Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Podstęp jako wada umowy

Podstęp odnoszony do czynności prawnych był znany już w prawie rzymskim. „Dolus (podstęp) zachodził wtedy, gdy strona dokonywała czynności prawnej pod wpływem podstępnych zachowań i fałszywych informacji strony przeciwnej. Czynność prawna zawarta pod wpływem dolus była według ius civ ile ważna, natomiast prawo pretorskie dawało poszkodowanemu ochronę przed niekorzystnymi skutkami takiej czynności”.

Recepcja prawa rzymskiego miała miejsce także w polskim prawie cywilnym. Zgodnie z art. Zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 26 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny: 

„§ 1. Jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej. 

§ 2. Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna”.  

W przypadku oświadczeń woli polegających na zawieraniu umowy, , zarówno na etapie negocjacji, a następnie przy jej podpisaniu, podstęp sprowadza się do zatajenia istotnych okoliczności lub ma za cel to, że druga strona zawrze umowę lub wyrazi zgodę na niekorzystne dla niej  warunki np. cenę. Także zawarcie umowy i warunki mające skłonić do jej zawarcia stanowią element podstępu.. Czynność prawna podjęta pod wpływem podstępu jest wadliwa, ale skuteczna. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w uchwale z dnia 24 września 2004 r. II PZP 8/04 podstęp w polskim prawie cywilnym nie powoduj bezwzględnej nieważności czynności prawnej, ale istnieje możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego w takich warunkach. Następuje to poprzez złożenie stosownego oświadczenia woli, o ile osoba działająca pod wpływem podstępu wykaże jednocześnie związek pomiędzy swoim oświadczeniem woli, a skierowanym przeciwko niemu podstępnym działaniem.W doktrynie wskazuje się, że podstęp jest kwalifikowaną formą błędu. Do kwestii tej odniósł się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 września 2004 r. II PZP 8/04. Zaznaczył, że podejmowanie decyzji pod wpływem błędu i podstępu mają określone hipotezy i dyspozycji – zatem stanowią osobne konstrukcje prawne.  

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1710 ze zm.).

Źródła:

  1. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2004 r. II PZP 8/04

Zobacz także: