Sprzedaż samochodu firmowego bez VAT

Z zapytania przesłanego przez Użytkowniczkę nie wynika jednoznacznie, czy samochód osobowy był wprowadzony do ewidencji środków trwałych działalności. Z uwagi na fakt, że sytuacja jest odmienna w zależności od tego czy pojazd jest środkiem trwałym czy nie, w poniższym artykule przedstawimy obydwie sytuacje.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorcy często wykorzystują samochody osobowe lub ciężarowe, które stanowią środki trwałe działalności. Do wydatków związanych z ich używaniem można zaliczyć przede wszystkim amortyzację, ubezpieczenie, bieżące naprawy i remonty, zakup paliwa czy części zamiennych. Koszty z tego tytułu odnosi się w księgach rachunkowych zasadniczo do kosztów działalności operacyjnej.

Aby samochód mógł zostać uznany za środek trwały, powinien spełniać warunki określone w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości. Na mocy tego przepisu przez środki trwałe rozumie się jako rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Wyróżnia się wśród nich m.in. środki transportu.

Uznany za środek trwały pojazd wprowadza się do ewidencji bilansowej w jego wartości początkowej. Jeżeli został zakupiony, wartością początkową jest cena nabycia określona w art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Ważne jest, że należy w niej uwzględnić m.in.:

a) niepodlegający odliczeniu VAT - dotyczy to np. firmowych samochodów osobowych używanych do celów mieszanych, tj. w działalności gospodarczej i na potrzeby prywatne, w przypadku których przysługuje odliczenie VAT tylko w 50%; kwota VAT w części, która nie podlega odliczeniu (50%), zwiększa wartość początkową auta,

b) koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem samochodu do stanu zdatnego do używania, w tym w przypadku nowego fabrycznie auta opłaty za dowód rejestracyjny i tablice rejestracyjne.

Samochód, który został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlega dla celów bilansowych amortyzacji. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Na dzień przyjęcia go do używania ustala się okres lub stawkę oraz metodę jego amortyzacji (art. 32 ust. 1 i 3 ustawy o rachunkowości).

W ewidencji księgowej odpisy amortyzacyjne zalicza się w ciężar kosztów działalności operacyjnej jednostki. Podstawą ich naliczania jest wartość początkowa pojazdu

Wszelkie koszty ponoszone w trakcie bieżącego użytkowania firmowego samochodu księgowane są w ciężar kosztów działalności podstawowej. Wśród wydatków eksploatacyjnych można wyróżnić m.in. wydatki związane z:

• zakupem części zamiennych, w tym nowych opon (letnich i zimowych),
• nabyciem usług wymiany oleju, tarcz i klocków hamulcowych, mycia pojazdu,
• okresowymi badaniami technicznymi,
• zakupem paliwa, płynu do spryskiwaczy, płynu hamulcowego.

Na gruncie przepisów ustawy o rachunkowości koszty eksploatacyjne poniesione w związku z użytkowaniem pojazdu nie są częściami składowymi, które wpłynęły na trwały wzrost wartości środka trwałego.

Najczęściej dochodzi do sytuacji, kiedy samochód używany w ramach działalności gospodarczej zostaje wprowadzony do ewidencji środków trwałych, jednak nie zawsze.

Jak został wspomniane powyzej, aby można było zakwalifikować środek transportu - samochód, do ewidencji środków trwałych wówczas wydatki na jego nabycie powinny być rozliczone w postaci odpisów amortyzacyjnych. Z kolei, amortyzacja jest możliwa, kiedy wartość początkowa środka transportu przekracza kwotę 10.000 zł, a okres używania samochodu (przewidywany przez podatnika) będzie dłuższy niż rok (art. 22a ust. 1 oraz 22d ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Wobec tego, przy kwalifikowaniu składników majątku do środków trwałych, jednym z decydujących kryteriów jest przewidywany okres ich używania dłuższy niż rok.

