Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Posiadacz zależny

Na wstępie niniejszego hasła należy wyjaśnić prawną definicje pojęcia posiadania. 

Posiadaniem (od łac.  possessio) zgodnie z brzmieniem ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (Dz.U. 2020.1740 t.j.) dalej jako „k.c”; „kodeks cywilny”)). Jest faktyczne władanie rzeczą. Źródłem posiadania może być zarówno stan faktyczny (zerwanie liścia z drzewa) jak i podstawa prawna – np. umowa potwierdzająca nabycie i przekazania rzeczy do władania właścicielowi. 

Z posiadaniem rzeczy związane jest wiele istotnych skutków prawnych, wśród najistotniejszych z najważniejszych z nich wyróżnia się nabycie prawa do rzeczy wraz z upływem czasu jej posiadania, czyli zasiedzenie oraz nabycie roszczenia o przeniesienie własności pod budowę gruntu.

Aby doszło do faktycznego posiadania rzeczy muszą wystąpić dwie przesłanki:

  • faktyczne władanie rzeczą (corpus possessionis) tzw. część fizyczną posiadania;
  • wola posiadania rzeczy (animus possidendi) tzw. część psychiczna posiadania.

Należy zauważyć, że nie możemy mówić o posiadaniu w sytuacji, gdy nie występuje druga przesłanka, czyli wola władania rzeczą. Zgodnie z teorią wskazywaną w doktrynie, nie można mówić o posiadaniu rzeczy w sytuacji, gdy władający nią nie ma świadomości jej posiadania (np. w przypadku, gdy rzecz została podrzucona).

Przedmiotem posiadania mogą być zarówno przedmioty materialne jak i służebności (w rozumieniu k.c.).

Kodeks cywilny wyróżnia posiadanie samoistne oraz posiadanie zależne. 

Posiadaczem zależnym nazywamy osobę, która nie jest właścicielem rzeczy, lecz faktycznie nią włada w zakresie odpowiadającym prawu podmiotowemu – innemu niż własność. 

Posiadaczem zależnym jest osoba, którą z właścicielem łączy stosunek prawny (umowa) umożliwiająca właścicielowi zależnemu władanie rzeczą. Przykładowymi najbardziej powszechnymi umowami, które umożliwiają posiadanie zależne są umowa najmu oraz umowa dzierżawy. Posiadaczem zależnym nazywamy osobę, która w rzeczywistości włada rzeczą w swoim imieniu i interesie równocześnie władając nią w interesie właściciela / posiadacza samoistnego. 

Posiadaczowi zależnemu przysługuje tzw. roszczenie posesoryjne czyli sądowa ochrona posiadania, określona w art. 344 k.c. (roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego, roszczenie o zaniechanie naruszeń) oraz ochrona własna i obrona konieczna (zgodnie z art. 343 k.c. posiadacz rzeczy może zastosować obronę konieczną w celu odparcia naruszenia posiadania).

W doktrynie oraz orzecznictwie można spotkać się z poglądem, że wystarczy dorozumiana umowa pomiędzy właścicielem rzeczy a jej posiadaczem zależnym dla wystąpienia stosunku posiadania zależnego. 

Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2012 r., wydanym w sprawie o sygn..  ICSK 360/11 „objęcie rzeczy w posiadanie za zgodą właściciela, nawet tylko dorozumianą, i posiadanie jej w zakresie przez właściciela określonym lub tolerowanym, świadczy z reguły o posiadaniu zależnym, choćby posiadacza z właścicielem nie łączył żaden stosunek prawny”.

 

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (Dz.U. 2020.1740 t.j.)

Zobacz także: