlowym strony pozwanej, posługującą się pieczęciami pozwanej i korzystającą z jej urządzenia technicznego (faksu) do kontaktów z klientami, a oświadczenie woli dotyczyło czynności prawnych, jakie zazwyczaj były dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Obiektywnie zatem mogło to budzić przekonanie, że osoba ta jest należycie umocowana. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 24 lutego 1998 r., I CKN 517/97 (niepubl.), przyjmującym możliwość zastosowania art. 97 k.c. do umów zawieranych faksem na odległość, przy bieżących transakcjach w ramach zwykłej działalności przedsiębiorstwa nie zawsze można wymagać od kontrahentów sprawdzenia umocowania osób działających za przedsiębiorstwo. Można natomiast oczekiwać nadzoru nad udostępnianiem znajdujących się w lokalu przedsiębiorstwa pieczątek oraz urządzeń technicznych takich jak faks. Wymogiem nowoczesnej gospodarki jest szybkie podejmowanie czynności, co umożliwia korzystanie z urządzeń technicznych (np.: faksu), będących w powszechnym użytku przedsiębiorstw i służących także do składania oświadczeń woli. Nie ma żadnych podstaw, by wyłączyć możliwość zawierania umów na odległość przy pomocy faksu, jak również, by wyłączyć w takiej sytuacji stosowanie art. 97 k.c. mającego na celu bezpieczeństwo obrotu i ochronę uzasadnionego zaufania klientów do osób działających w imieniu przedsiębiorcy, który powinien zapewnić odpowiedni nadzór nad urządzeniami technicznymi służącymi do kontaktów z klientami i składania oświadczeń woli. Użyte w art. 97 k.c. pojęcie "lokal przedsiębiorstwa przeznaczony do obsługiwania publiczności" musi być rozumiane szeroko, jako każde miejsce w przedsiębiorstwie, w którym znajdują się osoby i urządzenia służące do kontaktów z klientami i zawierania umów także na odległość.

Powrót do dokumentu