Zatem, jeżeli przedsiębiorca dla zakupionego samochodu wykorzystywanego dla celów prowadzonej działalności gospodarczej oznaczył okres używania krótszy niż rok, przez co nie zaliczył go do środków trwałych, to wydatek poniesiony na zakup tego samochodu można zaliczyć jednorazowo w koszty w miesiącu oddania samochodu do używania. Jeżeli jednak po upływie roku samochód będzie nadal użytkowany przez firmę, obowiązkiem przedsiębiorcy będzie:

1. wprowadzić samochód do ewidencji środków trwałych, przyjmując go do ewidencji w cenie nabycia;
2.  zmniejszyć koszt uzyskania przychodu o różnicę między ceną nabycia, a kwotą odpisów amortyzacyjnych przypadającą na okres ich dotychczasowego użytkowania;
3. rozpocząć regularną amortyzację;
4. wpłacić, w terminie do 20 dnia miesiąca na konto urzędu skarbowego kwotę odsetek liczonych od dnia zaliczenia w koszty wydatków na nabycie samochodu do dnia, w którym okres używania go przekroczył rok.

Zgodnie z art. 22e ust.1 ustawy o PIT przedsiębiorca musi dokonać tych czynności w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynął rok od momentu nabycia samochodu.

Nasuwa się, więc pytanie jak prawidłowo ewidencjonować wydatki ponoszone na eksploatację takiego pojazdu. Odpowiedzi należy szukać w art. 23 ust. 1 pkt.46 ustawy o PIT, który to określa, iż wydatki z tytułu używania samochodu nie wprowadzonego do ewidencji środków trwałych, rozlicza się poprzez prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdów.

Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, w tym odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Nie ulega wątpliwości, że tylko czynności wykonywane przez podatników VAT działających w takim charakterze stanowią czynności podlegające opodatkowaniu w Polsce.

W przypadku dostaw (sprzedaży) towarów o działaniu w charakterze podatnika można mówić wtedy, gdy przedmiotem dostawy są towary należące do przedsiębiorstwa podatnika. Towarami należącymi do przedsiębiorstwa podatnika są, co do zasady, towary, które podatnik ten nabył, wytworzył lub wydobył, działając w charakterze podatnika. Wyjątek od tej zasady dotyczy towarów, które zostały przez podatnika będącego osobą fizyczną przekazane na cele osobiste. Z chwilą przekazania na cele osobiste towary ulegają przesunięciu z majątku „firmowego” do majątku „prywatnego” i przestają być towarami należącymi do przedsiębiorstwa podatni

W przedstawionej sytuacji osoba fizyczna sprzedaje samochód, którego używała w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a więc wykorzystywała go jako podatnik VAT. Ponosiła też różnego rodzaju wydatki dotyczące tego samochodu, od których odliczała podatek naliczony. W związku z tym, że samochód ten z punktu widzenia VAT stanowi składnik przedsiębiorstwa osoby fizycznej, jeżeli przed sprzedażą samochód ten nie zostanie przekazany na cele osobiste tej osoby, to sprzedając samochód osoba fizyczna będzie działać w charakterze podatnika VAT.

Podsumowując, sprzedaż samochodu, o którym mowa w pytaniu:

• będzie podlegała opodatkowaniu VAT – jeżeli przed sprzedażą samochód nie zostanie przekazany na cele osobiste osoby fizycznej,
• nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT – jeżeli przed sprzedażą samochód zostanie przekazany na cele osobiste tej osoby. Tego rodzaju przekazanie będzie podlegało opodatkowaniu VAT, jeżeli w skład samochodu wchodzą części składowe, przy których nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia VAT (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).

Z uwagi na to, iż skierowane pytanie w przeważającej części dotyczy zagadnień podatkowych w miejscu tym wskazujemy, iż udzielanie porad dotyczących prawa podatkowego wykracza poza zakres E-punktu konsultacyjnego, określony w Dziale II pkt. 4 Regulaminu udostępniania informacji i porad w systemie E-punktu konsultacyjnego w ramach serwisu Mikroporady.pl.

Rekomendujemy w tym zakresie ewentualnie konsultacje z doradcą podatkowym.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 05 stycznia 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217 t.j.)
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 t.j. )
3. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 t.j.)