Zatrudnianie pracowników w jednoosobowej działalności gospodarczej.

Użytkownik naszego portalu jest pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. W planach ma również prowadzenie działalności gospodarczej. Chciałby dowiedzieć się czy w ramach swojego przedsiębiorstwa będzie mógł zatrudniać pracowników.

Poniżej odpowiedź:

Prawo dopuszcza sytuację, w której dana osoba może być zatrudniona na podstawie umowy o pracy i jednocześnie prowadzić działalność gospodarczą. Nie ma również przeszkód do tego, aby przedsiębiorca, działając jako osoba fizyczna zawierał umowy cywilnoprawne. Ponadto osoba zatrudniona „na etacie” w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, może być również pracodawcą. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej jako – „Kodeks pracy” lub „k.p.”): pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Mimo, że literalne rozumienie terminu jednoosobowa działalność gospodarcza wskazuje na realizowanie celu gospodarczego w pojedynkę, takie podmioty mogą zatrudniać pracowników.

Warto jednak pamiętać, że podobnie jak status przedsiębiorcy rodzi obowiązki (podatkowe, fiskalne, ewidencyjne), tak również bycie pracodawcą związane jest z dodatkowymi formalnościami. Zgodnie z art. 22 §1 Kodeksu pracy: przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudniający musi po pierwsze zdecydować na jakiej podstawie nawiąże współpracę z pracownikiem (pojęcia prawników na tym etapie rozumiemy szeroko – jako każdego kto wykonuje pracę za wynagrodzenie). Może być to umowa pracę – co wymaga określenia jej rodzaju: na okres próbny, na czas nieokreślony, na czas określony (art. 25 k.p.). Ponadto Kodeks pracy wymaga formy pisemnej umowy oraz określenia jej stron, rodzaju, wskazania daty zawarcia, określenia warunków pracy i płacy – w szczególności rodzaju pracy, miejsca wykonywania pracy, wynagrodzenia ze wskazaniem jego składników, wymiaru czasu pracy i terminu rozpoczęcia pracy (art. 29).

Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, którzy rozliczają się kartą podatkową mogą zatrudniać maksymalnie do pięciu pracowników, wyłącznie na podstawie umowy o pracy. Co do zasady każdy inny przedsiębiorca może zawierać z pracownikami umowy cywilnoprawne – umowa zlecenie, umowa o dzieło. Warto jednak wiedzieć, że jeżeli zatrudnienie odbywa się w warunkach, o których mowa w art. 22 k.p. – akapit poprzedzający - przyjmuje się, że jest to zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. Pracownik wówczas może wnieść powództwo do sądu pracy o ustalenie stosunku pracy. Ponadto, powództwo to może zostać wniesione także przez właściwego inspektora pracy.

Pracownikiem jest osoba zatrudniona na postawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę – art. 2 Kodeksu pracy. W przypadku powyższych podstaw zatrudnienia, pracodawca zobowiązany jest do stosowania odpowiednich przepisów Kodeksu pracy. Z uwagi na rodzaj podpisanej umowy (o pracę, o dzieło, zlecenie) powinien także spełniać zadość wszystkim obowiązkom podatkowym i ubezpieczeniowym. Dla porządku warto dodać, że będący jednocześnie pracownikiem (jako osoba fizyczna) i pracodawcą (jako przedsiębiorca) nie jest podmiotem tożsamym. Przyszły pracownik Użytkownika naszego portalu, będzie więc związany z nim na gruncie prawnym jedynie w ramach przedsiębiorstwa Użytkownika, w którym będzie zatrudniony.

Stan prawny: 15.03.2021

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1320);
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740 ze zm.);
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1905 ze zm.).

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Rodzaje umów o pracę

Wielokrotnie pracownik i pracodawca stają przed wyborem najwłaściwszej formy zawieranej umowy o pracę.

Jeżeli zadecydowaliście już, że chcecie zawrzeć umowę o pracę regulowaną przepisami kodeku pracy, pozostaje Wam wybór pomiędzy umową zawartą na okres próbny, na czas określony oraz czas nieokreślony.

Wśród pracowników największym zainteresowaniem cieszy się umowa zawierana na czas nieokreślony, dając poczucie największej stabilizacji (m.in. najdłuższy czas wypowiedzenia umowy, obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia umowy przez pracodawcę). Przy czym od 26 kwietnia 2023 r. obowiązek uzasadniania wypowiedzenia dotyczy także umów zawieranych na czas określony. Wybór umowy na czas nieokreślony cieszy się także zainteresowaniem wśród pracowników starających się o kredyt – zwiększa możliwość jego otrzymania, budując wiarygodność pracownika w ocenie banku.

Pobierz poradnik