Wystawianie faktur za najem lokalu usługowego w relacji małżonków-przedsiębiorców, będących w ustroju majątkowej wspólności ustawowej.

Użytkownik naszego serwisu zwrócił się z pytaniem, dotyczącym obowiązku wystawiania faktur w przypadku, gdy wynajmuje część budynku usługowego, wchodzącego w skład jego przedsiębiorstwa, swojej żonie, również prowadzącej działalność gospodarczą. Małżonkowie są w ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Użytkownik jest czynnym podatnikiem VAT, natomiast jego żona lekarka, jest zwolniona z odprowadzania podatku obrotowego.

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów:.

Zgodnie z definicją z art. 55¹ pkt. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1964 roku kodeksu cywilny (dalej jako „k.c.”), w skład przedsiębiorstwa wchodzi m.in. własność nieruchomości. Nie ulega zatem wątpliwości, że budynek wzniesiony przez męża w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, wchodzi w skład jego przedsiębiorstwa. Małżonkowie pozostają w ustroju wspólności ustawowej majątkowej.

Zgodnie z dyspozycją art. 31 §2 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej jako: „k.r.i.o”) w skład majątku wspólnego wchodzą także dochody z innej działalności zarobkowej małżonków oraz dochody z majątku wspólnego i osobistego każdego z małżonków.

Zatem, jeśli mąż poczynił inwestycję w postaci wzniesienia budynku usługowego, wchodzi on w skład majątku wspólnego, tak jak i osiągane dzięki niemu dochody (np. z tytułu umów obligacyjnych), ponieważ przedsiębiorstwo należy do masy majątkowej, o której mowa w art. 31 §2 k.r.i.o. Zatem należy przyjąć, że składniki majątku, nabyte w tym ustroju majątkowym, należą do majątku wspólnego, bez względu na to czy mają służyć do prowadzenia działalności gospodarczej czy do celów prywatnych. Każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka – art. 34¹ k.r.i.o.

Jeśli w tym małżeństwie, nie wyłączono wspólności (poprzez zawarcie umowa majątkowej małżeńskiej bądź prawomocnym wyrokiem sądu), oboje małżonkowie mają prawo do korzystania z rzeczy, pobierania z niej pożytków, jednakże także spoczywa na nich obowiązek ponoszenia kosztów.

Analogiczna sytuacja była przedmiotem wydania interpretacji indywidualnej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 grudnia 2016 roku numer 2461-IBPB-1-1.4511.584.2016.1.EN. Organ skarbowy zauważa, że: „Zawieranie z mężem/żoną umowy najmu składników majątkowych, stanowiących współwłasność majątkową małżeńską jest prawnie nieskuteczne (nie rodzi skutków prawnych), bowiem te składniki majątku objęte są również wspólnością ustawową małżeńską (łączną).

W sytuacji, gdy małżonkowie prowadzą odrębnie pozarolniczą działalność gospodarczą, a na prawach majątkowej wspólności ustawowej są współwłaścicielami składników majątku, to każdy z nich ma prawo wykorzystywać je dla potrzeb prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej bez potrzeby sporządzania umowy najmu.

W związku z powyższym należy zauważyć, że nie ma konieczności zawierania umowy najmu lokalu usługowego między małżonkami, gdy lokal ten stanowi część przedsiębiorstwa małżonka, będące w ustroju ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. W konsekwencji wystawianie faktur VAT w tym zakresie będzie prawnie nieskuteczne.

Przedsiębiorstwo Użytkownika naszego portalu, oraz przedsiębiorstwo jego żony, stanowią dwa osobne byty w rozumieniu gospodarczym, prawnym i podatkowym. Nie ma przeszkód, aby zawierały kontrakty gospodarcze, potwierdzane następnie fakturami, o ile nie opierają się one na korzystaniu z rzeczy, będącej elementem ich majątku wspólnego. Jest zatem dopuszczalne, aby mąż wystawił przedsiębiorstwu żony fakturę, ale nie w przypadku gdy dotyczy ona przedmiotu wchodzącego w skład majątku opisanego w art. 31 § 2 k.r.i.o.

W przypadku, gdyby przedsiębiorstwo, bądź sam budynek należały do majątku osobistego męża, umowa najmu oraz wystawianie faktur byłyby konieczne. Należy zauważyć jednak, że alternatywą dla umowy najmu, może być umowa użyczenia lokalu usługowego. Charakteryzuje się ona brakiem odpłatności, a sam Kodeks cywilny nie wymaga szczególnej formy jej zawarcia, stąd też może być także zawarta nawet w formie ustnej. W kontaktach gospodarczych zaleca się zawieranie umów na piśmie, co najmniej ad probationem.

Niniejsza porada stanowi wyłącznie wykładnie przepisów, nie może być uznawana za indywidualną interpretacje, której argumentacje podzielać musi właściwy miejscowo dla podatnika urząd skarbowy oraz Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej. W razie wątpliwości rekomendujemy wystąpienie do Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej o przygotowanie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Jeżeli podatnik posiada jakiekolwiek wątpliwości w zakresie stosowania prawa podatkowego może wystąpić do Organu o wydanie tzw. interpretacji podatkowej, która wyjaśnia jak stosować przepisy prawa podatkowego w przedstawionym przez podatnika stanie faktycznym.

W naszym serwisie przygotowaliśmy dokument pt.: Interpretacja podatkowa- jak ją uzyskać i jak stosować?, w którym krok po kroku wyjaśniamy jak można uzyskać indywidualną interpretację podatkową.

Najważniejszą cechą interpretacji podatkowych jest ich funkcja gwarancyjna. Przedsiębiorca stosujący wydaną dla niego interpretacje, nie jest narażony na odpowiedzialność ciążącą na nim z tytułu stosowania prawa podatkowego, w sposób, który okaże się później niezgodny z orzeczeniem sądu lub późniejszą interpretacją.

Stan prawny na dzień 19 stycznia 2021 roku.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 r poz. 1359)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r poz. 1740)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa ( t.j. Dz.U z 2020 r poz. 1325)
Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 grudnia 2016 roku numer 2461-IBPB-1-1.4511.584.2016.1.EN

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT w 2021.

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik