Uwaga #14: Wynagrodzenie - paragraf 3

Autorowi należy się zawsze wynagrodzenie za przeniesienie praw do utworu (zob.:U12), jak też za udzielenie prawa do eksploatacji na jakimś polu (licencja). Jest wiele stosowanych w praktyce form wynagrodzeń autorów jak i dla rozporządzających prawami majątkowymi autorskimi nabytymi od autorów. Wynagrodzenia mogą być płacone jednorazowo w formie ryczałtu oraz jako tantiemy przez cały czas trwania autorskich praw majątkowych (70 lat od śmierci twórcy z nielicznymi wyjątkami).

Jeżeli nabywca autorskich praw majątkowych lub licencjobiorca, który zobowiązał się do rozpowszechniania utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania w umówionym terminie, a w jego braku - w ciągu dwóch lat od przyjęcia utworu, twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć i domagać się naprawienia szkody po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, nie krótszego niż sześć miesięcy (ust. 1 art. 57).
Jeżeli wskutek okoliczności, za które nabywca lub licencjobiorca ponosi odpowiedzialność, utwór nie został udostępniony publiczności, twórca może się domagać, zamiast naprawienia poniesionej szkody, podwójnego wynagrodzenia w stosunku do określonego w umowie o rozpowszechnienie utworu, chyba że licencja jest niewyłączna (ust. 2 art. 57).

Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych. (ust. 3 art.57).
Orzecznictwo:
- Artykuł 43 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) nie wyłącza posiłkowego stosowania przy określaniu należnego twórcy wynagrodzenia stawek stosowanych zwyczajowo. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2006 r. Sygn. akt: V CSK 369/06).

1. Naruszeniem autorskich praw majątkowych jest tylko takie działanie, które można kwalifikować jako wkroczenie w zakres cudzego prawa majątkowego (monopolu eksploatacyjnego na konkretny utwór). Roszczenia przewidziane w przepisie art. 79 ust. 1 ustawy z 1994 r. o prawie autorskim powstają na rzecz uprawnionego tylko w tych sytuacjach, gdzie dochodzi do wkroczenia, bez zezwolenia uprawnionego, w autorskie prawa bezwzględne.

W odniesieniu do innych działań o cechach bezprawności, wyrządzających szkodę podmiotowi autorskich praw majątkowych, należy stosować - mniej restryktywnie niż w prawie autorskim - zasady odpowiedzialności przewidziane w Kodeksie cywilnym.

2. "Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu" jest uprawnieniem względnym. Jest ono traktowane jako pochodna prawa do rozporządzania utworem. Najpierw trzeba dokonać czynności dyspozycji prawami, a wynagrodzenie jest wynikiem tej dyspozycji. Jeżeli rozporządzenie prawem okazało się nieważne, to wówczas nielogiczne byłoby żądanie "wynagrodzenia za korzystanie z utworu", jak również traktowanie niezapłacenia tego wynagrodzenia bądź uiszczenia go z opóźnieniem lub zwłoką jako wkroczenie w zakres monopolu eksploatacyjnego utworu, które uzasadnia roszczenia z art. 79 cytowanej ustawy (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 1999 r. Sygn. akt: II CKN 573/98).

- Żądanie organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi udzielenia na podstawie art. 105 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) informacji niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią opłat, określonych w art. 20 ust. 1 pkt. 2, podlega rozpoznaniu w postępowaniu procesowym (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2009 r. Sygn. akt: III CZP 57/09).
1. Stworzenie układu i formy graficznej portalu, jak również jej ulepszanie i zmiany w okresie eksploatacji portalu internetowego mieści się w definicji utworu, o jakim mowa w art. 1 ust. 1 Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.

2. Szata graficzna portalu - jako istotny element wchodzi w skład utworu zbiorowego, jakim jest portal internetowy.

3. Skoro twórcy przysługuje roszczenie informacyjne, to niezależnie od pobudek dla jakich zgłasza to żądanie, chociażby weryfikacji wysokości otrzymanego wynagrodzenia, w przypadku spełnienia przesłanek z art. 47 u.p.a.p.p. informacje te powinny być udostępnione, a wykonanie tego uprawnienia przez twórcę nie może być oceniane jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 maja 2007 r. Sygn. akt: I ACa 1145/06).

- Twórcy, którego prawa majątkowe zostały naruszone przez wykorzystanie utworu bez jego zgody, przysługuje wynagrodzenie. Mapa Polski z zaznaczonym dojazdem do firmy, która złożyła na nią zamówienie, nie jest utworem i nie podlega ochronie przewidzianej w Prawie autorskim (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r. Sygn. akt: III CK 588/04).

Piśmiennictwo:
- Akceptując wskazany system ustalania wynagrodzenia autorskiego, ustawodawca wprowadził równocześnie „mechanizm" chroniący interesy twórcy w przypadku dokonywania zmian ceny sprzedaży egzemplarzy utworu. Cena sprzedaży może zostać określona w umowie. W przypadku braku wskazania jej wysokości lub zasad jej ustalania termin „cena sprzedaży" z art. 48 należy odnosić do pierwszych typowych (a więc nieprzeznaczonych dla specjalnych odbiorców lub dokonywanych w ramach akcji promocyjnej) transakcji dotyczących sprzedaży egzemplarzy utworu przez wydawcę (producenta). Przy wyznaczaniu i obliczaniu wynagrodzenia twórcy według liczby i ceny sprzedanych egzemplarzy utworu istotne znaczenia mają przyznane twórcy w art. 47 uprawnienia informacyjne. Ustawa nie precyzuje, jaka cena sprzedaży ma być brana pod uwagę przy procentowym systemie wynagrodzenia twórcy. Wątpliwość dotyczy kwestii, czy punktem odniesienia będzie tu cena detaliczna, czy cena hurtowa. Przyjąć należy – naszym zdaniem – że chodzi tu o cenę pobieraną przez wydawcę (producenta). Obecna ustawa – odmiennie niż ustawa przedwojenna – nie zaznacza, że określenie ceny egzemplarzy utworu nie należy do kompetencji twórcy, lecz producenta takich egzemplarzy. Czyni tak zapewne jednak z tego powodu, że traktuje to jako okoliczność oczywistą, co naturalnie nie wyklucza możliwości wprowadzenia odmiennej regulacji w umowie, na podstawie której twórca w sposób stanowczy lub opiniujący będzie uczestniczył w wyznaczaniu ceny. Przyjęcie takiej możliwości znajduje nawet odbicie w brzmieniu ust. 2 komentowanego artykułu, który stanowi o „jednostronnej" decyzji w sprawie ceny egzemplarzy, a więc pośrednio zakłada istnienie innego („dwustronnego") sposobu decydowania o obniżeniu ceny, przy którym omawiany przepis nie znajdzie zastosowania. (Komentarz do art.48 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Janusz Barta, Ryszard Markiewicz [red.] ).