Zaciąganie kursów walut w EBC poprzez funkcjonalność tzw. wtyczki

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z następującymi pytaniami:

1. Kiedy (w jakie dni i do której godziny) można zaciągać kursy walut w EBC (waluty obce do złotówki) poprzez funkcjonalność tzw. wtyczki;
2. Czy w związku z planowaną reklamą (film) na YouTube muszę odpowiednio wcześniej pozyskać od nich jakąś licencję?

Za ustanawianie wytycznych dotyczących referencyjnych kursów euro (dalej: EBC) odpowiada Komitet ds. Operacji Rynkowych Europejskiego Systemu Banków Centralnych, który dba także o rzetelną metodologię i odpowiedni poziom przejrzystości oraz zapobiega konfliktom interesów. W ramach swoich zadań komitet ten:

1. prowadzi okresowe przeglądy definicji, zakresu, celu i kontekstu referencyjnych kursów euro oraz zamierzonego, oczekiwanego lub faktycznego sposobu ich stosowania;
2. prowadzi okresowe przeglądy metodologii używanej przez EBC do wyznaczania referencyjnych kursów euro (dalej: metodologia);
3. decyduje, czy proponowane zmiany metodologii są istotne, w tym ocenia, czy nadal umożliwia ona adekwatny pomiar rynku oraz nadzoruje wprowadzanie zmian;
4. pilnuje, czy EBC stosuje się do metodologii oraz analizuje przypadki i przyczyny odstąpienia od niej;
5. nadzoruje ogłaszanie referencyjnych kursów euro oraz analizuje przypadki i przyczyny odejścia od przyjętych zasad;
6. ocenia i zatwierdza procedury stosowane w związku z zaprzestaniem podawania któregoś z referencyjnych kursów euro lub dodania nowego kursu, a także informacje w tej sprawie podawane interesariuszom.

Referencyjne kursy euro są określane przez EBC codziennie o godz. 14.15 CET podczas telekonferencji z udziałem administratora i agentów kalkulacyjnych, a następnie ogłaszane przez EBC około godz. 16.00 CET na jego stronie internetowej i w wybranych serwisach agencyjnych. W przypadku każdej pary walutowej, dla której publikowane są kursy referencyjne, zwykle istnieje aktywny rynek. Jednak stopień jego płynności może być bardzo różny w zależności od tego, czy dana waluta jest jedną z głównych, płynnych walut, czy też walutą egzotyczną o niskiej płynności, a także od pory dnia. Płynność rynku mierzy się wielkością obrotów na rynku kasowym, obliczaną przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) w przeprowadzanym co trzy lata badaniu ankietowym oraz w innych raportach statystycznych o podobnym zakresie

EBC przeprowadza okresowe przeglądy adekwatności danych stosowanych do wyznaczania i weryfikacji referencyjnych kursów euro. Przeglądy te mają m.in.

a) przyczyniać się do tego, by referencyjne kursy euro były oparte na rzetelnych i obserwowalnych danych rynkowych oddających rzeczywistość ekonomiczną danego rynku,

b) sprawdzać, czy kursy te dają wiarygodny obraz rynku walutowego.

Procedura wyznaczania referencyjnych kursów euro nie przewiduje pozyskiwania ich od panelu lub przez badanie ankietowe. EBC stosuje dane pochodzące z transakcji między kupującymi a sprzedającymi na danym rynku, jeśli dane takie są dostępne i wskazują, że jest on wystarczająco płynny. W przypadku rynków o niższej płynności referencyjne kursy euro mogą opierać się głównie lub wyłącznie na stawkach bid i offer lub na wcześniejszych transakcjach. Stopień płynności rynku jest oceniany na podstawie własnego osądu ekspertów.

Referencyjne kursy euro dla 32 walut (USD, JPY, AUD, NZD, ZAR, PLN, CZK, RON, BGN, TRY, HUF, RUB, HRK, ISK, ILS, CAD, BRL, KRW, IDR, PHP, SGD, HKD, CNY, MYR, THB, INR, NOK, DKK, SEK, CHF, GBP i MXN) są określane i weryfikowane na podstawie zleceń (kwotowań) transakcyjnych oraz – jeśli są one dostępne – stawek transakcyjnych pochodzących z głównych platform walutowych. Jeśli zaistnieje potrzeba potwierdzenia lub sprawdzenia poprawności wybranych stawek, można korzystać również z innych źródeł danych. Przede wszystkim dąży się do tego, by referencyjne kursy każdej z powyższych walut do euro były wyznaczane na podstawie stawek stosowanych w obrocie bezpośrednio wobec euro. Jeśli nie jest to możliwe, kursy są wyznaczane na podstawie stawek transakcyjnych wobec jednej z głównych, płynnych walut lub zleceń (kwotowań transakcyjnych) wobec euro lub innych głównych, płynnych walut. Jeśli dostępny jest jedynie kurs danej waluty do jednej z głównych, płynnych walut, oblicza się kurs krzyżowy na podstawie kursu tej głównej waluty do euro.

Zebrane i ustalone dane rynkowe sprawdza się systematycznie według przedziałów tolerancji, dla każdej waluty osobno, aby wychwycić obserwacje odstające. Obserwacje te są weryfikowane przez pracowników EBC, którzy w celu określenia kursu rynkowego szukają potwierdzenia z innych źródeł lub opierają się na własnym osądzie.

Kursy walut określane na podstawie kwotowań są wyznaczane jako średnia arytmetyczna z odnotowanych ofert kupna i sprzedaży. Referencyjne kursy euro są z zasady określane i ogłaszane w dni, w których działa system TARGET2.

Przechodząc do drugiego pytania wskazujemy, że przed planowaną reklamą (film) na YouTube należy odpowiednio wcześniej pozyskać licencję w sytuacji, gdy w filmie chcemy wykorzystać elementy podlegające ochronie praw autorskich, np. korzystając z cudzej muzyki. Szczególne znaczenie w tym zakresie mają regulacje o dozwolonym użytku oraz w przedmiocie licencji obejmujących poszczególne utwory. 

Na YouTube czynienie użytku z cudzych praw autorskich podlega ograniczeniom wynikającym z ich ochrony. Platforma ta dysponuje szeregiem narzędzi, z których pomocą na bieżąco monitoruje pojawiające się na niej treści – również pod względem legalności działań jej użytkowników. Ewentualne naruszenia skutkują blokadą możliwości zarabiania na sprzecznych z prawem treściach.

To tylko działania, jakie może podjąć ze swojej strony platforma. Ewentualne naruszenia praw autorskich skutkują bowiem powstaniem po stronie uprawnionego podmiotu szeregu roszczeń – w tym o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Dlatego też warto być świadomym obowiązujących zasad. 

Dozwolony użytek stanowi instytucję prawa autorskiego, której regulacja kształtuje się odmiennie w zależności od danego kraju. Jej istotą jest jednak znalezienie „złotego środka” między prawami podmiotów prawa autorskiego a dobrem całego społeczeństwa, które dzięki dostępowi do dzieł różnych autorów może się rozwijać i zgłębiać własną kulturę.

Jeśli chodzi o polską regulację, szczególne znaczenie z punktu widzenia działalności na YouTube ma tzw. prawo cytatu, uregulowane w art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym: 

wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości

W sytuacji, gdy określony film ma ograniczone grono odbiorców, pozostających ze sobą w osobistych relacjach, zastosowanie znaleźć może również dozwolony użytek osobisty z art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym

bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej sytuacji pozostaje jednak aktualny obowiązek z art. 34 ustawy, nakładający na korzystającego z utworu w ramach dozwolonego użytku wymóg wskazania autora i źródła, z uwzględnieniem istniejących możliwości.

Licencje stanowią kolejny sposób na legalne korzystanie z cudzych utworów na YouTube, wedle warunków i zasad określonych przez strony umowy. Przyjmują one różny zakres terytorialny, czasowy i obejmują zróżnicowaną ilość pól eksploatacji. Z punktu widzenia twórców filmów na YouTube kluczowa jest znajomość następujących rodzajów licencji:

• CC-0 – dla oznaczenia utworów znajdujących się w domenie publicznej, nieograniczonych co do sposobu wykorzystywania i wskazywania autorstwa,
• CC BY – dla oznaczenia utworów bez ograniczeń co do sposobu korzystania, z jednoczesnym wymogiem wskazania autorstwa,
• CC BY-SA – umożliwiająca kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie, z jednoczesnym wymogiem wskazania autorstwa i publikacji na tej samej licencji,
• CC BY-NC – umożliwiająca kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie wyłącznie w celach niekomercyjnych,
• CC BY-NC-SA – dla utworów niekomercyjnych oraz publikowanych na tej samej licencji,
• CC BY-NC-ND – dla utworów niekomercyjnych i bez możliwości tworzenia dzieł zależnych,
• CC BY-ND – umożliwiająca kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie kopii utworu w niezmienionej postaci,
• Royalty free – dostępna za jednorazową opłatą i dająca swobodę w zakresie korzystania z utworu co do formy i czasu.

W sytuacji, gdy nie będziemy korzystać z cudzego utworu platforma nie nakłada obowiązku uzyskania licencji. Należy jednak zapoznać się z wytycznymi na temat tworzenia filmów odpowiednich do wyświetlania reklam dostępnych na stronie.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 18 lipca 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1062 z późn. zm.).